به این ترتیب تعداد کلنیهای زنبور عسل در کشور طی چند سال اخیر دو برابر شده است؛ یعنی الان بیش از هشتمیلیون کلنی زنبور عسل داریم، درصورتیکه چند سال قبل این تعداد 5/3 میلیون بود.
هوشنگ افروزان افزود: با افزایش تعداد کلنیهای زنبورعسل، نیاز به برخی ابزارها و امکانات زیاد میشود؛ ازجمله نیاز به ملکه که زنبورداران هر دو سال یکبار باید ملکههایشان را عوض کنند، اما ایستگاههای پرورش زنبورها ثابت میماند. از سوی دیگر امروز زنبورداران به آموزشهای جدیدی نیاز دارند تا بتوانند تولیدات جدید را افزایش دهند، یعنی بهسمتی بروند که بتوانند غیر از عسل، محصولات دیگری هم تولید کنند.
ارزش و درآمدزایی بالای محصولات جانبی زنبور عسل
افروزان تصریح کرد: در کشور ما زنبوردار و مصرفکننده، زنبور عسل را فقط بهعنوان تولیدکننده عسل میشناسند، درصورتیکه وقتی محصولات جانبی زنبور عسل وارد بازار میشود، درآمدش بیشتر از خود عسل است. در خارج از کشور بسیاری از تولیدکنندهها اصلاً به عسل زنبور عسل توجهی ندارند، چون محصول اصلی آنها چیزی غیر از عسل است. محصولاتی مانند ژل رویال، برهموم و زهر زنبور عسل که میتوان هم بهصورت مستقیم از آنها استفاده کرد و هم در داروسازی و صنعت محصولات آرایشیـبهداشتی کاربرد دارند.
عدم هماهنگی و برنامهریزی باعث شده به واردات نیاز داشته باشیم
وی ادامه داد: الان بهدنبال این هستیم که ضمن معرفی این نوع محصولات در کشور، تولید آن را نیز افزایش دهیم، چراکه درحالحاضر بعضی از زنبورداران در این خصوص و اینکه چگونه میتوانند با تولید این محصولات فعالیتهای اقتصادی کنند، اطلاعاتی ندارند. از سوی دیگر شاهدیم که این محصولات توسط برخی زنبورداران تولید و صادر میشود و برخی واردکنندهها همان محصول را به کشور وارد میکنند! متأسفانه عدم هماهنگی، برنامهریزی و توسعه باعث شده که به واردات هم نیاز داشته باشیم؛ درصورتیکه باتوجه به این تعداد کلنی اصلاً نیازی به واردات نداریم. تنها کافی است ضمن ارائه آموزشهای لازم به زنبورداران، ابزاری را که نیاز دارند، برایشان فراهم کنیم و در بحثهای بازاریابی و خرید تضمینی هم همراهشان باشیم. البته ارائه آموزشهای جدید به زنبورداران به وجود متخصصان زیادی نیاز دارد که مهارت کافی داشته باشند و بتوانند به بهرهبردار بهدرستی کمک کنند. البته چون الان در کشور رشته تحصیلی زنبورداری بهصورت فراگیر وجود ندارد، تعداد متخصصان موجود کمتر از ظرفیتی است که پیشبینی کردهایم. درنتیجه به مروجان مؤسسه ترویج، آموزشهای لازم را میدهیم تا آماده باشند و به بهرهبرداران بهصورت عملی آموزش بدهند.
تأمین اعتبار برای زنبورداران توسط صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور
افروزان خاطرنشان کرد: درواقع این موارد ازجمله برنامههای مؤسسه ترویج برای توسعه و بهبود صنعت زنبورداری است. صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور نیز با ما در تحقق اهدف مؤسسه همکاری دارد. درواقع نحوه تعامل ما با صندوق توسعه زنبورداری کشور اینگونه است که ابتدا به بهرهبردار آموزش میدهیم که به چه شکل محصولات مختلف زنبور عسل را تولید کنند، سپس اگر بهرهبردار بخواهد کارش را توسعه و کار کارگاهی انجام دهد، قطعاً به سرمایه نیاز دارد و در این زمان صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری کشور وارد کار میشود. البته صندوق توسعه روستایی میتواند به این زنبورداران کمک کند، اما صندوق توسعه زنبورداری میتواند بهعنوان صندوق عامل دخالت کند و اعتبار زنبورداران را افزایش دهد تا توسعه زنبورداری با سرعت بیشتری اتفاق بیفتد.
عسل ما از نظر خواص دارویی و تنوع در دنیا حرفی برای گفتن دارد
وی ادامه داد: الان ظرفیت صادرات ما در بخش کشاورزی و بهخصوص در بخش محصولات زنبور عسل بسیار بالاست و در این حوزهها در دنیا مدعی هستیم، چراکه در کشور، طبیعت بسیار بکری داریم و عسل تولیدی ما از مراتع مختلف بهدست میآید. همچنین غنای گیاهان دارویی ما در کشور بسیار زیاد است، درنتیجه عسل ما از نظر خواص دارویی و تنوع در دنیا حرفی برای گفتن دارد و فقط باید در کشورهای دیگر آن را عرضه کنیم.
افروزان افزود: من به عنوان داور بینالمللی در مهمترین رویداد جهانی زنبور عسل یعنی «آپی موندیا» که هر دو سال یکبار برگزار میشود، حضور خواهم داشت و تا جایی که امکان داشته باشد اجازه نمیدهم حق شرکتکنندههای ما در آنجا پایمال شود. خوشبختانه صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری نیز در این رویداد بزرگ حاضر است. به این ترتیب با این مسیری که صندوق توسعه طی کرده، قطعاً ظرف چند سال آینده برآیند فعالیتهای این صندوق نمایان میشود و شاهد خواهیم بود که در چند سال آینده در بحث اشتغالزایی رشد خواهیم کرد، واردات کاهش مییابد و صادراتمان نیز در این حوزه افزایش خواهد یافت؛ همچنین محصولاتی در بازار عرضه میشود که شاید تا پیش از این نبوده است.
گزارش: فاطمه ابراهیمی توچایی