ایرانی ها زراعت پسته را هزاران سال پیش شروع کرده اند. در قرن ششم اولین باغات پسته در منطقه خراسان در شهر بیحق (سبزه وار کنونی) و ... احداث شد و سرانجام کشت و زرع پسته به سواحل مدیترانه رسید و در نهایت در ترکیه، سوریه، مصر و آفریقای شمالی بنیان نهاده شد. در سال 1930 بذر پسته از ایران به آمریکا برده شده و سپس در کالیفرنیا کشت شد. در آن زمان پسته نه به عنوان یک محصول تجاری بلکه به عنوان یک کالای تشریفاتی و لوکس به حساب می آمد. کشت پسته به عنوان یک محصول مستقل از حدود 75 سال پیش در رفسنجان شروع شد و به تدریج در تمام استان کرمان و دیگر استان های کشور گسترش پیدا کرد. امروز سالانه بیش از 200 هزار تن انواع مختلف پسته در ایران تولید می شود. آماده سازی زمین و یا به طور کلی بهترین پسته با کیفیت در زمین هایی با خاک رس شنی یکنواخت و عمیق حاصل می شود.

اکنون ایران و آمریکا تجارت جهانی پسته را در انحصار خود دارند به طوریکه طی یک دهه گذشته 70 تا 80 درصد از تولید جهانی را در اختیار داشتند؛ طی 40 سال گذشته پسته کاران ایرانی با فشارهایی از ناحیه تحریم ها، تعرفه ها و محدودیت های اعمال شده بر دسترسی شان به ابزارهای مالی بین المللی مواجه بوده اند. البته پسته در فهرست محصولات تحریمی قرار نداشته اما محدودیت ها در زمینه مبادلات بانکی ایران موجب شده تا پسته کاران ایرانی برای صدور محصولات خود با دشواری مواجه شوند.

*ایران در تولید پسته رتبه دوم و در صادرات رتبه سوم را دارد

در این راستا محمود بارانی بزرگ ترین تولید کننده پسته در گفت و گو با روسنا «روستانیوز» درباره وضعیت تولید پسته در ایران عنوان کرد: پسته به عنوان یک محصول استراتژیک در ایران تولید می شود و هیچ مشکلی در رابطه با تولید این محصول نداریم. ضمن اینکه پسته محصولی دیربازده است و نیاز به سرمایه گذاری دراز مدت دارد و در برخی مواقع صرفه اقتصادی ندارد از این رو به جز ایران و آمریکا کشورهایی که تولید کننده پسته هستند، تعدادشان بسیار کم است.

وی با بیان اینکه طی یک دوره ایران رتبه یک تولید پسته را به خود اختصاص داده بود، ادامه داد: اکنون ایران در تولید پسته رتبه دوم و در صادرات رتبه سوم را دارد این در حالی است که زمان زیادی از تولید پسته در آمریکا نگذشته اما این کشور رتبه یک را به خود اختصاص داده است.

*ترکیه پسته ایرانی را صادر می کند

این تولید کننده پسته گفت که البته ترکیه هم صادرات خوبی دارد اما محصولی که صادر می کند پسته ایرانی است چراکه این کشور تولید کننده پسته نیست.

بارانی با بیان اینکه آمریکا رتبه یک تولید پسته را دارد، تصریح کرد: تاکنون از این کشور واردات پسته به ایران نداشته ایم.

وی درباره پیشرفت آمریکا و سبقت گرفتن از ایران در رابطه با تولید این محصول استراتژیک گفت: این کشور علاوه بر تولید سنتی، تولید صنعتی هم دارد؛ تولید در آمریکا نسبت به برداشت طی یک سال 4.5 تن در هکتار است که این رقم در ایران حتی در سال آور هم یک تن است.

بارانی گفت: این محصول هنوز در ایران به صورت سنتی کشت می شود و سپس به نسل های بعدی ارث می رسد و خیلی کم اتفاق می افتد که فردی به تنهایی و به عنوان یک شغل بخواهد برای کشت محصول پسته سرمایه گذاری کند.

این تولید کننده پسته عنوان کرد که این محصول از فرآیند تولید تا صادرات زیر نظر بخش خصوصی است و همین امر هم باعث ماندگاری پسته شده است؛ دولت فقط نقش نظارتی و حمایتی دارد.

وی به میزان صادرات پسته اشاره کرد و گفت: پسته جزو هویت ایرانی است و قدمت آن به 7 هزار سال پیش می رسد. به طوریکه در دهه 70 به بیش از 90 کشور پسته صادر می کردیم؛ طی سال 56، 60 هزار تن صادرات پسته داشتیم و بیشتر این صادرات به آمریکا انجام می شد اما بعد از انقلاب برای صادرات اروپا را انتخاب کردیم.

بارانی تصریح کرد: در آمریکا زمین هایی که زیر کشت پسته می رود همه در یک ردیف سنی 17 تا 30 سال هستند این در حالی است که این موضوع در ایران رعایت نمی شود؛ ما باید با برنامه ریزی درست، میزان زمین زیر کشت را بالا ببریم و به سمت کشت صنعتی برویم. البته عواملی مثل تنش اقلیمی آب و هوا، عوامل مدیریتی و ... هم می تواند در روند کشت و برداشت تاثیرگذار باشد.

وی ادامه داد: البته که پیمان سپاری ارزی هم تاثیر بسیاری بر صادرات داشته، بهتر بگویم صادرات پسته را تعطیل کرده است.

بارانی با بیان اینکه در سال 80 بزرگترین کشور تولید کننده پسته بودیم، گفت: در این بازه زمانی 330 هزار تن تولید و 250 هزار تن صادرات داشتیم این در حالی است که این میزان اکنون به کمتر از 50 هزار تن رسیده است.

این تولید کننده پسته عنوان کرد: پسته ایرانی دارای کیفیت و طعم خاص و منحصر به فردی است و باید این ویژگی حفظ شود. 

بارانی گفت: علاوه بر اتحادیه اروپا، آلمان، فرانسه، سوئیس، اتریش و ژاپن از دیگر کشورهایی هستند که پسته ایرانی را به آن ها صادر می کنیم البته بزرگترین مشتری پسته ایرانی چین، روسیه و هند هستند.

براساس این گزارش، رقابت در بازار جهانی پسته روز به روز در حال افزایش است با این حال حفظ و تقویت بازار جهانی پسته امری ضروری و مهم تلقی می شود. به گفته محسن جلال پور رئیس سابق اتاق ایران پسته یک محصول کشاورزی صادرات محور است و طبق آمار هر سال حداقل ۸۵ درصد از پسته تولیدی در کشور صادر می‌شود، اما برخی از محصولات کشاورزی در کشور تا ۱۰۰ درصد مصرف می‌شوند به همین دلیل هم قیمت گذاری پسته بنا به شرایط جهانی تعیین می‌شود و دلیل این امر هم امکان ایجاد رقابت با رقبایی است که در کشور‌های دیگر این محصول را تولید می کنند. بازارهای خارجی باید حفظ شوند و این یک عامل کلیدی در صنعت پسته است چراکه پسته در زمینه اشتغال، ارتزاق، صنایع بالادستی و پایین دستی بسیار مهم است. رئیس سابق اتاق ایران با اشاره به اینکه بخش محدودی از پسته تولید شده در کشور راهی بازار‌های داخلی می‌شود، گفت که در سال‌های پر محصول حداکثر ۲۰ درصد از محصول سالانه راهی بازار‌های داخلی می‌شود و بقیه به کشور‌هایی که مشتری پر و پا قرص پسته ایرانی هستند فرستاده می‌شود و ارز آوری بالایی برای کشور به همراه دارد و به همین دلیل هم به پسته کالای استراتژیک گفته می شود. در سال‌های گذشته یعنی از سال ۹۲ تا ۹۶ نرخ ارز به صورت اشتباه ثابت بود که البته با اعلام اقتصاددانان این یک تصمیم اشتباه بود در همان زمان تورم رشد قابل توجهی را تجربه کرد. یعنی تورم در زمینه نهاده‌های تولید اعمال شد، اما بر روی قیمت پسته تاثیر گذار نبود.

انتهای پیام/