بهعنوان مثال در همین حوزه شهرستان و روستاهای دیار مستعد بیجار، هزاران امکان توسعهای برای رونق اقتصاد منطقه زرخیز آن موجود است و در عین حال بهدلیل عدم تمرکز در تصمیمگیری و هدایت با مشکلات بیکاری جوانان مستعد و علاقمند و موضوعات اقتصادی و اجتماعی گوناگونی روبهروست که به آسانی و با عزم همگانی قابلحل خواهد بود. این مشکلات که مثال آن در بیجار زده شد، بهصورتهای گوناگون در بسیاری از مناطق روستایی کشور به چشم میآید؛ بهطوریکه ریشه تمامی مشکلات و عقبماندگیها کشور مانند فقر، نابرابری، افزایش جمعیت و بیکاری فرآینده در مناطق روستایی قرار دارد. اقدامات انجام شده طی چهار دهه اخیر به استناد آمار و شاخصهای مرتبط با عمران روستایی ازقبیل برق، تلفن، شبکه خانههای بهداشت، فضای آموزشی، راه آسفالته، شبکه آب آشامیدنی بهداشتی، گازرسانی و مقاومسازی مسکن روستایی از وضعیت نسبتأ مطلوبی برخوردار است. کمبود درآمد عامل مهمی است که اگر برای آن چارهایی اندیشیده نشود، اجازه نمیدهد طرحهای توسعه روستایی بهثمر نشیند. در یک کلام در بیمههای تأمین اجتماعی مسائل اقتصادی مانند افزایش درآمد، موضوعات اجتماعی و فرهنگی توفیق لازم حاصل نشده؛ بنابراین برای موفقیت در توسعه بخشهای روستایی نیازمند فرآیندهای اجتماعی و اقتصادی ازجمله آرامش و ثبات سیاسی، اتخاذ برنامههای اقتصادی کارآمد، حکمرانی خوب و آموزش نیروی انسانی هستیم. درحالحاضر روستاها بهشدت در معرض کاهش جمعیت و درنهایت تخلیه کامل هستند. این درحالیاست که نقش تولیدی روستاها جهت حصول به امنیت غذایی، مساعدت به بخش صنعت و نیز نقش صادرات غیرنفتی از اهمیت خاصی برخوردار است.
گفتنی است، روستاها در تولید ناخالص کشور و ایجاد فرصتهای شغلی در ابعاد مکانی ازجمله آثار مناطق روستایی در توسعه ملی کشور نقش مؤثری دارند؛ بنابراین با تبیین جایگاه روستا در نظام برنامهریزی کشور و همچنین اهمیت دادن به این حوزه گسترده و اثرگذار در اقتصاد میتوان زمینه بهبود معیشت زندگی روستاییان را فراهم کرد. در این راستا جلب حمایتهای قانونی و معنوی نسبت به فعال کردن جمعیت روستایی کشور در فعالیتهای اقتصادی و تولیدی از طریق توانمندسازی عوامل انسانی، افزایش بهرهوری و راندمان در امور کشاورزی و دامداری، ایجاد مشاغل جدید و متنوع، حرکت درجهت زنجیره افزایش تولید با رویکرد توجه به بازار فروش ازجمله اقداماتی است که میتوان انجام داد. در نهایت میتوان با رفع تبعیضات موجود بین روستا و شهر، محیط روستا را به محیطی شاداب، پویا و مؤثر در توسعه کشور مبدل کرد. ضرورت توجه به توسعه روستایی ناشی از این عوامل است: 1- توسعه کشاورزی؛ 2- توزیع بهینه جمعیت؛ 3- استفاده از ظرفیتهای تولیدی؛ ٤- بازسازی ظرفیتهای تولیدی؛ ٥- بازسازی اقتصاد کشور؛ ٦- عدالت اجتماعی، رفع فقر و محدودیتهای اجتماعی حوزههای روستایی بهعنوان قاعده نظام از نظر سکونت و فعالیت ملی، نقش مهمی در توسعه ملی ایفا میکنند، چراکه توسعه پایدار سرزمین درگرو پایداری نظام روستایی بهعنوان زیر نظام تشکیل دهنده سرزمین است و پایداری فضاهای روستایی در ابعاد مختلف میتواند نقش مؤثری در توسعه منطقهای و ملی داشته باشد. پیشنهاد میکنم موضوع تشکیل سازمان توسعه روستایی ایران در قالب ارکان نهاد ریاستجمهوری کشور با اختیارات تصمیمگیری گسترده امور روستایی کشور را بهبود بخشد و با این اقدام حدود نیمی از جمعیت کشور را به نشاط و سازندگی دلگرم سازد. جزئیات، ساختار و نمودار این سازمان که جای آن در سازمان اداری و اجرایی کشور خالی است در ادامه و گفتار بعدی مورد بحث قرار خواهد گرفت.
شمسالله مرادنیا - کنشگر حوزه روستایی کشور