طرح توسعه کشت زیتون با هدف تأمین بخشی از روغن خوراکی کشور و افزایش سلامت و بهداشت عمومی جامعه، توسعه صنایع فرآوری و استحصال روغن، حفظ منابع پایه خاک، آب و ...، کمک به احیای باغ‌های قدیمی و غیراقتصادی و انجام عملیات اصلاح و بهسازی در بخش قابل‌توجهی از باغ‌های قدیمی از سال 1372 شروع شد و همچنان ادامه دارد.
سیدرحمت‌الله پریچهر که در سابقه کاری خود معاونت فنی و اجرایی شرکت شهرک‌های کشاورزی و مدیرکل دفتر میوه‌ها در وزارت جهاد کشاورزی را نیز دارد، اکنون مدت شش‌ماه است که سکاندار کشتی مشاور معاون وزیر و مجری طرح زیتون معاونت باغبانی و نماینده ایران در شورای بین‌المللی زیتون وابسته به سازمان ملل در اسپانیاست.
وی در حال حاضر تمام هم‌وغم خود را بر احیا، بازسازی و توسعه کشت زیتون و اقتصادی‌کردن تولید این محصول به‌منظور افزایش تولید و ارتقای بهره‌وری در باغ‌های زیتون گذاشته است.
پریچهر در گفت‌وگو با «روسنا» با اشاره به این‌که زیتون یک‌محصول راهبردی است، گفت: درخت زیتون، به‌دلیل سازگاری زیاد با شرایط محیطی، قادر به رشد در طیف وسیعی از انواع مختلف خاک بوده و امکان کشت در شرایط خاص توپوگرافی با شیب‌های تند و زمین‌های کوهپایه‌ای را دارد که مناسب کشت دیگر دانه‌های روغنی نیست. تمامی این ویژگی‌های منحصربه‌فرد سبب شده است تا کشت زیتون به‌عنوان یک محصول استراتژیک مورد توجه قرار گیرد.
وی در ادامه افزود: توسعه پایدار در گرو به‌کارگیری منابع پایه، ارتقای بهره‌وری، افزایش ضریب امنیت غذایی، تولید زیتون و روغن زیتون سالم و باکیفیت است.
مجری طرح زیتون وزارت جهاد کشاورزی، تغذیه مناسب، هرس باز جوان‌سازی، تغییر ارقام و استفاده از ارقام با عملکرد بالا را از عوامل موثر در جهت اقتصادی‌کردن تولید زیتون برشمرد و اظهار داشت: در این راستا اعتباراتی به هر استان تخصیص داده شده است.
وی درباره اقدامات انجام شده در این زمینه نیز عنوان کرد: با توجه به پتانسیل ارقام تجاری زیتون برای تولید بیش از پنج تن در هکتار و وجود تولیدکنندگان توانمند و نمونه که مزیت رقابتی قابل‌توجهی نسبت به کشت دیگر محصولات کشاورزی دارند، باشگاه تولیدکنندگان زیتون ۵+ در حال شکل‌گیری است تا از تجارب این افراد و آموزش به باغدارانی که باغ‌هایی با عملکرد کم‌تری دارند در جهت افزایش بازدهی باغ‌های کم‌بازده استفاده شود. دعوت از کارشناسان خارجی در برگزاری کارگاه‌های آموزشی، برگزاری دوره آموزشی الکترونیکی هر ماه یک‌بار در زمینه کاشت، داشت و برداشت برای کارشناسان مجری زیتون در هر استان و در نهایت انتقال آن به باغداران، از اقدامات ترویجی صورت‌گرفته است.
پریچهر در ادامه تصریح کرد: شورای بین‌المللی زیتون تحت عنوان IOC که مقر آن در کشور اسپانیا است، با وجود 44 کشور عضو از کشورهای اتحادیه اروپا و آسیایی مهم‌ترین و رسمی‌ترین ارگان بین‌المللی در دنیا محسوب می‌شود و ایران به عنوان عضو اصلی این شورا، براساس اساسنامه تدوین‌شده سهمیه مناسبی در بهره‌گیری از کارشناسان خارجی و فعالیت‌های علمی این شورا در جهت افزایش عملکرد دارد.
وی با اشاره به این‌که در سال‌های گذشته بخش زیادی از زیتون تولیدی به‌صورت کنسروی مصرف می‌شد، عنوان کرد: هر گرم روغن زیتون 9 کیلو کالری تولید می‌کند و نقش موثری در امنیت غذایی دارد، براین‌اساس افزایش تولید روغن زیتون به‌جای مصرف کنسرو زیتون یکی از اولویت‌های در دست اجراست. سال گذشته 5 هزار و 300 تن روغن زیتون در کشور تولید شد و همچنین 6 هزار تن واردات روغن زیتون داشتیم.
وی افزود: پیش‌بینی می‌کنیم در سال جاری میزان تولید روغن زیتون نسبت به سال‌های گذشته بیش از 25 درصد افزایش یابد.
این مقام مسئول با بیان این‌که افزایش تولید در واحد سطح موجب افزایش ارزش افزوده خواهد شد، درباره سطح باغ‌های زیتون در دنیا و کشور گفت: در حال حاضر سطح باغ‌های زیتون در دنیا 11.3 میلیون هکتار است که از این سطح نزدیک به 17 میلیون تن زیتون برداشت می‌شود و بخش عمده این باغ‌ها در حاشیه دریای مدیترانه قرار دارد که بیش‌از 70 درصد آن دیم هستند و در باغ‌های دیم متوسط تولید 1.5 تن در هکتار است، این در حالی است که در کشور میزان تولید از دو تن در هکتار در باغ‌های کم‌بازده و قدیمی تا 20 تن در هکتار در باغ‌های متراکم متغیر است.
وی افزود: سطح زیرکشت باغ‌های زیتون در کشور بالغ بر 88 هزار هکتار است. با توجه به این‌که بخشی از این باغ‌ها به سن باردهی نرسیده، سالانه بیش از 90 هزار تن محصول برداشت می‌شود.
وی در پاسخ به این‌که چند سال پس از کاشت درخت زیتون محصول برداشت می‌شود، بیان کرد: ارقام آربکین، کرونایکی و آربوسانا ازجمله ارقام قابل‌کشت در باغ‌های متراکم است، ارقام مذکور از سال سوم شروع به محصول‌دهی و سایر رقم‌ها معمولاً سال پنجم شروع به محصول‌دهی می‌کنند.
پریچهر اظهار داشت: در افزایش میزان بهره‌وری، علاوه‌بر نوع رقم کشت شده مدیریت تولید، نوع تغذیه، هرس به‌موقع، از بین بردن علف‌های هرز، استفاده از ارقام گرده‌ده و گرده‌پذیر برای پوشش دانه گرده، مبارزه با آفات و بیماری‌ها، انجام آزمون خاک و آزمون برگ از عوامل موثر در افزایش بهره‌وری است. آزمون خاک و برگ پایه تغذیه درخت زیتون است و بر انجام آن در همه باغ‌ها تأکید داریم؛ زیرا با به‌کارگیری این آزمون میزان عناصر پرمصرف و کم‌مصرف (میکرو و ماکرو) مشخص و در نتیجه با تغذیه بهینه‌ای به عملکرد قابل‌توجهی در محصول نهایی دست خواهیم یافت.
وی مگس زیتون را از مهم‌ترین آفت‌های موجود در باغ‌های زیتون عنوان کرد و گفت: طرح اصلاح باغ‌های زیتون به‌منظور کنترل موثر این آفت در دستورکار قرار گرفته است، براساس این طرح باغ‌های با بیش از 30 تا40 سال عمر احیاء می‌شوند.
پریچهر با بیان این‌که هر یک گرم روغن زیتون 9 کیلو کالری تولید می‌کند، خاطرنشان کرد: سرانه مصرف روغن زیتون در ایران حدود 130 گرم است؛ این درحالی است که سرانه مصرف این ماده با ارزش در کشور یونان به 11 کیلوگرم هم می‌رسد.
وی افزود: افزایش سرانه مصرف زیتون یکی از برنامه‌های اصلی تا پایان برنامه ششم است.
گزارش از سیمین ابراهیمی
انتهای پیام/