به گزارش روسنا (پایگاه خبری روستانیوز)، زنبور عسل تنها حشره‌ای است که خداوند متعال از طریق وحی با او سخن گفته و سوره‌ای از قرآن را به این حیوان اختصاص داده است. نکته حائز اهمیت میزان سرانه مصرف عسل در کشور بوده که در طول یک سال در ایران معادل 2 گرم بوده که این رقم در کشورهای توسعه یافته بیش از 1.5 کیلوگرم است. این محصول طبیعی با همه شیرینی مشکلاتی در مسیر توسعه‌اش وجود دارد و ادامه این روند مهر تأییدی است بر این گفته دانشمندان که اگر زنبورعسل از چرخه زیستی خارج شود، بعد از چند سال کره زمین سرسبزی خود را از دست می‌دهد.
زنبورعسل، افزون بر تولید محصولات گوناگون و اشتغال‌زایی در صنایع مختلف، مهم‌ترین نقش خود را در طبیعت با دخالت در عمل گرده‌افشانی و افزایش تولید محصولات کشاورزی و احیای محیط‌زیست ایفا می‌کند. بررسی‌های انجام‌شده در کشورهای دیگر نشان می‌دهد نقش زنبور عسل در افزایش تولیدات کشاورزی 69 تا 143 برابر تولیدات مستقیم آن است.
در خصوص بررسی مشکلات و معضلات صنعت زنبورداری گفت‌وگویی داشتیم با مسئولان بخش تحقیقات که در ادامه می خوانید.
حسین پیری، معاونت دفتر ترویج دانش و فناوری کشاورزی، در پاسخ به این‌که چرا با وجود نقش به‌سزای زنبورعسل در افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی، کشاورزان از ورود زنبورداران به مزارع ممانعت می‌کنند، گفت: زنبورهای عسل میان حشرات گرده‌افشان، بیش‌ترین تخصص را برای گرده‌افشانی مزارع و باغ‌های میوه دارند. نقش زنبورعسل در افزایش تولیدات کشاورزی 69 تا 143 برابر تولیدات مستقیم آن است؛ باوجوداین، سال‌هاست که به‌دلیل نداشتن آگاهی کافی، بین باغداران و زنبورداران اختلاف به‌وجود آمده و باغداران به‌اشتباه تصور می‌کنند زنبور با ورود به باغ‌ها و گرده‌افشانی، موجب بیماری در باغ و کاهش محصول می‌شود.
وی افزود: ایجاد تعامل بین زنبوردار و باغدار از موضوعات مهم است که باید در اولویت برنامه‌ها قرار گیرد. این تعامل باید به این صورت باشد که در مواقع سم‌پاشی باغدار زنبوردار را مطلع کند تا از تلف‌شدن زنبورها جلوگیری شود. همچنین در هنگام بروز و مشاهده یک بیماری در کندوها، زنبوردار کندوهای خود را وارد باغ نکند. برای مثال، بیماری آتش گلابی یکی از بیماری‌هایی است که از طریق حشرات گرده‌افشان به‌خصوص زنبورعسل از درختی به درخت دیگر منتقل می‌شود.
تأثیر مثبت زنبورها بر میزان کیفیت و کمیت محصولات باغی و زراعی
پیری با اشاره به این‌که برخلاف دیگر کشورها که عسل به‌عنوان محصول دوم یا سوم استفاده می‌شود، در کشور ما عسل محصول اول است و غالباً به‌صورت خام مصرف می‌شود، اظهار داشت: در این راستا باید تدابیر لازم را برای این‌که عسل به‌عنوان محصول نهایی استفاده شود، به‌کار بست. خوشبختانه استعداد گرده‌افشانی و تأثیر مثبت آن بر محصولات باغی در چند سال اخیر بسیار مورد توجه بوده. در این خصوص با همکاری ناصر تاج‌آبادی، رئیس بخش تحقیقات زنبورعسل و کرم ابریشم مؤسسه تحقیقات و علوم دامی کشور، به‌صورت آزمایشی با قراردادن کندوی عسل در کنار مزارع کلزا، شاهد افزایش محصول تولیدشده به‌صورت قابل‌توجهی بودیم.
همچنین در سایت‌های الگویی در شهرهای تویسرکان و ملایر استان همدان روی باغ‌های سیب این موضوع بررسی شد و به‌دلیل کسب نتیجه مثبت، در حال حاضر باغداران از ظرفیت زنبورستان‌ها بهره‌مند می‌شوند. توسعه هرچه بیش‌تر سایت‌های الگویی برای ترویج این طرح یکی از برنامه‌های اصلی در دست اجرا است و مهم‌ترین هدف از اجرای این سایت‌ها نشان‌دادن تأثیر مثبت استقرار زنبور بر میزان کیفیت و کمیت محصولات باغی و زراعی است.
وی افزود: امید است بتوانیم با بهره‌گیری از نقش زنبورعسل در افزایش بهره‌وری تولید محصولات باغی و همچنین نقش عسل در درمان و تولید دارو به‌جای صرفاً تولید آن برای مصرف به‌صورت خام گامی بلند برای توسعه این صنعت برداریم.
اصلاح نژاد ملکه‌های داخلی بهتر از واردات ملکه‌های خارجی
وی درخصوص واردات ملکه زنبورعسل گفت: اصلاح نژاد ملکه‌های داخلی، متناسب با شرایط آب‌وهوایی هر منطقه، از واردات ملکه‌های خارجی که با آب‌وهوای کشور سازگار نیستند، بسیار بهتر است. امید است بتوانیم با کاهش مصرف سموم و آلاینده‌ها، به‌سمت تولید محصول ارگانیک و گواهی‌شده و کشاورزی سلامت حرکت کنیم.
حمایت‌نکردن از صنعت زنبورداری علت ازبین‌رفتن زنبورهاست
ناصر تاج‌آبادی، عضو هیئت علمی بخش تحقیقات زنبورعسل مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور، هم با اشاره به راههای دستیابی به اهداف صنعت زنبورداری در راستای انتقال آخرین یافتههای تحقیقاتی، اظهار کرد: کمبود نقدینگی، دشواری دریافت تسهیلات، بازاریابی، فروش، تنوع اقلیم و تغییرات اقلیمی و موانع بسیار بر سر راه دریافت پروانه فعالیت از چالشهای این صنعت است. زنبورعسل و صنعت زنبورداری مستقیماً به موفقیت کشاورزی کمک می‌کند.
وی افزایش دمای هوا، خشک‌سالی، نبود منابع آب سالم برای زنبورها، کمبود دارو، نبود منابع گرده و … را از دلایل کاهش تولید عنوان کرد.
عضو هیئت علمی بخش تحقیقات زنبور عسل مؤسسه تحقیقات علوم دامی کشور خاطرنشان کرد: علت ازبین‌رفتن زنبورها نبودن غذا و دارو و حمایت‌نکردن از صنعت زنبورداری است.
وی با تأکید بر این‌که ریزگردها، گردههای گلی را که وارد کندو می‌شود، آلوده می‌کند، گفت: همچنین سلامت خود زنبورداران در خطر است؛ زیرا آنان در کوهستان‌ها و مناطق بیابانی هستند و دسترسی به ماسک و دیگر وسایل ایمنی برایشان غیرممکن است؛ بنابراین از این پدیده آسیب میبینند که این مسأله روی کیفیت تولید تأثیر منفی دارد.
وی گفت: برگزاری دورههای آموزشی، کاربرد GPS برای تمامی نقاط و تعیین ظرفیت برای نگهداری میزان زنبور، تنظیم تقویم گلدهی استان و در دسترس‌بودن آن برای زنبورداران از اقداماتی است که باید هرچه زودتر برای نابودی این صنعت به‌کار برد.
انتهای پیام/