زعفران یکی از محصولات استراتژیک کشور است که صادرات آن ارزش افزوده مناسبی را نصیب کشور می‌کند، این در حالی است که قاچاق این محصول کم‌حجم و با ارزش به‌دلیل حمل آسان آن انگیزه بسیاری را برای قاچاقچیان ایجاد کرده است. خبرهای ناشی از قاچاق پیاز زعفران به افغانستان و صادرات زعفران ایرانی با برند این کشور چالش جدیدی است که نگرانی فعالان این صنعت را افزایش داده است. تا زمانی‌که دولت برای صادرات زعفران راهکاری شفاف اتخاذ نکند دور از ذهن نیست که در آینده تولید زعفران با قاچاق آن به بازارهای هدف از بین برود.
در این راستا عبدالله حاتمیان، نماینده مردم درگز و عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در مجلس در گفت و گو با روسنا (روستانیوز)، با اشاره به این‌که قاچاق پیاز زعفران از ایران به افغانستان حدود 15 تا 20 سال قبل رخ داده بود، گفت: با قاچاق پیاز زعفران به کشور افغانستان اکنون شاهدیم که این کشور به کشت زعفران در مزارع وسیعی مشغول است.
نماینده مردم درگز در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در دنیاست؛ به‌طوری‌که بیش از 95 درصد زعفران دنیا در ایران، در حدود سه تا چهار درصد در افغانستان و حدود یک تا دو درصد هم در کشور اسپانیا تولید می‌شود؛ یعنی پس از ایران، افغانستان و اسپانیا تولیدکنندگان زعفران به‌شمار می‌آیند.
*قیمت زعفران در خارج از کشور کاهش‌یافته است
در این راستا فرشید منوچهری، دبیر شورای ملی زعفران گفت: تصویب ممنوعیت واردات زعفران و پیاز زعفران از سوی دولت افغانستان باعث قطع شدن صادرات این محصول از ایران به افغانستان شد. با وجود سخت‌گیری‌هایی که درباره ممنوعیت قاچاق در کشور انجام می‌شود، نمی‌توان منکر قاچاق زعفران از کشور شد؛ با این حال آمار دقیقی درباره میزان قاچاق زعفران به افغانستان در دسترس نیست.
به گفته منوچهری، در حدود هشت تن در هفت ماه سال 97 صادرات رسمی از طریق مبادی رسمی به کشور افغانستان ثبت شده است.
دبیر شورای ملی زعفران با اشاره به این‌که تنها رغیب ایران در تولید زعفران خود ایران است، ادامه داد: متأسفانه قیمت زعفران در بازارهای جهانی بسیار نگران‌کننده و آسیب زننده است. کشورهای خارجی نیز به‌دنبال بهانه برای کاهش قیمت زعفران ما هستند. همچنین نوسانات ارزی اخیر، قوانین پیمان‌سپاری ارزی و رقابتی که خود صادرکنندگان ایجاد کرده‌اند باعث شد تا صادرکنندگان قدیمی، خوشنام و با سابقه صادرات انجام ندهند و تعدادی صادرکننده تازه‌کار و غیرحرفه‌ای در این بخش حضور پیدا کنند و این‌شرایط دست به دست هم داد تا قیمت زعفرانی که در سال گذشته در بازار جهانی کیلویی یک‌هزار و 400 یورو فروخته می‌شد امسال تا رقم یک‌هزار یورو کاهش یابد.
وی افزود: صادرات زعفران با قیمت مناسب و بالا به بازارهای جهانی سبب می‌شود که بتوانیم این محصول را با قیمت بالاتری از کشاورز بخریم و با این اقدام به تولید داخلی کمک کنیم.
*پیمان سپاری ارزی مانعی برای رشد زعفران در بازار جهانی
منوچهری صادرات رسمی زعفران را نزدیک هشت‌تن در هفت‌ماه سال 97 از طریق مبادی رسمی به کشور افغانستان خواند و درباره میزان تولید زعفران اظهار داشت: سایر کشورها با توجه به سیاست رفتاری خود آمارهای دقیقی درباره میزان تولید زعفران در کشور خود اعلام نمی‌کنند. آن هم به این علت است که ممکن است قیمت اعلام شده به دست سایر رقبا و خریداران برسد و آنان با استفاده از ارقام اعلام شده با احتیاط خریداری کنند و همچنین این اقدام می‌تواند میزان قیمت را نیز کاهش دهند. از این رو ما هم آمار دقیقی را مبنی‌بر میزان تولید زعفران اعلام نمی‌کنیم؛ برای مثال اگر اعلام کنیم تولید زعفران کشور 500 تن است خریداران به این نتیجه می‌رسند که تولید زعفران در ایران بیش‌تر از تولید جهانی است اگر با احتیاط خرید کنند می‌توانند قیمت زعفران را کاهش دهند.
وی وضع قانون پیمان‌سپاری ارزی را مانعی برای رشد در بازارهای جهانی خواند و تصریح کرد: اگر صادرکننده زعفران نتواند در بازار جهانی عملکرد خوبی داشته باشد نمی‌توان آینده خوبی را برای زعفران ایرانی در بازارهای جهانی انتظار داشت؛ حتی اگر بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران هم باشیم. در حال‌حاضر شاهد هستیم که کشورهای زیادی ازجمله اسپانیا، افغانستان و... به تولیدکننده زعفران تبدیل شده‌اند.
دبیر شورای ملی زعفران گفت: صادرکنندگان یک‌بار مصرف که هیچ برنامه‌ای برای بازگشت ارز حاصل از صادرات خود به سامانه نیما نیز ندارند؛ با صادرات بی‌رویه و فروش زعفران به قیمت ارزان باعث کاهش قیمت زعفران در بازارهای جهانی شده‌اند. به این ترتیب در هشت‌ماه گذشته حدود 40 درصد افزایش صادرات زعفران داشتیم. واقعیت این است که صادرات 40 درصد از نظر وزنی افزایش پیدا کرده است؛ در حالی‌که اگر قیمت آن را محاسبه کنیم خواهیم دید که از قیمت سال گذشته قیمت فروش زعفران کم‌تر بوده است.
منوچهری ادامه داد: ملاک قیمت اعلام شده از سوی گمرک قیمت پایه گمرکی صادراتی سال گذشته خواهد بود؛ یعنی گمرک قیمت یک‌هزار و 450 دلار را در میزان زعفران فروخته شده ضرب و ارزش زعفران صادراتی را مشخص می‌کنند؛ ولی صادرات ما به مبلغ 800 تا 850 دلار بوده که این رقم ملاک گمرک نبوده است. می‌توان گفت آمار گمرک از لحاظ ارزش حجمی صحیح است؛ اما از لحاظ ارزش قیمتی اشتباه و گول زننده است.
وی با تأکید بر این‌که چند درصد از صادرکنندگان جدید، دلار حاصل از معاملاتشان را در سامانه نیما عرضه کرده‌اند، افزود: تعرفه پایه نرخ هر کیلو زعفران در گمرک یک‌هزار و 450 دلار است و صادرکننده‌ای‌که زعفران خود را به قیمت 800 تا 900 دلار فروخته باشد باید 500 دلار دیگر هم به‌صورت آزاد خریداری کند تا به نرخ پایه گمرکی مصوب به سامانه نیما تحویل دهد. پس از همان ابتدا تصمیم به ارائه ارز حاصل از صادرات خود را به سامانه نیما نداشته‌اند.
دبیر شورای ملی زعفران تأکید کرد: می‌توان گفت قاچاق زعفران نتیجه پیمان‌سپاری ارزی است؛ زیرا برای فروشندگان زعفران فرقی نمی‌کند که زعفران را به چه شکلی و به چه کسی بفروشند. در شرایط کنونی با حذف عوارض، توسعه بازارهای هدف و برندسازی در صنعت زعفران می‌توان به آینده این صنعت در بازارهای جهانی امیدوار بود.
گزارش از فهیمه تماشایی
انتهای پیام/