اخیرا مراحل مختلف صدور مجوز رهاسازی پنبه تراریخته در سه دستگاه وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست پیگیری می‌شود البته سازمان حفاظت محیط زیست با کشت پنبه تراریخته در کشور موافقت کرده و این محصول پرحاشیه در انتظار موافقت وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت است. در صورت موافقت این دو وزارتخانه، تولید انبوه پنبه تراریخته از سال آینده در کشور آغاز می شود. این در حالی است که تا به امروز هیچ سندی مبنی بر سلامت پنبه تراریخته از سوی مجریان داخلی این طرح منتشر نشده است. اکنون آزمایش و پژوهش در ارتباط با این نوع پنبه در پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی در حال اتمام است.

فرآورده‌های تراریخته به محصولاتی گفته می‌شود که ساختار ژنتیکی آن‌ها از طریق مهندسی ژنتیک تغییر یافته باشد. این تغییر برای بهبود مقاومت گیاه به برخی آفت‌ یا بیماری‌ها و یا برای بهبود عملکرد گیاه و بهره‌وری آن صورت می‌گیرد. در مهندسی ژنتیک گیاهان، یک یا چند ژن به گیاه انتقال پیدا می‌کند که در صورت موفقیت این عمل، ویژگی جدیدی به گیاه اضافه می‌شود. «گیاهان تراریخته» در داروسازی برای تولید صنعتی برخی ترکیبات با کاربردهای پزشکی نیز استفاده می‌شوند. علیرغم فواید تراریخته، این روش علمی منتقدانی هم دارد که نگران پیامدهای «احتمالی» زیست محیطی آن هستند و برخی دیگر از منتقدان نیز نسبت به مشکلات «احتمالی» محصولات تراریخته بر سلامت انسان، هشدار می‌دهند.

در سال ۸۸، قانونی به نام قانون ملی ایمنی زیستی به تصویب مجلس رسید. طبق ماده ۲ این قانون کلیه امور مربوط به تولید، رهاسازی، ‌صادرات، عرضه، فروش و استفاده از موجودات تغییر شکل یافته ژنتیکی مجاز و دولت مکلف شد تمهیدات لازم را از طریق بخش خصوصی فراهم کند.

همچنین طبق قانون برنامه ششم ماموریت هرگونه رهاسازی محصولات تراریخته در چارچوب قانون ایمنی زیستی و با رعایت مقررات بین‌المللی به تصویب رسید و دولت موظف است آزمایشات لازم را انجام دهد و اطلاع رسانی کند که چه محصولاتی تراریخته است.

در این راستا ابراهیم هزار جریبی مجری طرح پنبه در گفت و گو با روسنا (روستانیوز) درباره آخرین وضعیت از مراحل قانونی کشت پنبه تراریخته در ایران عنوان کرد: کار تحقیقاتی و آزمایشگاهی درباره محصولات تراریخته ممنوعیتی ندارد و در حال حاضر مراحل آزمایش آزادسازی رقم تراریخته پنبه در پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی در حال اتمام است.

وی ادامه داد: ما به عنوان مجری طرح پنبه موافقت خود را با کشت پنبه تراریخته اعلام کرده ایم اما این امر نیازمند کسب مجوز لازم و موافقت از سوی وزارت بهداشت و سازمان محیط زیست است. در صورتیکه مجوزهای لازم در این رابطه کسب شود پیش بینی می کنیم که از سال آینده کشت پنبه تراریخته به صورت انبوه در کشور آغاز شود.

مجری طرح پنبه با تاکید بر اینکه با کشت این محصول در داخل موافق هستیم، عنوان کرد: زراعت پنبه تراریخته باعث کاهش مصرف سموم می شود.

هزار جریبی گفت که در حال حاضر بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا از جمله استرالیا و آمریکا از محصولات تراریخته استقبال می کنند چراکه به خوبی از مزایای این نوع محصول آگاه هستند.

وی به میزان تولیدات پنبه در کشور اشاره کرد و ادامه داد: سالانه حدود 160 تا 180 هزار تن وش پنبه تولید می کنیم البته این میزان نصف نیاز داخل است بنابراین علاوه بر تولیدات داخل، سالانه 60 هزار تن الیاف پنبه وارد می کنیم.

مجری طرح پنبه با اشاره به اینکه نیاز داخل 120 هزار تن الیاف پنبه است، تصریح کرد: بیشتر واردات پنبه غیرتراریخته از کشور ازبکستان است.

هزار جریبی گفت که تولید پنبه داخل بسیار کم است و فعلا برای صادرات پنبه برنامه ریزی نداریم بنابراین اولویت فعلا بر واردات پنبه است.

بر اساس این گزارش، در حال حاضر حدود 80 درصد پنبه، 77 درصد سویا، 33 درصد ذرت و 30 درصد کلزا در دنیا تراریخته است. هند هم به عنوان بزرگترین تولیدکننده پنبه در جهان است که پنبه تولیدی آن تراریخته است. در آفریقا بر روی ذرت مقاوم به خشکی و در آمریکا بر روی سیب‌زمینی تراریخته کار می‌کنند. ذرت به عنوان غذای طیور بوده و دارای مصارف مختلف بوده و 100 درصد تجاری آن نیز تراریخته است.

*تاکنون گزارشی از محل کشت پنبه تراریخته در کشور ارائه نشده است

علی‌محمد شاعری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نیز در رابطه با کشت پنبه تراریخته گفته که تاکنون گزارش کاملی در زمینه محل کشت پنبه تراریخته در کشور ارائه نشده است تا نقاط درحال کشت مشخص شود و کنترل‌های لازم در این بخش‌ها صورت بگیرد.

وی درباره عدم دریافت مجوز تولید کشت پنبه تراریخته از سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در کشور گفت: کشت گیاهان تراریخته در داخل کشور باید در چارچوب قانون و با اخذ مجوزهای مربوطه انجام شود.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در قانون برنامه پنجم توسعه آمده است که هرگونه تولید داخلی، رهاسازی، واردات و مصرف محصولات تراریخته باید در چارچوب قوانین ملی و بین‌المللی باشد، تصریح کرد: در زمینه کشت پنبه تراریخته نیز باید در چارچوب قوانین ملی و بین‌المللی اقدام و تصمیم‌گیری شود.

نماینده مردم بهشهر، نکا و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه محصولات تراریخته و دست کاری شده ممکن است به گیاهان هم‌جوار خود لطمه وارد کند و محیط زیست منطقه را آلوده کنند و همچنین امکان دارد سلامت مردم را با مخاطره مواجه کند، ادامه داد: از وزارت جهاد کشاورزی درخواست داریم پنبه تراریخته برای کشت در کشور تمامی مراحل اخذ مجوز را طی کند و در زمینه چارچوب کنوانسیون‌های مربوطه اقدام شود.

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: باید مقررات ملی و بین‌المللی، ضوابط و مقررات رهاسازی و تولید و کشت داخلی محصولات تراریخته رعایت شوند.

گزارش از شیما معتمد منفرد

انتهای پیام/