علف طلایی بیشتر در اروپا، آسیا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی رشد میکند. این گیاه دارویی بیشتر در جادهها رشد میکند و اغلب بهعنوان علف هرز شناخته میشود. گلهای زرد این گیاه در اوایل تابستان و پاییز شکوفه میدهند و چون بهراحتی با سایر گیاهان گردهافشانی میکند، امروزه بیشتر از 100 گونه مختلف از آن یافت میشود. برخی فواید دارویی و درمانی علف طلایی برای سلامتی عبارت است از:
1- منبع غنی مواد معدنی: علف طلایی حاوی مقادیر بالای ساپونینها، آنتیاکسیدانها و فلاونوئیدهایی مانند کوئرستین و کائمفرول است. ساپونینها ترکیبات گیاهی هستند که دارای خواص ضدقارچی قوی بوده و بهطور خاص در مهار رشد باکتریهای مضر و مخمرهایی مانند کاندیدا آلبیکنز (عامل عفونتهای قارچی واژن) موثرند. مطالعه بر روی حیوانات آزمایشگاهی نشان میدهد که ساپونینها دارای خواص ضدسرطانی و ضدالتهابی هستند. آنتی اکسیدانها و فلاونوئیدهای موجود در گیاه علف طلایی دارای خواص ضدالتهابی قوی دارند که به کاهش رادیکالهای آزاد بدن کمک کرده و خطر ابتلا به بیماریهای مزمن ازجمله بیماریهای قلبی و سرطان را کاهش میدهند.
2- ضدالتهاب گیاهی: در طب سنتی از گیاه علف طلایی برای درمان التهاب، درد و تورم بدن استفاده میشود. مطالعاتی که بر روی جوندگان انجام شده، نشان میدهد که عصاره علف طلایی تورم بافتهای آسیبدیده را تا 60 درصد کاهش میدهد. همچنین این گیاه دارویی التهاب ناشی از آرتریت را 12 تا 45 درصد در جوندگان کاهش میدهد و اثرات آن در دزهای بالاتر، بیشتر میشود. آنتیاکسیدانها و فلاونوئیدهای موجود در علف طلایی مانند آسپیرین به کاهش درد کمر و آرتروز زانو کمک میکنند. گفته میشود که علف طلایی بهدلیل خواص ضدالتهابی طبیعی که دارد، برای درمان بیماریهای التهابی مانند نقرس، روماتیسم، هموروئید یا بواسیر و اگزما مفید است.
3- کمک به سلامت دستگاه ادراری: برخی مطالعات نشان میدهد که علف طلایی مانند آنتیبیوتیکها میتواند به درمان عفونت ادارای کمک کند. تحقیقات آزمایشگاهی نشان میدهد که گیاه علف طلایی ممکن است در ترکیب با برخی داروهای گیاهی ازجمله میوه ارس و دم اسب اثر بهتری برای سلامت دستگاه ادراری برجای بگذارد؛ علاوهبراین، گفته میشود که عصاره علف طلایی ممکن است باعث افزایش عملکرد مثانه و احساس نیاز مکرر به ادرار کردن شده و اسپاسمهای دردناک سیستم ادراری را کاهش دهد.
4- پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه: علف طلایی بهدلیل داشتن خواص دیورتیک طبیعی و با افزایش دفع ادرار به پیشگیری و درمان سنگ کلیه کمک میکند.
5- لاغری و کاهش وزن: تحقیقات اولیه آزمایشگاهی نشان داده که علف طلایی ممکن است با تنظیم ژنهایی که سنتز چربی و اندازه سلولهای چربی را کنترل میکنند، باعث لاغری و کاهش وزن شود.
6- پیشگیری از ابتلا به سرطان: مقادیر بالای آنتیاکسیدانها و فلاونوئیدهای موجود در علف طلایی برای پیشگیری از سرطان مفید است؛ علاوهبراین یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داده که تزریق عصاره علف طلایی، رشد تومور در افراد مبتلا به سرطان پروستات را کاهش میدهد.
7- پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی: مطالعات نشان داده موشهای صحرایی که بهمدت پنج روز در هفته عصاره علف طلایی خوراکی را مصرف کردهاند تا 34 درصد کمتر به بیماریهای قلبی و عروقی مبتلا میشوند.
8- درمان گلودرد: در طب سنتی از علف طلایی بهدلیل داشتن خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی قوی برای درمان گلودرد استفاده میشود.
9- جوانسازی پوست صورت: مطالعات آزمایشگاهی نشان داده که عصاره علف طلایی ممکن است با بهبود خاصیت کشسانی پوست و با رفع چینوچروک به جوانسازی پوست صورت کمک کند.
10- درمان زخمهای پوستی: در طب سنتی از گیاه علف طلایی بهدلیل داشتن خواص ضدمیکروبی و ضدالتهابی برای درمان سریعتر زخمهای پوستی استفاده میشود.
عوارض و مضرات علف طلایی
علف طلایی ممکن است باعث آلرژی و حساسیت در برخی افراد شود که با علائمی مانند بثورات، خارش پوستی و آسم مشخص میشود. بنیاد ملی کلیه آمریکا توصیه میکند که افراد مبتلا به بیماریهای کلیوی، افراد دیالیزی و کسانی که پیوند کلیه شدهاند، به هیچ وجه نباید از علف طلایی استفاده کنند. گیاه علف طلایی ممکن است باعث افزایش سدیم در بدن و درنتیجه فشارخون بالا در افراد شود. هنوز اطلاعات دقیقی از اثرات علف طلایی بر روی زنان باردار و شیرده منتشر نشده، به همین دلیل متخصصان توصیه میکنند که در دوران بارداری و شیردهی از مصرف این گیاه دارویی جداً اجتناب کنید. از آنجا که علف طلایی اثر دیورتیک دارد، نباید با داروهای دیورتیک مصرف شود، چون باعث از دست دادن آب زیادی میشود.
طریقه مصرف علف طلایی
برگها و گلهای گیاه علف طلایی را میتوان بهصورت دمنوش استفاده کرد. امروزه از عصاره و قرصهای مکمل علف طلایی برای درمان بیماریهای استفاده میشود، البته فراموش نکنید که مکملها با گیاهان دارویی دیگر ترکیب میشوند تا اثرات قویتری داشته باشد. این مقادیر توصیهشده برای بزرگسالان و نوجوانان است و توصیه میشود که از دادن علف طلایی به کودکان زیر 12 سال جداً اجتناب کنید.