ظرفیت های گردشگری کشاورزی قزوین

بعنوان مثال با رسیدن گل‌های آفتابگردان وکلزا وحتی مزارع زعفران که به تازگی کشت آن در مناطق مختلف استان رواج پیدا کرده است منظر زیبایی در اراضی و مزارع ایجاد می‌ شود و در صورت توجه مسئولان می‌تواند به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری فصلی استان قزوین مطرح شود.

باغات انگور، زیتون، انار، پسته و گیلاس که استان قزوین دارای رتبه های برتر تولید این محصولات در کشور است از دیگر جاذبه های مهم گردشگری کشاورزی است که اگر موانع موجود در این زمینه برداشته شود, با فراهم نمودن جاذبه های گردشگری در مزارع و باغ های قزوین علاوه بر ایجاد ارزش افزوده ، شاهد رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال در استان خواهیم بود.
کارشناسان و صاحب نظران حوزه گردشگری معتقدند که امروزه جهان از گردشگری انبوه به سمت گردشگری تخصصی سوق پیدا کرده که در این میان گردشگری کشاورزی یکی از زیرشاخه ها در این زمینه است.

کل مساحت استان قزوین بیش از یک میلیون و 500 هزار هکتار است که 30‌ درصد آن یعنی بیش از 480 هزار هکتار را اراضی قابل کشت کشاورزی تشکیل می‌دهد که می تواند در حوزه گردشگری کشاورزی نیز حرفی برای گفتن داشته باشد.

این نوع گردشگری یکی از خلاقانه ترین انواع گردشگریست که توامان به اقتصاد کشاورزی و رونق گردشگری هر منطقه ای کمک می کند .
مسئولان بر ضرورت تقویت اقتصاد روستا تاکید دارند و باید اذعان کرد که بیشترین امکانات در طول این سال ها در روستاها ایجاد شده است که با قبل از انقلاب اسلامی قابل مقایسه نیست.

با رونق اقتصادی در روستاها می توان مشکل بیکاری را برطرف کرد که یکی از راههای آن اینست که قواعد و قوانین را باید تا آنجائیکه ممکن است به نفع مردم تفسیر کرد تا مشکلات مردم در روستاها به حداقل برسد.

مناطق دارای ظرفیت گردشگری کشاورزی قزوین

مناطق مختلفی از استان قزوین به ویژه الموت، طارم سفلی، آوج و تاکستان در زمینه گردشگری کشاورزی دارای ظرفیت بالقوه هستند.

همانگونه که گفته شد قزوین از قطب های اصلی تولید زیتون تنها محصول باغی استراتژیک در کشور است و همچنین قطب مهم تولید انگور و کشمش در ایران به شمار می رود.

این استان در تولید سایر محصولات باغی از جمله زغال اخته، فندق و گیلاس نیز از قطب های کشور به شمار می رود و در زمینه باغ های پسته و گردو، انار و مزارع کلزا و ذرت علوفه ای و فعالیت های مربوط به شیلات و زنبورداری دارای قابلیت ویژه برای جذب گردشگر است.

وجود چندین شرکت بزرگ کشت و صنعت و حضور بزرگترین دامداری های ایران در این استان نیز از دیگر قابلیت ها در این حوزه است.

* باغستان سنتی قزوین ظرفیت دیگر گردشگری کشاورزی

یکی دیگر از ظرفیت های بی نظیر استان قزوین که می تواند زمینه جذب گردشگر را فراهم کند باغستان سنتی شهر قزوین است که که در گذشته نه چندان دور ، مهمترین محل درآمد زایی کشاورزان بوده است .

باغستان‌های سنتی قزوین به مجموعه باغ‌هایی گفته می‌شود، که نیمه جنوبی شهر قزوین را در بر گرفته است. این باغات بیش از ۲۵۰۰ هکتار وسعت دارند که در گذشته به وسعت حدود شش هزار هکتار گرداگرد شهر را فرا گرفته بود.

باغستان‌های سنتی قزوین بیش از یک‌هزار سال قدمت دارند؛ به طوری که ناصر خسرو در سفرنامه خود، شهر قزوین را اینگونه توصیف می‌کند: «باغستان بسیار داشت؛ بی‌دیوار و خار و هیچ مانعی از دخول در باغات نبود».

باغستان سنتی هزار ساله ساسانی شهر قزوین مثل هر سال در فصل بهار رخت سفید شادی بر تن می کند و خود را با شمایل گلهای درختان بادام آراسته می نمایدکه پذیرا بسیاری از گردشگران است .

باغستان سنتی قزوین به عنوان یک ظرفیت قابل توجه در حوزه گردشگری کشاورزی است که مسئولان سازمان جهاد کشاورزی و میراث فرهنگی در صدد ایجاد یک فضای گردشگری در این مجموعه برای گردشگرانند که این کار به معرفی باغستان سنتی به هموطنان و همچنین فروش محصولات تولیدی و کمک به رونق این میراث سبز گران بها کمک می کند.

* قزوین پیشگام در حوزه آموزش گردشگری کشاورزی

مدیر پیشران پروژه گردشگری کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی قزوین گفت: تفاهم نامه ای بین وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با وزارت جهاد کشاورزی برای توسعه و تقویت گردشگری کشاورزی منعقد شده است .

آزیتا اسدی افزود: کشاورزی یکی از نخستین حرفه ها و پیشه های بشر بوده و آشنایی و تجربه با آن ولو در قالب گردشگری و تفریحی برای خیلی ها هیجان انگیز است .

او اضافه کرد: گردشگری کشاورزی می تواند در صورت برنامه ریزی مناسب درآمدزایی و اشتغالزایی قابل توجهی برای مناطق روستایی و بهره برداران بخش کشاورزی ایجاد کند .

بگفته اسدی؛ قزوین از نخستین استان های کشور است که اقدام به برگزاری دوره آموزشی کشاورزی گردشگری کرد و در این زمینه از تمامی ظرفیت ها و امکانات خود استفاده می کند .

مدیر پیشران پروژه گردشگری کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی قزوین افزود: به عنوان مثال در یکی از روستاهای تاکستان شیره پزی به روش سنتی با دانش بومی جریان دارد و تلاش داریم یکی از طرح های گردشگری کشاورزی استان قزوین در این مکان کلید بخورد،

او اضافه می کند: همچنین پخت وتهیه رب انار و روغن زیتون درطارم سفلی نیز ازاین ظرفیت برخوردار است که پیگیراین موضوعات هستیم.

اسدی با بیان اینکه تولید روغن زیتون و رب انار در این منطقه و شیره در تاکستان در کنار باغ های این محصولات، ظرفیت های خوبی برای گردشگری کشاورزی است، گفت: تاکنون چهار مجوز در این خصوص به متقاضیان ارایه شده است که سه مجوز نیازمند تمدید می باشد.

اسدی در خصوص فرایند رسیدگی به تقاضای متقاضیان گردشگری کشاورزی هم گفت: افراد متقاضی درخواست خود را ابتدا باید به میراث فرهنگی ارسال کنند و سپس در قالب کمیته مشترک این تقاضا بررسی و از عرصه مورد نظر بازدید می شود و در صورت تایید و داشتن شرایط لازم، مجوز فعالیت برای ۶ ماه صادر می شود و در صورت رعایت ضوابط این مدت برای دوره های متوالی قابل تمدید خواهد بود.

بگفته وی؛ یکی از شرایط لازم در طرح ها یاد شده این است که گردشگران نباید به طبیعت آسیب بزنند و برنامه های گردشگری محدود و منحصر به مجموعه تعریف شده باشد.

* استقبال از طرح های گردشگری کشاورزی

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هم گفت: این اداره کل از متقاضیان واجد شرایط و بهره برداران بخش های زراعت، باغبانی، شیلات و آبزی پروری، زنبورداری و دامپروری برای فعالیت در زمینه گردشگری کشاورزی استقبال و حمایت می کند.

نادر محمدی افزود: جای گردشگری کشاورزی در کشور به ویژه استان های دارای پتانسیل در این زمینه مانند قزوین خالی است اما به این حوزه طی سالیان اخیر توجه خوبی شده و در اولویت وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.

محمدی اضافه کرد: برنامه اداره کل میراث فرهنگی قزوین در بخش جذب گردشگر فقط محدود به گردشگری بناهای تاریخی و یا بوم گردی نیست لذا باید با همکاری سازمان جهاد کشاورزی، حوزه گردشگری کشاورزی را در قزوین فعال کرده و متناسب با ظرفیت های این بخش آن را به جایگاه مطلوبی برسانیم.

بگفته محمدی؛ گردشگری کشاورزی برخلاف خیلی از طرح های حوزه های گردشگری نیازمند زیرساخت خاصی نیست و با همان داشته های موجود می توان برای جذب گردشگر اقدام و سفرهای ارزان قیمت را طراحی و اجرا کرد.

* گسترش گردشگری کشاورزی
مدیرکل دفتر ترویج دانش و فناوری کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی هم گفت: یکی از سیاست های این وزارتخانه گردشگری کشاورزی است که می تواند مزیت های نسبی منطقه ای تولید محصولات را به جامعه معرفی کند.

عبداله موموندی افزود: گردشگری کشاورزی می تواند برای کشاورزان، تولید کنندگان و برای معرفی مناطق گردشگری و برندسازی محصولات کشاورزی سودمند باشد.

*موقعیت جغرافیایی قزوین

استان قزوین یکی از استان‌های واقع در نیمه شمالی ایران است. این استان فقط یک درصد از خاک ایران را به خود اختصاص داده اما سهم بزرگی در تولیدات کشاورزی ایران دارد.

این استان از شمال با استان‌های گیلان و مازندران، از جنوب با استان‌های مرکزی و همدان، از غرب با استان زنجان و از شرق با استان های تهران و البرز همسایه است.

این استان از نظر جغرافیایی دارای گستره‌ای از اقلیم‌ها برای کشت محصولات مختلف است. واقع‌ شدن این استان در بین شاهراه ارتباطی سبب شده که امکان ترابری مناسبی نیز برای این استان وجود داشته باشد.

رشته‌کوه‌های البرز در شمال و ارتفاعات آوج در جنوب این امکان را برای دشت قزوین فراهم کرده تا از منابع آبی مناسبی برخوردار باشد.

دشت قزوین دارای آب و هوایی متعادل و مناسب برای کشت انواع گیاهان است. این دشت در برخی مناطق به‌ویژه مناطق مرکزی خود دارای میانگین دمای بالاتر و درجه رطوبت پایین‌تری است و هر چه به سمت شمال و جنوب این استان پیش می‌رویم دما کاهش می‌یابد .
این استان دارای 850 هزار هکتار اراضی مرتعی، ۲۸ هزار هکتار جنگل و ۲۹ هزار هکتار بیابان است و از این‌جهت یک ناحیه اقلیمی بسیار غنی در کشور محسوب می‌گردد.

از بین کلیه اراضی موجود در استان قزوین ۴۵۳ هزار هکتار تحت عنوان اراضی کشاورزی و باغات به ثبت رسیده است که زیر کشت محصولات زراعی، باغی و گلخانه‌ای است. حدود ۱۳۰ هکتار از این میزان به گلخانه‌ها اختصاص‌یافته است.

*صنایع مختلف و دسترسی بالا
استان قزوین دارای صنایع دامپروری و پرورش طیور متعدد است. این عامل سبب شده تا این استان به‌عنوان یکی از تأمین‌کنندگان علوفه صنعتی به‌خصوص ذرت علوفه‌ای شناخته شود.

دسترسی آسان به استان‌های تهران، البرز، زنجان، مرکزی و همدان به‌ عنوان مراکز دیگر دامپروری سبب شده تا با تمرکز بیشتری روی محصولات علوفه‌ای کار شود.
دمای معتدل در این استان نیز اجازه کاشت انواع درختان میوه سردسیری و نیمه‌گرمسیری را به کشاورزان داده است و با توجه به میزان بارش‌ها برخی از این محصولات نظیر انگور و بادام به‌صورت دیم کاشته می‌شود.

در بخش‌های شمالی این استان و به‌خصوص در مرز استان‌های گیلان و مازندران برنج‌ نیز کاشته می شود .

بنابراین استان قزوین به علت ظرفیت بالا در بخش کشاورزی و همچنین نزدیکی به مرکز کشور و کانون های جمعیتی از ایده آل ترین نقاط کشور برای ایجاد بستر گردشگری کشاورزی است .

با توجه به ظرفیت های ذکر شده گردشگری کشاورزی برای مسافران سفرهای ارزان قیمت و برای کشاورزان و مردم استان درآمد زایی و ایجاد اشتغال به دنبال دارد .

نگارنده : علی صفری الموتی