محمدابراهیم حسننژاد ضمن تبریک ایامالله دهه مبارک فجر، با اعلام اینکه صندوق بیمه کشاورزی از خردادماه ۱۳۶۳ آغازبهکار کرده است، گفت: درحالحاضر بخش مهمی از مجموعهفعالیتهای تولیدی در زیربخشهای کشاورزی از خدمات بیمهای برخوردارند.
او تأکید کرد: با توجه به زیرساختها و بسترهای قانونی فراهمشده، نظیر قانون بیمه اجباری دام و شروع همکاری تعاونیها و تشکلهای صنفی بهمنظور توسعه چتر حمایتی بیمه، چشمانداز خوبی برای گسترش بیمه در بخش کشاورزی پیشبینی میشود.
قائممقام صندوق بیمه کشاورزی نخست به اهمیت بیمه در بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: بیمه کشاورزی در اصل یک سازکار مشارکت در ریسک است که از طریق مشارکت با تولیدکنندگان در پذیرش ریسک، هنگام بروز خطر مانع متضرر شدن تولیدکنندگان میشود و در درآمد وی ثبات ایجاد میکند. بهعبارت دیگر بیمه کشاورزی ابزار مهمی برای اجرای سیاستهای بخش کشاورزی، منطقهای کردن کشت و ترکیب کشت مطلوب، اشاعه روشهای نوین زراعیـدامی، بهزراعی و جلوگیری از مهاجرتهای بیرویه روستاییان و در نهایت رسیدن به اهداف توسعهای در بخش کشاورزی بهشمار میرود؛ چراکه ازبینرفتن محصول در یک سال پرخطر موجب کاهش سرمایهگذاری در سالهای بعد و عدم بازپرداخت بدهیها یا حتی ترک فعالیتها میشود. بیمه کشاورزی یکی از ابزارهای مدیریت ریسک در تثبیت درآمد و آرامش خاطر کشاورزان است و نه جانشین مدیریت نادرست انسانی.
حسننژاد تصریح کرد: اهمیت ﺑﻴﻤﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺟﺒﺮﺍﻥ ﺳﻬﻤﻲ ﺍﺯ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺑﺮ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎ ﻭ ﺳﺘﺎﻧﺪﻩﻫﺎ ﻭ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺼﺮﻑ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ کشاورزی، ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻄﺮﺍﺕ ﺗﻬﺪﻳﺪﻛﻨﻨﺪﻩ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ، ﺑـﻪ ﺷـﺮﻁ ﺁﻥﻛـﻪ ﭘـﻴﺶﺑﻴﻨـﻲ ﺍﺣﺘﻤـﺎﻝ ﻭﻗـﻮﻉ ﺧﻄـﺮﺍﺕ ﺍﻣﻜﺎﻥﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ.
وظایف دولت در بیمه کشاورزی
قائممقام صندوق بیمه کشاورزی در ادامه به تشریح وظایف دولت در بیمه کشاورزی پرداخت و یادآور شد: بهدلیل ماهیت ریسک در بخش کشاورزی از نظر شدت، تواتر و تنوع و از طرفی گستردگی جغرافیایی پهنههای کشاورزی بهعنوان موارد بیمهای و حجم بالای خسارتهای وارده ناشی از عوامل طبیعی معمولاً شرکتهای خصوصی برای ورود به این عرصه اقتصادی توان و رغبتی ندارند؛ لذا این صنعت با اتکاء به توان دولت در حمایت از بخش کشاورزی وارد عرصه شده است که این موضوع در دنیا امری مورد قبول دولتهاست، ولی بهدلیل تفاوتهای اقلیمی، زیرساختها، شرایط اقتصادی و... به طرق مختلف به آن عمل میشود.
او در توضیح این مطلب افزود: ﺟﻮﺍﻣﻊ گوناگون ﺩﺭ ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮﺍﺕ ﻃﺒﻴﻌﻲ، ﺍﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ، ﺍﻗﺘﺼـﺎﺩﻱ ﻭ ﺷﺨﺼـﻲ ﺩﺭ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎﻱ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ، ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﺵﻫﺎﻱ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﻲ ﺭﺍ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮﺭ ﻛﺎﻫﺶ ﺭﻳﺴﻚ ﺑﻪﻛﺎﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺳـﻪ ﺷـﻴﻮﻩ ﺍﺻـﻠﻲ «ﺍﺟﺘﻨـﺎﺏ» ﺍﺯ ﻣﺨـﺎﻃﺮﺍﺕ ﺍﺟﺘﻨـﺎﺏﻧﺎﭘـﺬﻳﺮ، «ﭘﻴﺸـﮕﻴﺮﻱ» ﺍﺯ ﻣﺨـﺎﻃﺮﺍﺕ، ﺑـﺎ ﺍﺻـﻼﺡ ﻭ ﺑﻬﺒـﻮﺩ ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎ ﻭ ﻓﻨﻮﻥ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻭ «ﻣﺴﻠﻢﺍﻧﮕﺎﺭﻱ» ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺨـﺎﻃﺮﺍﺕ ﺍﺟﺘﻨـﺎﺏناپذیر ﻭ ﭘﻴﺸـﮕﻴﺮﻱ ﻭ ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﺎﺭﻩﺍﻧﺪﻳﺸﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﺎﺯﻛﺎﺭﻫﺎﻱ ﺟﺒﺮﺍﻧﻲ ﻋﻤﻮﻣﻴﺖ ﺩﺍﺭﺩ.
حسننژاد توﻟﻴﺪ ﻣﻮﺍﺩ ﻏﺬﺍﻳﻲ را ﺍﻣﺮﻱ ﺿﺮﻭﺭﻱ دانست و گفت: ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﻳـﺎﻓﺘﻦ ﺍﺯ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻮﺍﺩ ﻏﺬﺍﻳﻲ، ﺑﺎﻳﺪ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﺍﻥ ﺭﺍ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺑـﻪ ﻛﻮﺷـﺶﻫـﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴـﺪﻱ آنها ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻡ ﺑﺨﺸﻴﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ، ﺩﻭﻟﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳـﺪ ﺑﺨـﺶ ﻣﻬﻤـﻲ ﺍﺯ ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﺖ ﺗﻀـﻤﻴﻦ ﻛﺸـﺎﻭﺭﺯﺍﻥ ﺭﺍ، ﺩﺭﺻﻮﺭﺕ ﺑﺮﻭﺯ ﺧﺴﺎﺭﺕﻫﺎﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺳﻮﺍﻧﺢ ﻃﺒﻴﻌﻲ، ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ.
بهگفته وی، ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﻛﺸـﺎﻭﺭﺯﺍﻥ، بهخصوص ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﺍﻥ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺩﺭﺣﺎﻝﺗﻮﺳﻌﻪ، ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺯﻳﺎﻥﻫﺎﻱ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺧﻄﺮﺍﺕ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻭ ﻗﺎﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪیﺷﺎﻥ، ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﺻﻼﺣﺎﺕ ﺯﺭﺍﻋﻲـﺍﺭﺍﺿﻲ ﻭ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭﺍﻥ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﺴﺎﺭﺕﻫﺎﻱ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﻭ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﺍﻥ ﻛﻢﺩﺭﺁﻣـﺪ، ﺍﻣـﻮﺭ ﻣﻬﻤـﻲ ﺑـﻪﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﻧﺪ. ضمن آنکه در بند ۲ از قسمت «ز» شرح وظایف تفصیلی وزارت جهاد کشاورزی بهصراحت اجرای سیاستها و روشهای حمایتی و بیمهای بهمنظور حمایت از تولیدکنندگان، تولیدات و تأسیسات بخش کشاورزی یکی از وظایف این وزارتخانه تعریف شده است.
جایگاه بیمه در سیاستهای حمایت از کشاورزی
جایگاه بیمه در سیاستهای حمایت از کشاورزی یکی دیگر از محورهای گفتوگو با قائممقام صندوق بیمه کشاورزی بود.
حسننژاد با تأکید بر ضرورت توسعه بیمه کشاورزی گفت: این مقوله آن اندازه اهمیت دارد که در در بند ۶ سیاستهای کلی نظام در بخش کشاورزی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری به شرح ذیل به این موضوع پرداخته شده است: «گسترش زیرساختها و ایجاد انگیزه برای جذب و توسعه سرمایهگذاری در بخش کشاورزی با پوشش مناسب بیمه، کاهش احتمال زیان تولید، اجرای سیاستهای حمایتی و متعادل کردن سطح سودآوری کشاورزی با سایر بخشهای اقتصادی، با توجه به ماهیت فعالیت بیمه کشاورزی و پرداخت یارانه دولت بهمنظور کاهش حق بیمه و فراهم شدن امکان پرداخت آن برای استفاده از مزایای پوششهای بیمهای برای اکثریت تولیدکنندگان و از طرفی زیرساختها و بسترهای فنی فراهمشده برای مدیریت خسارتهای وارده از طریق بیمه کشاورزی و ارائه روشهای بیمهای متنوع با تعهدات قابلقبول از نظر اقتصادی و ارزش محصولات قطعاً بیمه کشاورزی میتواند بهعنوان مهمترین و اصولیترین سیاست حمایتی دربخش محسوب شود، بهشرط آنکه با برنامهریزی مناسب و هدایت اعتبارات و منابع مالی بخش بهسمت بیمه و مدیریت صحیح کمکهای بلاعوض و... در حوادث بحرانی زمینه توسعه پوششهای بیمهای بیش از پیش در کشور فراهم شود. »
سرمایهگذاری و ضرورت بیمه کشاورزی در ایران
حسننژاد واقع شدن ایران بر کمربند خشک اقلیم، منابع آبی آسیبپذیر و نزولات اندک جوی، وقوع پرشمار حوادث غیرمترقبه ازجمله سیل و زلزله، سرمازدگی، حمله آفات مختلف و نوسان قیمت محصولات کشاورزی را ازجمله عواملی اعلام کرد که ضرورت بیمه کشاورزی را بیش از پیش نمایان میکند و آگاهیبخشی به تولیدکنندگان را میطلبد.
قائممقام صندوق بیمه کشاورزی گفت: ﺑﻪﺭﻏﻢ ﺗﻼﺵﻫﺎﻱ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮﺭ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺭﻳﺴﻚ، ﻫﻨﻮﺯ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻏﻴﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻭ ﻓﺎﺟﻌﻪﺁﻣﻴﺰ ﺗﻬﺪﻳﺪی ﺟﺪﻱ ﺩﺭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻱ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺑﻪﺷﻤﺎﺭ ﻣـﻲﺁﻳـﺪ. این در حالی است ﻛـﻪ ﺑﻴﻤـﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﭘﻮﺷﺶﻫﺎﻱ ﺑﻴﻤﻪﺍﻱ، ﻧﻘﺶ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺩﺭ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺍﻳﻦ ﺑﺨـﺶ ﺍﻳﻔﺎ ﻛﻨﺪ.
بهگفته این مقام مسئول، ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﺤﻮﻝ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﺑﺨﺶ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺳﻨﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﮔﺮﻭ تأمین و هدایت ﺍﻋﺘﺒـﺎﺭﺍﺕ ﻛﺎﻣـﻞ ﺣﻤـﺎﻳﺘﻲ ﺑـﻪ ﺑﺨـﺶ ﻛﺸـﺎﻭﺭﺯﻱ ﺍﺳـﺖ. برایناساس، ﺿﺮﻭﺭﻱﺗﺮﻳﻦ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﺑـﺮﺍﻱ ﺭﺷـﺪ ﻛﺸـﺎﻭﺭﺯﻱ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭﺍﺕ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻛﺸـﺎﻭﺭﺯﻱ ﺍﺳـﺖ ﻭ ﺑﻴﻤـﻪ ﺩﺭ ﺍﻳـﻦ ﺑـﻴﻦ ﺍﻫﻤﻴﺘـﻲ ﺍﻧﻜﺎﺭﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺩﺍﺭﺩ. به این دلیل نمیتوان از نقش بیمه کشاورزی بهآسانی چشم پوشید.
انواع بیمه محصولات کشاورزی در ایران و شیوه اجرا
قائممقام صندوق بیمه کشاورزی درباره انواع بیمه محصولات کشاورزی در ایران و چگونگی اجرای آن گفت: درحالحاضر بیمه کشاورزی در کلیه زیربخشهای فعالیتهای زراعت، باغبانی، دام، طیور، آبزیان، منابع طبیعی و همچنین عوامل تولید ازقبیل ماشینآلات، ابنیه و تأسیسات ارائه میشود. تعهدات بیمهگر عمدتاً براساس هزینههای تولید یا ارزش تولیدات تعیین و ارائه شده است.
حسننژاد تصریح کرد: روشهای مختلفی ازجمله بیمههای چندخطر (MPCI)، بیمههای شاخص عملکرد (که میانگین تولید مناطق همگن ملاک عمل است)، بیمههای پایه (برمبنای شدت خسارت و وقوع حوادث فاجعهبار ارائه میشود که با توجه به ضریب خطر معمولاً حق بیمه آن کم و امکان پرداخت برای حداکثر تولیدکنندگان فراهم است)، بیمههای اجباری (در دام و طیور طبق قانون) و بیمههای الحاقی، تکمیلی و ترجیحی برای تولیدکنندگان برتر با مدیریت بالاتر، درصورت تمایل، در دستور کار قرار گرفته است.
بهگفته وی، اکثر عوامل قهری و طبیعی غیرقابل کنترل و پیشگیری و حوادث فاجعهبار نظیر سیل و خشکسالی در قالب قراردادهای فوقالذکر پوشش بیمهای دارند.
حق بیمه کشاورزی
حق بیمه کشاوزی از دیگر مباحثی بود که قائممقام و عضو هیئتمدیره صندوق بیمه کشاورزی به آن پرداخت و گفت: براساس ماده ۲۵ قانون اساسنامه صندوق بیمه کشاورزی، حق بیمه عبارت است از وجوهی که از بیمهگذاران وصول خواهد شد.
بهگفته وی، براساس تبصره ذیل این ماده، به پیشنهاد مجمع عمومی، قسمتی از حق بیمه بیمهگذاران از طریق دولت تأمین و همهساله در لایحه بودجه منظور خواهد شد.
حسننژاد در توضیح این مطلب افزود: مقدار حق بیمه برای هر محصول معمولاً توسط دولت (در ایران توسط مجمع عمومی صندوق بیمه) تعیین میشود و حداقل در طول یک سال ثابت باقی میماند.
به گفته وی، در بسیاری از کشورهای دنیا، ازجمله ایران، دولت پرداخت درصدی از حق بیمه را برعهده میگیرد. میزان حق بیمهها نیز با توجه به روشهای مختلف بیمهای، نوع محصول و مناطق اجرا (ضرایب مختلف خطر) متفاوت است.
وضعیت بیمههای خصوصی در بخش کشاورزی ایران
حسننژاد در پاسخ به این پرسش که بیمههای خصوصی تا چه اندازه به بخش کشاورزی ورود کردهاند، گفت: باتوجه به بررسی سوابق در این حوزه در دهه ۴۰ بیمه خصوصی امید در بیمه دام و شرکت سهامی بیمه ایران در بیمه چغندرقند بهطور محدود وارد و فعالیتشان با توجه به ناتوانی در جبران خسارت و مشکلات اجرایی متوقف شده است.
قائممقام و عضو هیئتمدیره صندوق بیمه کشاورزی افزود: در ۱۰ سال اخیر، با توجه به امضای تفاهمنامههای همکاری با بیمههای تجاری، قراردادهایی بهصورت محدود از طریق شرکتهای بیمه آسیا، البرز، کارآفرین، پارسیان و ملت در بعضی از استانهای کشور منعقد شده است، ولی بهطورکلی بهدلایل متعددی، بخش خصوصی تمایل و رغبتی برای ورود به بیمه فعالیتهای کشاورزی از خود نشان نمیدهد. برخی از این دلایل عبارت است از:
۱- نبود شفافیت مالکیتها و حریم واحدهای تولیدی؛
۲- نبود اطلاعات مربوط به آنالیز ریسک در بخشهای کشاورزی؛
۳- کوچکی و پراکندگی قطعات تولیدی؛
۴- شیوههای متنوع تولید؛
۵- مقاومت تولیدکنندگان سنتی در برابر پذیرش مزایای بیمه کشاورزی.
برخورداری ۳۵ درصد از مجموعهفعالیتهای تولید کشاورزی از خدمات بیمهای
حسننژاد درباره پوشش بیمه کشاورزی در کشور گفت: بهطور کلی با توجه به ماهیت پوششهای بیمهای در زیربخشهای مختلف و ظرفیتهای مختلف تولید در کل کشور و از طرفی محدودیتهای شدید اعتباری، درحالحاضر حدود ۳۵ درصد مجموعهفعالیتهای تولیدی در زیربخشهای کشاورزی از خدمات بیمهای برخوردارند.
او با اشاره به اینکه امکان توسعه چتر حمایتی بیمه در کشور فراهم شده است، تصریح کرد: با توجه به زیرساختها و بسترهای قانونی فراهمشده، نظیر قانون بیمه اجباری دام، و شروع همکاریها تعاونیها و تشکلهای صنفی بهمنظور توسعه چتر حمایتی بیمه، چشمانداز خوبی برای گسترش بیمه در بخش کشاورزی پیشبینی میشود.
ضریب نفوذ بیمه کشاورزی
قائممقام صندوق بیمه کشاورزی با اشاره به اینکه ضریب نفوذ بیمه کشاورزی از نظر علمی عبارت است از نسبت کل حق بیمه دریافتی یا تولیدی به ارزش افزوده بخش کشاورزی، گفت: درحالحاضر این نسبت در ایران برابر ۸/۰ درصد و در دنیا بهطور متوسط برابر ۵۸/. درصد گزارش شده است.
عملکرد صندوق بیمه کشاورزی (مجموعه اقدامات و برنامهها)
حسننژاد با اشاره به اینکه حجم خسارتهای ناشی از عوامل قهری و طبیعی در بخش کشاورزی و نیز تغییرات اقلیمی تشدیدکننده تواتر و شدت خسارتهای وارده رو به افزایش است، گفت: از یک سو استراتژیها و برنامههایی در راستای قانون برنامه ششم توسعه کشور تدوین شده و از سوی دیگر، با توجه به اهداف پیشبینیشده در طرحهای اقتصاد مقاومتی (افزایش ضریب نفوذ بیمه) با تغییرات ساختاری، فرآیندی و اصلاح روشهای بیمهای در بخش کشاورزی بهمنظور توسعه پوششهای بیمهای در دستور کار قرار دارد و براساس این رویکرد، آمادگی لازم برای جبران بهموقع خسارتهای فاجعهبار با مشارکت بیشتر تولیدکنندگان بخش، انجام یا در دست اقدام است.
مهمترین اقدامات برای توسعه پوشش بیمهای
قائممقام صندوق بیمه کشاورزی در ادامه مهمترین اقدامات برای توسعه پوشش بیمهای را اینطور برشمرد:
۱- گسترس بیمههای پایه و شاخص عملکرد (پوشش بیمهای برمبنای میانگین تولید مناطق همگن در سطح کشور) بهمنظور افزایش مطلوبیت خدمات و گسترش چتر حمایت بیمه کشاورزی بر فعالیتهای تولید بخش کشاورزی کشور. بیمه پایه روشی است که بهمنظور فراگیر کردن پوشش بیمهای و حمایت از تولیدکنندگان در شریط بحرانی (خسارتهای شدید و فاجعهبار) با حداقل دریافت حق بیمه و تعهدات مطلوب ارائه شده است (در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی)؛
۲- اجرای بیمه اجباری دام در مقابل بیماریهای مشترک و واگیردار براساس بند «ث» ماده ۳۳ قانون برنامه ششم توسعه کشور؛
۳- استفاده از ظرفیتهای قانونی بهمنظور توسعه هرچه بیشتر خدمات بیمهای و نیز هماهنگی و تفاهمنامههای منعقده با تشکلها و صنوف بخش کشاورزی (افزایش ضریب نفوذ بیمهای)؛
۴- توسعه زیرساختهای فناوری و استفاده از تکنولوژیهای نوین در فرآیند بیمهگری (افزایش دقت و سرعت کار) و ارزیابی خسارت؛
۵- انجام عملیات پایش فنولوژی محصولات در بستر توسعه زیرسیستمهای سامانه جامع بیمه کشاورزی بهمنظور کنترل و ارزیابی صحیح میزان خسارتهای وارده و بالطبع انجام اقدامات بهموقع مورد نیاز؛
۶- انجام اصلاحات ساختاری در سازمان کار صندوق بیمه کشاورزی با هدف توسعه فروش و بازاریابی بیمه کشاورزی؛
۷- طراحی و ارائه روشهای بیمه گروهی منطقهای (در قالب بیمههای شاخص عملکرد) برای کشاورزان بهمنظور توزیع مناسب ریسک در راستای کاهش ضریب خطر و هزینههای عملیاتی؛
۸- توسعه سطوح برنامه پوشش بیمه کشاورزی برای سال زراعی ۹۸-۹۹ متناسب با میزان اعتبارات در قانون بودجه کشور؛
۹- پیگیری اصلاح فرآیند تخصیص و درنهایت تأمین اعتبارات موردنیاز براساس ظرفیتهای قانونی و هماهنگیهای انجامشده با سازمان و بودجه کشور؛
۱۰- توسعه بیمه عوامل تولید ازقبیل ابنیه، تأسیسات و ماشینآلات بهمنظور مدیریت مطلوبتر طرحهای بیمهای.
چالشهای بیمه و توسعه کشاورزی
از نگاه قائممقام صندوق بیمه کشاورزی مهمترین چالشهای بیمه و توسعه کشاورزی عبارت است از:
۱- ضرورت وجود منابع مالی کافی بهمنظور پوشش بیمهای کل ظرفیت تولیدی بخش کشاورزی مطابق با ماده ۶۱ قانون احکام دائمی کشور و نیز عدم اتکای بیمه کشاورزی به منابع مالی مطمئن در بودجه؛
۲- ماهیت ریسک در بخش کشاورزی از نظر شدت، تواتر و تنوع و درنتیجه عدم رغبت بیمههای خصوصی و بازرگانی به ورود به این عرصه و بالطبع عدم ایفای نقش صندوق بیمه کشاورزی بهعنوان بیمه اتکایی برای فعالان بخش خصوصی (مطابق با ساختار استاندارد نظام بیمه کشاورزی در اکثر کشورهای پیشرو)؛
۳- نبود الگوی مناسب تولید بهمنظور افزایش نقش بیمه در ارتقای مدیریت تولید و توزیع مناسب ریسک از طریق ابزار بیمه؛
۴- پراکنده بودن اراضی و واحدهای تولیدی و وسعت پهنه جغرافیایی موارد بیمهای با توجه به تنوع اقلیم در کشور؛
۵- عدم امکان توسعه بیمههای اجباری و فراگیر با توجه به محدودیتهای قانونی و اختیاری بودن بیمه؛
۶- ضعف فرهنگ بیمهای از نظر انتظارات تولیدکنندگان مبنی بر پوشش خطرهای نوظهور، پوشش و جبران خسارتهای کوچک تا خسارتهای فاجعهبار (مدیریت مالی جبران کوتاهی در مدیریت فنی)؛
۷- مخاطرات اخلاقی خاص بهدلیل گستردگی و تنوع عملیات بیمهگری؛
۸- عدم برنامهریزی مناسب و تعیین اولویتهای محصولات تولیدی و ضرورت پوشش بیمهای آنها از سوی بخش کشاورزی مطابق با قانون افزایش بهرهوری بخش کشاورزی و منابع طبیعی.
راهکارهای توسعه بیمه محصولات کشاورزی
قائممقام و عضو هیئتمدیره صندوق بیمه کشاورزی با تأکید بر ضرورت توسعه بیمه محصولات کشاورزی، راهکارهای دستیابی به این هدف را به شرح ذیر اعلام کرد:
۱- هدایت اعتبارات بخش کشاورزی در مسیر بیمه و ضابطهمند کردن پرداختها و کمکهای بلاعوض از طریق سازکارهای بیمهای؛
۲- ارائه الگوی مناسب تولید در راستای بهبود فعالیتها و استفاده بهینه از منابع تولید و بالطبع افزایش کارایی پوششهای بیمهای و کاهش ضریب خطر؛
۳- ایجاد انگیزه لازم برای ورود بخش خصوصی و بیمههای بازرگانی برای فعالیت در عرصه بیمه کشاورزی از سوی بیمه مرکزی؛
۴- افزایش سرمایه صندوق بیمه کشاورزی؛
۵- یکپارچهسازی اراضی و افزایش ضریب مکانیزاسیون در واحدهای تولیدی از سوی بخش کشاورزی؛
۶- همکاری موثر شبکه ترویج و آموزش بخش کشاورزی در اشاعه فرهنگ بیمه کشاورزی.
گزارش از یاسمن بلوردی