به گزارش روستانیوز به نقل از ایسنا، سیدمجتبی خیام‌نکویی شامگاه امروز (۲۵ آبان‌ماه) در حاشیه افتتاح هفتمین دهکده منابع طبیعی و کشاورزی استان زنجان، با بیان اینکه چشم‌انداز اجرایی سند الگوی کشت محصولات کشاورزی دستیابی به امنیت غذایی پایدار و رسیدن به اقتدار غذایی است، اظهار کرد: ابتدای انقلاب با جمعیت ۳۶ میلیون، ۳۵ میلیون تن تولید محصولات کشاورزی در کشور داشتیم، امروز با افزایش جمعیت کشور به ۸۵ میلیون نفر، میزان تولید در بخش کشاورزی به ۱۳۵ میلیون تن رسیده که حدود نیمی از این افزایش تولید ناشی از رسوخ دانش و فناوری به حوزه کشاورزی است.
وی با بیان اینکه عمده کشاورزان کشور از نوع خرده‌پا و معیشتی بوده و لذا قدرت ریسک‌پذیری برای استفاده از فناوری‌ها و موضوعات دانش‌بنیان جدید با توجه به هزینه‌های اولیه بالای آنها را ندارند، افزود: با توجه به اهمیت بی‌بدیل بخش کشاورزی در تأمین امنیت پایدار غذایی و سلامت، کاهش وابستگی به خارج از کشور، استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور و نخبگان در رونق این بخش می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد؛ البته باید از ظرفیت فناوری نوین نیز برای توسعه این بخش استفاده کرد.
خیام‌نکویی دستیابی به گونه‌های کم‌آب‌بر را یکی از اساسی‌ترین مباحث در زمینه اصلاح الگوی کشت دانست و ادامه داد: ما مجموعه‌ای از گراس‌ها را در اختیار داریم که علاوه بر مناطق سردسیر در بسیاری از نقاط کشور می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و یک جایگزین مناسب برای علوفه باشد. می‌توانیم گراس‌های کم آب‌بر را جایگزین علوفه‌های پر آب‌بر کنیم.
این مسئول در ادامه با بیان اینکه میانگین سن نیروی کار در بخش کشاورزی کشور ۵۲.۸ سال است که با توجه به ضریب نفوذ تکنولوژی و صنعتی شدن کشاورزی به نیروی کار جوان تحصیل‌کرده ماهر و فنی بیش از هر زمانی نیازمندیم، اضافه کرد: در راستای علمی کردن و اقتصادی شدن بخش کشاورزی، توسعه هنرستان‌های کشاورزی و راه‌اندازی مجدد مراکز علمی‌کاربردی کشاورزی از اولویت‌های واحد آموزش‌های رسمی وزارت جهاد کشاورزی است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۴۲ هنرستان کشاورزی در سراسر کشور وجود دارد، بیان کرد: در مجموع در سراسر کشور ۱۵۰۰ دانش‌آموز در این هنرستان‌ها هر سال ورودی داریم. لذا لازم است دانش‌آموزان هنرستان‌های کشاورزی با شناخت این چالش‌ها راه‌حل‌های علمی و کاربردی برای رفع آنها و ارتقای دانش کشاورزی ارائه دهند.
این مسئول به راه‌اندازی و فعالیت ۴۲ هنرستان اشاره کرد و افزود: تدوین و ابلاغ سند الگوی کشت در شهریور امسال در کشور رخ داد. جهادکشاوزی تنها متولی تولید غذا نیست و از این رو رئیس ستاد الگوی کشت کشور، معاون اول رییس‌جمهور و در استان‌ها نیز ریاست این ستاد بر عهده استانداران گذاشته شده است.
وی بر لزوم ضرورت پیاده‌سازی نظام نوآوری در بخش کشاورزی تاکید کرد و ادامه داد: هدف ما از پیگیری این موضوع، انقلاب بهره‌وری در بخش کشاورزی است.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان اینکه راهبرد اصلی کشور دستیابی به امنیت غذایی پایدار است، اضافه کرد: الگوی کشت محصولات زراعی زمانی موفق می‌شود که دستگاه‌های دولتی همه وظایف خودشان را تمام و کمال انجام دهند.
معاون وزیر در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تفاوت میزان بهره‌وری کشاورزان نمونه با متوسط میانگین بهره‌وری کشور را ناشی از افزایش ضریب نفوذ دانش در کشاورزی دانست و اذعان کرد: درصدد هستیم با طراحی و تدوین الگوی کشت و اجرایی‌سازی آن شاهد افزایش ضریب خودکفایی در محصولات استراتژیک به ویژه گندم، جو، برنج، دانه‌های روغنی و ... باشیم و این خودکفایی نیازمند این است که حوزه تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی که از مهمترین حوزه‌هاست بتواند نقش خود را به بهترین شکل انجام دهد.
وی بیان کرد: حوزه تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بازوی اصلی ریاست سازمان است که امکان شناسایی معضلات و چالش‌ها و حل آنها را فراهم می‌کند.
معاون وزیر جهادکشاورزی با اشاره به اینکه امسال الگوی کشت کشاورزی اجرایی می‌شود و سال آینده نیز الگوی کشت باغی نیز آغاز خواهد شد، افزود: در الگوی کشت به استان‌ها گفته می‌شود چه چیزی کاشته شود، کی کاشته شود و چه زمانی برداشت شود. لذا باید در قانون ارث که اجازه می‌دهد اراضی کشاورزی خرد شود اصلاح صورت گیرد چون این مسئله تبدیل به یک معضل اساسی شده است.
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اعلام کرد: کشت آزمایشی برخی از محصولات تراریخته که پیش از این در کشور انجام می‌شد، متوقف شده است و مجوزی صادر نمی.شود وتنها در ابعاد ازمایشگاهی و دانشگاهی، مراکز تحقیقاتی این امر صورت می‌گیرد.
وی با بیان اینکه سالانه نزدیک به ۷۲ میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و یکی از اهداف اجرای الگوی کشت کاهش میزان آب مصرفی است، تصریح کرد: اگر این دسته از عوامل محقق و بسته‌های تشویقی و حمایتی نیز اجرا شود، پیش‌بینی می‌کنیم میزان تولید محصولات زراعی در واحد سطح افزایش یابد.
خیام‌نکویی یادآوری کرد: کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی از طریق افزایش نفوذ دانش و فناوری و توسعه ترویج میسر است که در طرح الگوی کشت برای آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم. لذا با اجرای طرح الگوی کشت در اراضی زراعی، سطح کشت محصولات دیم به بیش از ۱۰ درصد افزایش یابد. اگرچه سطح کشت محصولات آبی به افزایش پیدا نمی‌کند.
وی ادامه داد: اجرای کشت قراردادی را در کنار الگوی کشت داریم که می‌تواند به عنوان یکی از مولفه‌ها به اجرای این طرح کمک کند. تولید غذای سالم، منابع داخلی خوبی می‌طلبد؛ لذا باید زمین‌های کشاورزی در سطح وسیع کشت شوند چون در اراضی خرد هزینه تولید بالاتر خواهد رفت و همین هزینه‌ها منجربه کاهش کیفیت و امنیت غذایی خواهد شد .
این مسئول با اشاره به گستردگی کشاورزان وجود کارشناسان پهنه را ناکافی دانست و افزود: ۳۱ استودیو با یک شبکه برکت به صورت گسترده به ۵۰۰ نقطه از دهستان و روستاها متصل هستند اما ترویج و انتقال دانش به این حجم از کشاورز کافی نیست.
این مسئول با بیان اینکه ۷۰ درصد از روستائیان بی‌سواد یا کم‌سواد هستند، حضور دانش‌آموختگان و هیئت علمی دانشگاه‌ها را در شناخت اولویت‌های اساسی استان موثر دانست و تشریح کرد: حمایت از ۴۰۰ پژوه پژوهشی در قالب پایان‌نامه و دریافت ایده‌های پژوهشی که منجر به توانمندسازی اقتصاد کشاورزی و رفع مشکلات این حوزه می‌شود را حمایت خواهیم کرد.
خیام نکویی با اشاره به کمبود منابع در سال اول سنداجرایی الگوی مصرف کشت، عنوان کرد: هر طرحی با مشکلاتی مواجه می‌گردد و ما منکر این قضیه نیستیم از طرفی در قانون بودجه ۳۵ همت برای این مسئله در نظر گرفته شده که تحقق این مقدار بودجه امسال امکان‌پذیر نیست.
معاون وزیر جهادکشاورزی گفت: حدود ۵۱ سال است که می‌خواهیم الگوی کشت را در کشور ایجاد کنیم یعنی از زمانی که حتی مشکل منابع آب هم نداشتیم ولی تاکنون در این زمینه حرکت قابل توجهی نداشتیم.
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در بخشی از سخنان خود افزود: متاسفانه امروز ۹۰ درصد روغن کشور وارد می‌شود و کمتر از ۱۰ درصد آن تولید داخل است، امروز ذائقه مردم کشور به سمت غذاهای فست فودی و سرخ کردنی تغییر کرده به طوری که میانگین مصرف روغن در ایران بیش از ۲۲ کیلوگرم است در حالی‌که این رقم در کشورهای پیشرفته ۱۱ کیلوگرم است.
این مسئول با اشاره به بازار ناهماهنگ عرضه و تقاضا در کشور، ادعا کرد که توزیع مناسبی در برخی از محصولات کشاورزی نداریم، از این رو اصلاح نظام توزیع نیز در راستای اصلاح الگوی کشت باید مدنظر باشد. در استان زنجان ۱۳ محصول استراتژیک وجود دارد که ۹۰ درصد زیر کشت استان را به خود اختصاص می‌داد برای همین تمرکز در این محصولات و رسیدن به خودکفایی با توجه به کمبود منابع حائر اهمیت است.
وی با اشاره به تنوع گونه‌های گیاهان دارویی در ایران نیز تشریح کرد: ما مشکلی در کشت گیاهان دارویی نداریم. وجود ۲۲۰۰ گونه کاملا اقتصادی و وجود گیاهان بخصوص می‌تواند جایگزین بخشی از صادرات نفت در کشور شود اما مسئله مهم این است که در تبدیل فرآورده مشکل داریم.
خیام‌نکویی، نبود پالایشگاه‌های گیاهان دارویی را مانع رونق این ثروث نهفته دانست و اذعان کرد: مردم استقبال خوبی از گیاهان دارویی دارند زمینه مطلوبی برای محققان این زمینه فراهم شده است، آمادگی حمایت از مقاله‌ها دانش فنی وتجاری در رابطه با دانش استخراج و کشت گیاهان دارویی را داریم از این‌رو نزدیک ۲ تا ۳ پالایشگاه گیاهان دارویی با حمایت در بخش خصوصی افتتاح خواهیم کرد.