زهرا قاسمی- عطاءالله باقرپور، مدیرعامل اتحادیه زنبورداران سمنان، در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «روستانیوز»، به بیان توضیحاتی درباره وضعیت فعلی زنبورداران کشور، تأثیر زنبورعسل در جلوگیری از بیابان‌زایی، میزان استقبال از فرآورده‌های زنبورعسل، جایگاه صنعت زنبورداری در کشور و مشکلات و مصائب این صنعت پرداخت که مشروح این مصاحبه در ادامه می‌آید.
جناب باقرپور، در مورد خود و اتحادیه زنبورداران سمنان توضیح دهید.
عطاءالله باقرپور، مدیرعامل اتحادیه زنبورداران سمنان هستم و نزدیک به 12سال است که در این سمت فعالیت می‌کنم. اتحادیه زنبورداران استان سمنان از شهرستان‌های سمنان، دامغان، شاهرود، مهدی‌شهر، شهمیرزاد و گرمسار عضو دارد و با توجه به توان مالی خود در امر خرید نهاده‌ها و قرار دادن آن‌ها در اختیار تعاونی‌ها کمک می‌کند؛ البته این اتحادیه با زحمات زیاد آقای ناصر باوند در حدود 20سال قبل تشکیل شد.
در اتحادیه همکاری خوبی با تعاونی‌های شهرستان‌ها داریم و علت آن این است که تعاونی‌های شهرستانی به ما وکالت داده‌اند که هر میزان اعتباری که در صندوق توسعه زنبورعسل کشور داریم یا در هر مکان دیگری اتحادیه می‌تواند آن را تجمیع کند و نهاده‌های مورد نیاز زنبورداران را خریداری کند و در اختیار آن‌ها بگذارد که این کار طبق قاعده با وجود تمام مشکلات مثل سختی تهیه نهاده‌ها، انجام می‌شود.
با توجه به این‌که استان سمنان یک استان کویری است، نظر عموم مردم این است که در این استان عسل و فرآورده‌های زنبورعسل به سختی تولید می‌شود، اما بیش‌تر عسل‌های بسیار مرغوب مثل عسل خارشتر و عسل ترنجبین در استان ما تولید می‌شود. مراتع بسیار خوبی در شاهرود، شهمیرزاد و... داریم که شرایط و وضعیت خوبی برای تولید عسل دارند. همچنین چون با استان مازندران و گلستان همسایه هستیم، به یکدیگر کمک می‌کنیم و عموماً اول بهار و زمستان را به دلیل وجود کلزا و جنگل از مراتع مازندران و گلستان استفاده می‌کنیم و آن‌ها هم تابستان‌ها از مراتع مهدی‌شهر، شهمیرزاد و شاهرود استفاده می‌کنند. گفتنی‌است بخش اعظم مراتع استان سمنان در تابستان در اختیار زنبورداران مازندران و گلستان است و ما هم به همین نسبت از مراتع آن‌ها استفاده می‌کنیم. از افتخارات استان این است که شرکت «بهار عسل امیری»، از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان ملکه در کشور است.
در مورد اهمیت زنبورعسل در طبیعت توضیح دهید.
متأسفانه چون به مردم آگاهی‌رسانی کافی نشده است، نمی‌دانند اصالت زنبورعسل در چیست. مردم تصورشان از زنبورعسل این است که موجود خوبی است و عسل تولید می‌کند. در پاره‌ای از مواقع نیز مردم نسبت به سایر تولیدات زنبورعسل آگاهی دارند، اما همه باید بدانند فرآورده‌های زنبورعسل بسیار است و بخش اعظم آن در ایران تولید می‌شود و وضعیت ما با 10سال قبل کاملاً متفاوت است.
زنبورعسل سبب کویرزدایی می‌شود. رشد خارشتر و سایر گیاهان خاردار در بیابان‌ها از ثمرات وجود زنبور است. چون زنبورعسل گرده‌افشان است، باعث تولید بذر در گیاهان مختلف از جمله گیاهان وحشی، دشتی، کوهی یا مرتعی می‌شود. همچنین زنبورعسل به جلوگیری از پیشروی کویر کمک می‌کند، ولی دولت در این زمینه هیچ اقدامی نمی‌کند و هر وزیری که روی کار می‌آید، ستاد گرده‌افشانی ایجاد می‌کند، ولی بعد از مدت کوتاهی تمام وعده‌ها به فراموشی سپرده می‌شود.
زنبورعسل به دلیل این‌که گرده‌افشانی را به بهترین شکل انجام می‌دهد، باعث تولید میوه‌های مرغوب و استاندارد در باغ‌های میوه می‌شود؛ لذا دولت باید به گرده‌افشانی اهمیت دهد و به مناطق کویری حداقل سه استان توجه کند تا به کویرزدایی کمک شود.
درباره جایگاه صنعت زنبورداری در کشور توضیح دهید.
زنبورداری در نوع خود یک صنعت پایدار است که منجر به گردش چرخ سایر صنایع می‌شود. در حال حاضر وضعیت زنبورداری در ایران به هیچ وجه مقبول نیست و توقع ما این است که این وضعیت بهبود پیدا کند. در زمینه تأمین نهاده‌ها و حمایت از زنبوردار حمایت‌ها صفر است. در سال 82 مدیرکل تأمین اجتماعی استان سمنان گفت زنبورداری جزو کشاورزی نیست و بیمه کشاورزی از این بخش برداشته شد. بیمه زنبورعسل را حذف کردند و هشت سال پیگیری کردیم تا بیمه زنبورعسل را با شرایطی پایین‌تر از قبل و با شرایط به‌خصوصی دوباره برقرار کردند. بنده 36سال است که در بخش زنبورداری کشور فعال هستم و هنوز بیمه ندارم. از کلنی‌های زنبورعسل نیز هیچ حمایتی نمی‌شود. در شرایط فعلی برای بیمه کلنی‌ها و زنبورداران، تأمین نهاده‌ها و... مشکل داریم، ولی با این وجود زنبورداری در کشور ما پیشرفت زیادی کرده است.
ارتباط اتحادیه زنبورداران با مسئولان وزارت جهاد کشاورزی به چه نحوی است؟
ارتباط مسئولان وزارت جهاد کشاورزی با زنبورداران تا دو سال پیش مطلوب بود، ولی معمولاً از ارتباط با ما کناره‌گیری می‌کنند. در کل باید گفت پیش‌تر با مسئولان بخش اصلاح نژاد زنبور وزارت جهاد کشاورزی ارتباطات بسیار خوب و نزدیکی داشتیم که اکنون این ارتباط کم‌رنگ شده است.
صنعت زنبورداری کشور و استان به چه سمت و سویی می‌رود؟
اگر بگوییم حرکت صنعت زنبورداری ما به سمت پیشرفت نیست، درست نیست، زیرا زنبورداری ما پیشرفت زیادی کرده است؛ به‌عنوان مثال در کشور پنج نفر بودیم که ملکه تولید می‌کردیم، ولی امروز حدود 200 تا 300جوان در حوزه تولید ملکه فعال شده‌اند، اما متأسفانه برخی ملکه‌ها از خارج وارد می‌شود و هیچ نظارتی بر لاین‌ها و ملکه‌ها نیست؛ لذا وزارت جهاد کشاورزی و مرکز اصلاح نژاد زنبور باید با کمک سازمان دامپزشکی کشور به این مسأله ورود کنند. اگر در زمینه مصرف دارو و ملکه آموزش داده شود، وضعیت بهتر می‌شود و می‌توان با واردات مقداری ملکه لاین و تکثیر آن‌ها جلوی این قاچاق را گرفت. زنبورداران ما می‌خواهند تمام مشکلات خود را با کمک صندوق توسعه صنعت زنبورداری کشور حل کنند، در حالی‌که بودجه این صندوق محدود است. اتحادیه هم نسبت به گذشته خیلی منسجم‌تر کار می‌کند. معمولاً هر استانی یک عضو در اتحادیه سراسری زنبورداران دارد و در حال حاضر حدوداً 26عضو داریم.
انتظارات شما از رئیس‌جمهور و وزیر جهاد کشاورزی برای رفع تنگناهای صنعت زنبورداری چیست؟
ما به صنعت زنبورداری فرابخشی نگاه و پیشنهاد می‌کنیم که مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه زنبورداری کشور و مدیر دفتر زنبورعسل وزارت جهاد کشاورزی را به انجام هفت کار مجبور کنند. مورد اول دارو است که باید به وفور و به‌راحتی برای درمان زنبورها در اختیار زنبورداران باشد. تأمین نهاده شکر، ارائه آموزش، بیمه کلنی‌های زنبورعسل، بیمه تأمین اجتماعی زنبورداران، ارتقای آموزش عمومی درباره مصرف فرآورده‌های زنبورعسل به‌جای مصرف چیپس و پفک و فراهم‌کردن زمینه استقبال کشاورزان از استقرار کلنی‌های زنبورعسل در مزارع از دیگر کارهایی است که باید انجام شود. این چند مورد اگر سرلوحه کار مسئولان قرار بگیرد، قطعاً موفق خواهیم شد.