فعالیت‌های تحقیقاتی موسسه رازی با هدف توسعه فرآورده‌های جدید یا ارتقای کیفی فرآورده‌های جاری انجام می‌شود. این موسسه از چند بخش تحقیقاتی تشکیل شده است که بخش تحقیقات زنبور عسل، کرم ابریشم و حیات‌وحش ازجمله آن‌هاست. این بخش از سال ۷۴ در موسسه رازی راه‌اندازی شده و تحقیقات متعددی را به‌ویژه در بخش زنبور عسل دنبال می‌کند. می‌توان گفت موسسه رازی تنها مرکز در کشور است که به‌صورت تخصصی در حوزه تحقیقات بهداشت و بیماری‌های زنبور عسل فعالیت می‌کند؛ موسسات دیگری نیز در حوزه زنبور عسل فعال هستند، اما موسسه رازی در بخش تحقیقات بهداشت و بیماری‌های زنبور عسل در کشور منحصربه‌فرد است و خدمات تشخیصی و فنی به زنبورداران و سازمان دامپزشکی ارائه می‌دهد. اخیراً این موسسه تفاهم‌نامه‌ای چهارجانبه با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، جهاد کشاورزی و صندوق حمایت از توسعه زنبورداری امضاء کرده که هدف از آن استحصال زهر زنبور عسل، خالص‌سازی و تبدیل آن به دارو است که دانش فنی آن در موسسه رازی موجود است و می‌تواند آن را در اختیار بخش‌های خصوصی قرار دهد.
فعالیت‌های سرم‌سازی رازی در حوزه زنبور عسل
رئیس بخش تحقیقات زنبور عسل، کرم ابریشم و حیات‌وحش موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی با اشاره به فعالیت‌های تحقیقاتی این موسسه در بخش صنعت زنبورداری گفت: موسسه رازی در بخش تحقیقات، بهداشت و بیماری‌های زنبور عسل در کشور منحصربه‌فرد است و خدمات تشخیصی و فنی به زنبورداران و سازمان دامپزشکی ارائه می‌دهد.
مجتبی محرمی افزود: تاکنون تحقیقات متعددی در حوزه بیماری‌های ویروسی، باکتریایی و انگلی زنبور عسل در موسسه رازی اجرا شده که نتایج آن در اختیار سازمان دامپزشکی و اتحادیه‌های زنبورداری قرار گرفته است؛ همچنین طرح‌های بسیاری هم به‌تصویب رسیده یا در حال اجراست که در نهایت به بهبود صنعت زنبورداری کشور کمک بسیاری خواهد کرد. طرح‌های پیشنهادی در این گروه‌های تخصصی به‌دقت بررسی و در صورت تأیید، در کمیته علمی و فنی تصویب می‌شود و اعتبار مطالعاتی و اجرایی به آن‌ها اختصاص می‌یابد.
وی با بیان این‌که موسسه رازی تحقیقات گسترده‌ای درباره عوامل بیماری‌زای زنبور داشته است، ادامه داد: برای اولین‌بار در موسسه رازی تشخیص مولکولی بیماری‌های باکتریایی و ویروسی را اجرا کردیم و درحال‌حاضر محققان ما، علاوه‌بر روش‌های کشت و جداسازی عوامل بیماری‌زا، می‌توانند عوامل بیماری را با روش‌های نوین مولکولی تشخیص دهند؛ به‌ویژه بیمای‌های مولکولی که تشخیص آن بسیار مشکل است در موسسه رازی انجام می‌شود که موسسه‌ای مرجع است.
تشخیص بیماری‌های ویروسی زنبور عسل در موسسه رازی
محرمی اضافه کرد: در حوزه بیماری‌های ویروسی زنبور عسل نیز تحقیقات فراوانی در موسسه رازی انجام شده است؛ از سال ۱۳۹۰ بر روی هفت عامل ویروسی مهم در زنبور عسل که به تلفات در کلونی‌های زنبور عسل منجر می‌شد، تحقیقات گسترده‌ای انجام شده و برای نخستین‌بار در کشور، روش‌های تشخیص بیماری‌های ویروسی در موسسه رازی راه‌اندازی شد و موسسه رازی این خدمات را به زنبورداران ارائه می‌دهد.
وی افزود: لوک آمریکایی از دیگر بیماری‌های شایع با منشأ باکتریایی در زنبور عسل است و با توجه به این‌که از وظایف مهم موسسه رازی بهبود روش‌های تشخیصی است، برای نخستین‌بار در کشور بررسی مولکولی تشخیص بیماری لوک آمریکایی در این موسسه انجام شد و هم‌اینک این روش در موسسه رازی و سایر مراکز آزمایشگاهی به‌کار می‌رود.
رئیس بخش تحقیقات زنبور عسل سرم‌سازی رازی با اشاره به همکاری این موسسه با زنبورداران و صندوق حمایت از توسعه زنبورداری گفت: زنبورداران بسیاری از نمونه‌های تشخیصی خود را برای موسسه ارسال می‌کنند که تحقیقات روی آن صورت بگیرد و ما نیز نتایج را به آن‌ها ارائه می‌دهیم.
محرمی ادامه داد: اخیراً تفاهمنامه چهارجانبه‌ای با مشارکت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت جهاد کشاورزی، صندوق حمایت از توسعه زنبورداری و موسسه رازی منعقد شده که در قالب آن قرار است بر روی فرآورده‌های زنبور عسل، به‌ویژه زهر زنبور، تحقیقات انجام شود. البته وظیفه ما تولید دارو نیست، اما می‌توانیم دانش فنی آن را به‌دست بیاوریم.
وی اضافه کرد: همکاری و مشارکت برای شناسنامه‌دار کردن زهر زنبورعسل مناطق مختلف کشور و ثبت بین‌المللی آن از طریق شناسایی ویژگی‌های خاص هر نمونه زهر در نقاط مختلف کشور و همکاری برای دستیابی به دانش فنی استحصال ماده موثره ملیتین از زهر زنبور عسل در ابعاد آزمایشگاهی و نیمه‌صنعتی، ازجمله اهداف این تفاهمنامه است. دستیابی به این دانش می‌تواند انقلابی در صنعت زنبورداری کشور به‌دنبال داشته باشد و باعث جلوگیری از خام‌فروشی زهر زنبور عسل و ایجاد ارزش افزوده بسیار بالا برای صنعت زنبورداری کشور شود. نتایج این طرح در دو سال آینده ارائه خواهد شد.
محرمی ادامه داد: میلیتین مهم‌ترین ترکیب زهر زنبور عسل شیمیایی است که در صنعت داروسازی برای ساخت داروی بیماری‌های مختلف به‌کار می‌رود. این ماده از زهر زنبور عسل استخراج می‌شود. هدف ما این است که زهر زنبور را شناسنامه‌دار و خالص‌سازی کنیم که زنبورداران هم به ارزش افزوده بالای این ماده پی ببرند.
رئیس بخش تحقیقات زنبور عسل، کرم ابریشم و حیات‌وحش موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی با تأکید بر نقش صندوق حمایت از توسعه زنبورداری در توسعه این صنعت گفت: تفاهمنامه ذکرشده با تلاش‌های بهزاد بانکی‌پور، مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه زنبورداری، به نتیجه رسیده است. امیدوارم این همکاری بین بخش خصوصی و موسسه رازی دستاورد خوبی برای صنعت زنبورداری، حوزه پزشکی و... داشته باشد. امیدواریم این همکاری با صندوق حمایت از توسعه زنبورداری در قالب این تفاهمنامه بین بخش خصوصی و موسسه رازی دستاوردهای خوبی برای صنعت کشور، حوزه بهداشت و درمان و سایر بخش‌های مرتبط داشته باشد.
گزارش از فهیمه تماشایی