غلامعلی فارغی در گفت‌وگو با «روستانیوز» درباره وضعیت کلی بازار نهاده‌ها اظهار کرد: در شرایطی به‌سر می‌بریم که وضعیت توزیع نهاده مطلوب نیست و نهاده‌ها به اندازه نیاز در بازارگاه عرضه نمی‌شود. در بازار آزاد، ذرت نزدیک به سه‌هزار تومان و کنجاله سویا بالای هشت‌هزار تومان خرید و فروش می‌شود؛ البته این نهاده‌ها در بازار آزاد هم کم است و به اندازه جوجه‌ریزی واحدها نهاده یافت نمی‌شود.
وی در ادامه بیان کرد: یک‌سری کالاها در بنادر وجود دارد که به آن‌ها ارز تخصیص داده نمی‌شود و علاوه بر آن، ثبت سفارش کالا هم وضعیت خوبی ندارد و درنتیجه نگرانی بابت تأمین نهاده کاملاً جدی است. هیچ‌کس هم اطلاعات درستی به ما نمی‌دهد تا بدانیم باید به تولید ادامه بدهیم یا آن را کم کنیم. ذرت با قیمت مصوب دولتی در بنادر یک‌هزار و ۵۰۰تومان و کنجاله سویا هم دوهزار و ۷۰۰تومان توزیع می‌شود، اما به اندازه جوجه‌ریزی نیست. متأسفانه به همین دلیل قیمت جوجه به زیر یک‌هزار تومان یعنی یک‌سوم قیمت تمام‌شده رسیده است.
فارغی در ادامه بیان کرد: واحدهای مرغ مادر در ماه تقریباً ۲۵۰ تا ۳۰۰میلیارد تومان به دلیل پایین‌بودن قیمت جوجه ضرر می‌کنند. اگر قیمت همه‌چیز مثل مرغ و جوجه بالا باشد، مشکلی نیست، اما درحال حاضر فقط قیمت نهاده بالاست. قیمت ذرت در بازار آزاد دوبرابر و سویا سه‌برابر قیمت مصوب دولتی است. بر اساس آخرین آماری که داریم، میزان استفاده مرغداران از سامانه بازارگاه برای تأمین کنجاله سویا حدود ۵۰درصد و ذرت هم حدود ۶۰ تا ۶۵درصد است.
رئیس انجمن طیور ایران درباره دلایل عدم استقبال از سامانه بازارگاه خاطرنشان کرد: فاکتورهای مختلفی در عدم استقبال وجود دارد که یکی از آن‌ها اشکالات خود سامانه است که در صدد رفع آن‌ها هم نیستند و هزینه آن را فقط تولیدکننده می‌دهد. مورد بعدی عدم شفافیت بازارگاه برای مصرف‌کننده است، زیرا هرجا شفافیت وجود نداشته باشد، رانت حاکم است. علت دیگر عدم ارتباط مرغداران با این سامانه است که منجر به مشخص‌نبودن میزان خرید آن‌ها می‌شود. همچنین مبتنی نبودن توزیع دان براساس سامانه سماصط (که در آن عمده‌فروش‌ها یا همان واسطه‌های بازار درنظر گرفته نشده‌اند) و لحاظ نشدن خرید اعتباری و درگاه پرداخت سیستم بانکی که فقط برای بانک کشاورزی است، از دیگر عواملی است که باعث عدم استقبال از این سامانه شده.
وی درباره عملکرد شرکت پشتیبانی دام نیز بیان کرد: معتقد نیستم که عملکرد شرکت پشتیبانی موجب پدید آمدن این شرایط شده است، بلکه اگر شرکت پشتیبانی تمام دان مورد نیاز مرغداری‌های استان‌ها را بدهد و مستقیماً با واردکننده در ارتباط باشد، حداقل مرغدار راحت‌تر به دان مورد نیاز دسترسی پیدا می‌کند. شرکت پشتیبانی دام به‌جای این‌که از واردکننده دان بخرد، خودش اقدام به واردات می‌کند و درنتیجه ارز به این شرکت تخصیص داده می‌شود و واردکننده قادر به خرید نیست.
نظام توزیع نهاده‌ها معیوب است
فارغی ادامه داد: درحال حاضر تنها جایی که مرغداران خرید می‌کنند، شرکت پشتیبانی است. نظام توزیع نهاده، نظامی معیوب است، اما علاوه بر این نظام ارزی کشور نیز مشکل دارد. زمانی‌که در کشور چند نرخ وجود داشته باشد، طبیعتاً رانت ایجاد می‌شود و سیستم توزیع را مختل می‌کند. اگر تمام سیستم توزیع بر مبنای عرضه و تقاضا باشد، قطعاً خروجی بهتری خواهیم داشت. این امر در صورتی محقق می‌شود که دولت در توزیع نهاده‌های طیور و تولید آن دخالتی نکند که اگر این امر میسر شود، بازار خود را تنظیم می‌کند.
رئیس انجمن طیور ایران درباره آینده بازار گوشت مرغ در کشور اظهار کرد: پیش‌بینی براساس اطلاعات صورت می‌گیرد و این در حالی است که ما هیچ‌گونه اطلاعات قابل‌اتکایی از میزان ارز و تخصیص آن نداریم، پس در این شرایط پیش‌بینی صحیح نیست. راهکار برون‌رفت از مشکلات موجود این است که ساختار صنعت اصلاح شود و به‌سمت تولید یکپارچه گوشت مرغ برود تا دولت، ملت و تولیدکننده منتفع شوند. همچنین دولت باید از سیستم تولید، توزیع و قیمت‌گذاری دست بردارد. تا این مشکلات وجود دارد، دچار این وضعیت هستیم؛ البته تا آخر سال مشکلی بابت تأمین گوشت مرغ نداریم.
گزارش از فهیمه تماشایی