آن‌طور که معلوم است، چرخه صنعت تولید شیر اکنون در برابر بحران ویروس کرونا بیش از هر صنعت دیگری نیازمند حمایت مسئولان است و چنانچه فکری برای این صنعت نشود، شاهد تکرار تجربه دور ریختن شیر مانند سال‌های گذشته خواهیم بود.

کاهش ۴۰۰ تومانی قیمت خرید شیر خام

دامداری‌های بزرگ دچار ضررهای جبران‌ناپذیری شده‌اند و دامداری‌های کوچک ورشکست! این خبری است که علی مکریان، رئیس موسسه دامداری مکریان، دارد. به‌گفته او که یکی از دامداران باسابقه است، دامداران ضررهای زیادی متحمل شده‌اند و شیر خام را با قیمت‌های پایین‌تر از نرخ مصوب می‌فروشند و اگر اعتراض کنند، کارخانه‌دارها شیر آن‌ها را تحویل نمی‌گیرند. مکریان که ۲۸ سال است در صنعت دامداری فعالیت می‌کند، از بالا رفتن قیمت نهاده‌ها و پایین آمدن قیمت شیر خام گله می‌کند و می‌گوید: قیمت نهاده‌های تولید بالا رفته و سویا را کیلویی چهارهزار و ۲۰۰ تا چهارهزار و ۳۰۰ تومان خریداری می‌کنیم.

او ادامه می‌دهد: مقدار شیر تولیدی این موسسه با ۲۲۰ رأس گاو شیرده هشت تن است.

مکریان می‌گوید: از زمان شیوع ویروس کرونا صنعت دامداری با ضرر چشمگیری مواجه شده است. به‌گفته او، کارخانه اعلام کرده که شیرها را با قیمت دوهزار و ۶۶۰ تا دوهزار و ۶۷۰ تومان خریداری می‌کند، درصورتی‌که قبل از شیوع این ویروس سه‌هزار و ۳۰ تومان به بالا شیر را خریداری می‌کردند که قیمت آن در حدود ۴۰۰ تومان پایین آمده است.

این فعال صنعت دامداری می‌گوید: ضرر کاهش خرید رقم قابل‌توجهی است؛ البته ناگفته نماند که کارخانه‌ها نه به‌صورت نقدی، بلکه با چک‌های مدت‌دار از ما شیر را می‌خرند. قیمت خوراک دام و نهاده‌ها هر روز گران‌تر می‌شود و فروشندگان یا واسطه‌ها تنها پول نقد قبول می‌کنند.

وی می‌افزاید: هزینه تغذیه هر گاو به‌طور متوسط روزانه ۶۲ هزار تومان بوده که الان به بیش از ۸۰ هزار تومان رسیده، چون بخش مهمی از مواد خوراکی برای تولید شیر باکیفیت وارداتی است.

مکریان می‌گوید: مدتی که به‌خاطر شایعات درباره وجود سم آفلاتوکسین درخواست شیر کم شده بود هم با همین مشکلات مواجه شده بودیم، اما در این سال‌ها این اولین‌باری است که در این شرایط قرار می‌گیرم که کارخانه‌دار تمایلی به دریافت شیر ندارد و بعضی از دامدارها فقط برای این‌که شیر خود را دور نریزند، راضی‌اند با کم‌ترین قیمت آن را بفروشند.

او می‌گوید: اگر این‌طور پیش برود، بسیاری از دامداری‌های کوچک ورشکست خواهند شد و نمی‌توانند خود را سرپا نگه‌دارند.

قیمت خرید شیر خام به یک‌هزار و ۸۰۰ تومان هم رسیده است

با شیوع کرونا، مشکل دامداران چندبرابر شده، به‌گونه‌ای که دیگر از تحمل آن‌ها خارج ‌شده است. رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه دامداران ایران با بیان این مطلب می‌گوید: روزانه در کشور شش‌هزار و ۸۰۰ تن شیر خام مازاد بر مصرف دامداران تولید می‌شود و حالا که دامداران توان فروش شیر خام به‌عنوان یک ماده بسیار فسادپذیر را از دست‌ داده‌اند، با ادامه این روند متحمل ضرر و زیان زیادی خواهند شد.

حسین نعمتی در گفت‌وگو با «روستانیوز» ادامه می‌دهد: بازار شیر از آخر بهمن‌ماه خراب ‌شده و هنوز هم بهبود نیافته است. قبل از شیوع ویروس کرونا با توجه به قیمت مصوبی که گذاشته بودند، به‌جای دوهزار و ۳۹۰ تومان، دوهزار و ۶۰۰ تومان دست دامدار را می‌گرفت، اما حالا قیمت فروش شیر خام به یک‌هزار و ۸۰۰ تومان هم رسیده است.

او ادامه می‌دهد: کارخانه‌ها به‌دلیل کم‌شدن مصرف و این‌که جلوی صادرات را گرفته‌اند، شیر را تحویل نمی‌گیرند. البته مشکل دیگر این است که کشورهای همسایه دیگر علاقه‌ای به واردات نشان نمی‌دهند و برای کارخانه‌ها راحت‌ترین کار این است که شیر خام را تحویل نگیرند.

نعمتی می‌گوید: متأسفانه پرداخت‌ها از طرف کارخانه‌ها سه یا چهار ماهه شده و همه ضربه‌ها به دامداران وارد می‌شود. از طرف دیگر نهاده‌ها، علوفه و ذرت گران شده است. برخی اقلام هم به‌خاطر تحریم و ترخیص‌نشدن بارها کم شده و همه این‌ها گریبان دامداران را گرفته.

 رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه دامداران ایران می‌گوید: متأسفانه هنوز هم تقاضا برای شیر خام خیلی خوب نیست و صنعت دامپروری هم مثل مرغداری‌ متزلزل شده است.

او درباره صادرات شیر خشک می‌گوید: قرار بر این شده اجازه صادرات ۲۰ هزار تن شیر خشک را بدهند که تا به امروز این اتفاق نیفتاده است.

 نعمتی درباره تکذیب شرکت‌های لبنیاتی مبنی بر این‌که شیر را با قیمت مصوب خریداری می‌کنند، می‌گوید: مدارکی وجود دارد که قیمت خرید بهمن و دی یک شرکت معتبر که شیر را دوهزار و ۵۰۰ تومان می‌خریده، با قیمت خرید اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ آن کاملاً متفاوت است و  تقریباً ۲۰ درصد قیمت خرید را پایین آورده.

 رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه دامداران ایران درباره نقش وزارت جهاد کشاورزی در حل مشکلات می‌گوید: متولیان تلاش کردند مجوزهایی برای صادرات شیر خشک صادر کنند، ولی هنوز اجرایی نشده است.  

 او می‌افزاید: صادرات محصولات لبنی به خارج کشور محدود شده و کشور عراق هم که پیش‌ازاین از بازارهای هدف صادرات محصولات لبنی بود، خرید این محصولات را بسیار کاهش داده و با این اوصاف خرید مواد اولیه امکان‌پذیر و البته اقتصادی نیست.

رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه دامداران ایران می‌گوید: از پاییز ۹۸ قیمت خرید شیر از دامداران ۱۰۰ تومان در هر کیلوگرم کاهش‌ یافته بود و کارخانه‌ها نیز خرید شیر خام را حداقل یک یا دو نوبت تقلیل داده‌ بودند.

به‌گفته نعمتی، درمجموع از پنج ماه گذشته تاکنون قیمت شیر خام حداقل ۱۰ تا ۴۰ درصد کاهش داشته و اگر روند کاهشی قیمت شیر خام ادامه داشته باشد، تجربه دور ریختن شیر مانند سال‌های گذشته تکرار خواهد شد.

افزایش دریافت شیر داشته‌ایم

باوجود این‌که دامداران ادعا می‌کنند کارخانه‌ها شیر خام را تحویل نمی‌گیرند، دبیر انجمن صنایع لبنی ایران این موضوع را تکذیب می‌کند و می‌گوید: کرونا تأثیری در بازار شیر خام نداشته و دامداری‌ها به‌صورت ثابت شیر را تولید و عرضه می‌کنند. گزارشی هم در این رابطه به من داده نشده است.

باکری می‌گوید: تاکنون گزارشی از کم‌شدن دریافت شیر نداشته‌ام و صنایع لبنی حداقل ۷۰ درصد شیر خام کشور به‌ویژه شیرهای صنعتی را جمع‌آوری می‌کنند. هم‌اکنون هر کیلو شیر خام با نرخ دوهزار و ۶۵۰ تا دوهزار و ۷۰۰ تومان از دامداران خریداری می‌شود و نوسانی از بدو شروع کرونا در پرداخت‌ها وجود نداشته است.

او می‌گوید: به‌رغم تمام گلایه‌هایی که از طرف دامداران مطرح می‌شود، دریافت شیر ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده است. امکان ندارد دامدار مراجعه کند و بگوید شیر مازاد دارم و کارخانه شیر را تحویل نگرفته باشد. درحال‌حاضر شرکت‌های بزرگ ۲۰ تا ۲۵ درصد اضافه دریافت نسبت به بهمن‌ماه سال قبل دارند. غیر از کارخانه‌های بزرگ لبنی، تعداد زیادی از مراکز صنایع لبنی در روستاها و شهرهای کوچک فعالیت می‌کنند و من اطلاعی از آن‌ها ندارم.

وقتی به باکری می‌گوییم شرکت‌هایی هستند که شیر را پایین‌تر از نرخ مصوب تحویل گرفته‌اند، می‌گوید: اگر آقایان مدعی هستند که تخلفی صورت گرفته، به انجمن نامه بزنند تا رسیدگی کنیم و اگر تخلف اثبات شود، مابه‌التفاوت به دامدار برمی‌گردد.  

او ادامه می‌دهد: درحال‌حاضر تمامی شیرهای تولیدی دامداران دریافت و به فرآورده‌های دیگر تبدیل می‌شود.

دبیر انجمن صنایع لبنی در توصیه‌ای به مردم افزود: با توجه به آن‌که محصولات لبنی سلامت انسان را تأمین می‌کند، ازاین‌رو به افراد توصیه می‌شود که بدون نگرانی از کمبود یا افزایش قیمت، محصولات مختلف لبنی را مصرف کنند.

به‌گفته وی، با توجه به کاهش قدرت خرید خانوار، کارخانه‌های لبنی برنامه‌ای برای افزایش قیمت لبنیات ندارند. دبیر انجمن صنایع لبنی از کاهش چشمگیر صادرات لبنیات خبر می‌دهد و می‌گوید: با گسترش ویروس کرونا و بسته‌شدن مرزها، حداقل ۷۵ تا ۸۰ درصد صادرات لبنیات کاهش‌یافته است.

وی آینده صادرات لبنیات را منوط به بازشدن مرزها می‌داند و می‌گوید: با استمرار بسته‌بودن مرزها امکان صادرات لبنیات به بازارهای هدف وجود ندارد.

این مقام مسئول درباره آخرین وضعیت قیمت محصولات لبنی در ماه رمضان می‌گوید: به‌رغم افزایش قیمت حقوق و دستمزد و سایر مولفه‌های تولید، نرخ لبنیات تا پایان ماه مبارک رمضان تغییری نخواهد داشت.

گزارش از زهرا اردشیری