اکنون که چند ماه تا زمان آغاز کشت و کار کشاورزی باقی مانده است، کشاورزان به دنبال این راهکار هستند که برای سال آینده چه برنامه برای کشت، داشت و برداشت داشته باشند تا اگر آسمان خوب ببارد و زمین خوب برکت دهد، روزی آنها از دل این زمین شخم‌زده سرد با حلاوت حلالش برداشت شود.
کشاورزان با تجربه خویش می‌دانند که بذری که در یک استان گرمسیری مانند خوزستان عملکرد خوبی داشته است ممکن است در یک استان سردسیری مانند چهارمحال و بختیاری به اندازه استان گرمسیری عملکرد نداشته باشد، به همین دلیل بذرهای اصلاح شده برای آن بذری مفید و برای آینده کشاورزی آنها یک راهبرد است.
کارشناسان عقیده دارند که انتخاب یک بذر مرغوب اصلاح و گواهی‌شده و ضدعفونی شده و رقم خوب، پُر محصول و مناسب با اقلیم هر منطقه، لازمه کشت بهتر و افزایش عملکرد کمی و کیفی محصولات کشاورزی است که استفاده از این بذرها مورد استقبال کشاورزان چهارمحال و بختیاری قرار دارد.
استفاده از بذر اصلاح شده در افزایش ارزش محصولات و کیفیت آن، کاهش هزینههای سالانه تامین بذر که در شرایط فعلی با یارانه دولتی تولید و توزیع می‌شود، اثرگذار است.
به نظر کارشناسان حوزه کشاورزی، استفاده از بذرهای اصلاح شده به دلیل اینکه دارای بیشترین خلوص ژنتیکی و فیزیکی و قدرت جوانه‌زنی بالایی هستند، در کشاورزی و افزایش محصول مهم است و محصول بدست آمده از کشت بذرهای اصلاح شده سطح سبز یکنواخت‌تر و بهتری دارند وبه دلیل قدرت رشد و سیستم ریشه‌ای قوتی‌تر در برابر تنش‌های محیطی آسیب‌پذیری کمتر دارند.
استفاده از بذر گواهی‌شده نیازمند فرهنگسازی در بین جامعه کشاورز است
یکی از کشاورزان شهرستان شهرکرد با اشاره به اهمیت استفاده از بذر اصلاح شده در افزایش میزان عملکرد محصول و افزایش سوددهی گفت: استفاده از بذرهای گواهی شده نیازمند فرهنگسازی بین همه کشاورزان است که مرکز ترویج جهادکشاورزی در این زمینه نقش مهمی دارد.
شاهوردی با بیان اینکه از ۱۰ سال گذشته تاکنون همه ساله از بذرهای اصلاح شده برای کشت گندم و جو استفاده می‌کند، گفت: استفاده از بذرهای گواهی و اصلاح شده برای کشاورز مقرون به صرفه‌تر است و کشاورز می‌تواند در زمان کشت بذر از میزان بذر کمتر استفاده و عملکرد محصول بهتر برداشت کند.
به گفته وی، در زمانی که کشاورز از بذر اصلاح نشده برای کشت محصول استفاده می‌کند در هر هکتار نیاز به کشت ۳۰ کیلوگرم بذر است در صورتی که در زمان استفاده از بذر اصلاح شده در هر هکتار ۲۵کیلوگرم بذر نیاز است.
وی گفت: بذرهای محلی استفاده شده به دلیل اینکه با کمباین برداشت می‌شوند و بوجاری ضدعفونی نشده‌اند، همراه با سنگ و خاک است و همچنین درصدی از آنها شکسته شده و یا لاغر هستند، استفاده از این بذرها مناسب نیست و باید برای استفاده از بذرها عملیات بوجاری و ضدعفونی انجام شود.
شاهوردی با بیان اینکه هر ساله بذر محلی خود را برای بوجاری و ضدعفونی به مرکز تحقیقات و کشاورزی تحویل و بذرگواهی شده دریافت می‌کند، گفت: تفاوت قیمت بین بذر محلی و بذر اصلاح شده و ضدعفونی شده بالاست و بذرگواهی شده گرانتر است، اما می‌توان با استفاده از این بذر عملکرد برداشت محصول را افزایش داد.
به گفته وی، بذرهای گواهی و اصلاح شده به دلیل اینکه بوجاری ضدعفونی شدند، در برابر آفات، بیماری و علف‌های هرز مقاومت‌تر هستند و محصول بهتر و بیشتر تولید می‌شود.
بذرهای گواهی شده سازگاری بهتر با اقلیم و عملکرد بهتر در تولید محصول دارند
یکی دیگر از کشاورزان چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به اینکه بذرهای گواهی شده سازگاری بهتر با اقلیم دارند و محصول دچار سرمازدگی نمی‌شود، گفت: این امر در افزایش سطح عملکرد و کاهش خسارت به کشاورز اثرگذار است.
سیروس افزود: در برخی محصولات کشاورزی مانند لوبیا، بذر گواهی شده به سختی پیدا می‌شود و سال گذشته که از بذر محلی کشت لوبیا داشتیم، برداشت محصول چندانی حاصل نشد و بیشتر سطح زیرکشت لوبیا را علف‌های هرز پر کرده بود.
به گفته وی، به دلیل نامرغوب بودن بذر در زمان برداشت همان میزانی که برای تهیه بذر هزینه کرده بودم، برداشت شد.
وی با تاکید بر اینکه برای مزرعه جو از بذر اصلاح شده، استفاده کرده عملکرد بالای داشته است ، افزود: تامین بذر اصلاح شده از سوی جهادکشاورزی و همچنین برگزاری دوره‌های آموزشی در خصوص استفاده از بذرهای اصلاح شده و افزایش تعداد مراکز فروش بذر گواهی شده را مهمترین دلایل ترغیب کشاورزان به خرید و استفاده از بذرگواهی شده عنوان کرد.
بذر مطلوب نقطه آغاز کشاورزی است
عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد با اشاره به اینکه بذر مطلوب به عنوان نقطه آغاز کشاورزی است، گفت: کیفیت بذر در کشاورزی از همه عوامل دیگر از جمله آب، خاک مهمتر است و میزان و عملکرد برداشت محصول به بذر برمی‌گردد.
علی عباسی افزود: در کشاورزی در صورتی که بهترین خاک و خاک‌ورزی، بهترین دانش و مدیریت و سایر امکانات برای کشاورزی فراهم باشد، ولی بذر انتخابی درست و مناسب نباشد، سایر نهاده‌ها به هدر رفته است.
وی گفت: برای یک کشاورزی موفق و عملکرد معقول به بذر با کیفیت نیاز است که باید بذر تهیه شده از نطر کیفیت فیزیکی، فیزیولوژیک، ژنتیکی بذر و سلامت بذر مورد تایید باشد.
این استاد دانشگاه که در زمینه تخصصی تحقیقات علوم و فناوری بذر فعالیت دارد، گفت: در حوزه فیزیکی بذرهای با کیفیت باید از سایر مواد از جمله علف هرز، مود زاید از جمله شن و خاک عاری باشند که این امر با انجام عملیات بوجاری رفع می‌شود.
عباسی افزود: از نظر کیفیت فیزیولوژیک بذر باید، یک بذر سالم، زنده باشد تا به یک گیاه جدید و مستقل تبدیل شود و از نظر کیفیت ژنتیکی نیز بذر باید اصلاح شده باشد.
وی با اشاره به اینکه پایه‌ها و نژادهای مختلف برای یک گیاه وجود دارد که با ارتقاء ژن می‌توان به نتیجه مطلوب دست پیدا کرد، گفت: کشاورزان و بهره‌برداران باید بذرهای مورد نیاز را از مراکز و نهادهای فروش بذر معتبر تهیه کنند.
این محقق و پژوهشگر حوزه کشاورزی اظهار داشت: سلامت و کیفیت بهداشتی بذر به عنوان یکی دیگر از عوامل کیفیت بذر است که باید یک بذر علاوه بر اینکه بوجاری شده، اصلاح شده و عاری از بیماری باشد، گواهی سلامت داشته باشد که در کشور موسسه نهال و بذر جهادکشاورزی این چهار جنبه کیفی بذر اصلاح شده را تایید می‌کند.
عباسی افزود: بذر باید از نظر فیزیکی و فیزیولوژیکی و ژنتیکی سالم باشد تا گواهی و برچسب سلامت به بذر داده شود و کشاورز با آرامش خاطر بذر تایید شده را تهیه و کشت کند.
عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد گفت:برخی از محصولات زراعی مانند ذرت یا گیاهان دیگر که گرده‌افشانی با سایر گلها انجام می‌دهند، باید هر ساله با بذر گواهی شده کشت شود و برخی محصولات مانند گندم و جو لازم نیست هر سال کشاورز بذر تهیه کند و در صورتی که محصول خوب داشته باشد، می‌تواند از بذر محصول تولیدی خود استفاده کند.
به گفته وی، بذرهای گواهی شده قیمت بالاتر نسبت به سایر بذرها دارند و رغبت کشاورزان برای تامین این بذرها کم است.
وی به کشاورزان و بهره‌برداران توصیه کرد، مراقب باشند بذرهای که برای کاشت انتخاب می‌کنند، تقلبی نباشد و گواهی که برای این بذرها صادر شده نیز تقلبی نباشد و بذر نامرغوب را به جای بذر مرغوب به کشاورز داده نشود.
عباسی از کشاورزان و بهره‌برداران خواست تا بذر مورد نیاز را از واحدهای مورد تایید جهادکشاورزی استان تهیه کنند.
به گفته وی، هم اکنون در برخی محصولات مانند ذرت که گیاه خاص‌تر است جهادکشاورزی بذر را بین کشاورزان توزیع می‌کند.
وی اظهار داشت: هم‌اکنون بذرهای وارداتی قیمت بالا و کیفیت بهتر دارند و برخی کشاورزان به دلیل کیفیت بالای این بذرها راغبت‌تر برای خرید این بذرهای وارداتی هستند.
امسال ۳ هزار تن بذر گواهی شده در استان توزیع شد
رییس بخش ثبت گواهی بذر و نهال مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری گفت: امسال سه هزار تن بذرگواهی شده در استان تولید و توزیع شد.
مجید هاشمی افزود: در سالجاری ۴۲۰ هزار نهال شناسه‌دار در استان تولید شده که نسبت به سال‌گذشته ۱۵۰ هزار نهال افزایش تولید وجود داشت.
وی اظهار داشت: در سال زراعی آینده قرارداد نظارت بر ۲ هزار و۸۰۰ هکتار مزارع بذری گندم و جو در استان منعقد شده که پایه‌های مختلف پرورشی تا گواهی شده در این مزارع تولید شود و تا چهار سال آینده مشکلی برای تامین بذر گواهی شده وجود ندارد.
به گفته وی ، از این میزان یک‌هزار و ۲۰۰ هکتار جو و یک‌هزار و ۶۰۰ هکتار مزارع گندم است که با توجه به اینکه میانگین عملکرد این سطح سه تا چهار تن باشد تمام نیاز استان از بابت بذر مورد نیاز گواهی شده تامین خواهد شد.
هاشمی با اشاره به اینکه هم‌اکنون بیشتر ارقامی که ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته کشت شده‌اند و به تدریج میزان عملکرد محصول آنها پایین آمده در حال حذف شدن است، گفت: در کشت گندم رقم جدید زرینه در استان در حال جایگزینی است که این رقم تا ۱۰ درجه زیر صفر سرمازدگی ندارد و به دلیل شرایط آب و هوایی استان و کم بودن نیاز آبی نسبت به ارقام فعلی قابلیت کشت در همه مناطق استان را دارد.
به گفته وی، هم‌اکنون رقم قدیمی پیشگام در استان به دلیل نیاز آبی بالا و افزایش بیماری و آفات در این رقم در حال حذف شدن است و رقم‌های زرینه و میهن در استان کشت می‌شود.
وی افزود: در کشت گندم دیم نیز رقم هشترود، باران، هما، صدرا و آذر ۲ در استان کشت می‌شود که عملکرد بسیار بالا دارد و به طور میانگین بالای ۲.۵ تا سه تن در هکتار عملکرد محصول دارد.
رییس بخش ثبت گواهی و نهال مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهارمحال و بختیاری گفت: در کشت جو رقم مهتاب جایگزینی ارقام گذشته شده و تا ۱۰ تن در هکتار در استان عملکرد محصول داشته است و ۲ سال آینده جایگزین رقم بهمن و جلگه در استان می‌شود.
به گفته وی، این رقم به عنوان نخستین رقم گواهی شده است که امسال بذر گواهی شده آن تمام شده و مورد استقبال کشاورزان قرار گرفته است.
وی افزود: در کشت جو دیم نیز رقم جدید قافلان در استان کشت می‌شود که در شرایط آبیاری تکمیلی تا پنج تن عملکرد محصول دارد و به دلیل مقاومت بالا نسبت به سرما در همه مناطق استان قابلیت کشت دارد.
هاشمی یادآور شد: در صورتی که تمام شرایط کشاورزی از جمله مکانیزاسیون، روش‌های نوین کشاورزی در استان فراهم باشد و کشاورز از بذر اصلاح شده استفاده نکند، تولید و عملکرد محصول با مشکل مواجه می‌شود.
به گفته وی،هم‌اکنون با شرایط و تنش‌های زیست‌محیطی ایجاد شده، ۳۵ درصد محصولات کشاورزی استان از بین می‌رود که ۱۵ درصد محصولات به دلیل بیماری، ۱۱ درصد آفات و ۹ درصد به دلیل علف هرز از بین می‌رود که بهترین راهکار مبارزه و کاهش خسارت تنش‌های زیستی استفاده از بذر سالم و گواهی شده است.
سالانه ۴۱ هزار تن بذر در چهارمحال و بختیاری مصرف می‌شود
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: سالانه بیش از ۴۱ هزار تن بذر در استان استفاده می‌شود که از این میزان ۳۶ هزار تن بذر در حوزه زراعی است که ۱۵ هزار تن در حوزه کشت غلات، یک‌هزار و ۳۵۰ تن حبوبات و یک‌هزار و ۵۰۰ تن بذر علوفه است.
حسین برزگر افزود: سالانه ۱۷ تا ۱۸ تن بذر نباتات صنعتی مانند سیب‌زمینی، چغندر قند و پنج هزار تن هم انواع بذر پیاز غددی و بذرهای هیبریدی گلخانه‌ای مانند فلفل، گوجه، خیار و بذرهای گیاهان دارویی کشت می‌شود.
به گفته وی،موسسه ثبت گواهی بذر زیر مجموعه وزارت جهادکشاورزی و مرکز تحقیقات کشاورزی، بر استاندارد بودن بذرها از لحاظ سایز، سلامت بذر، عاری بودن بذرها از آفات، بیماری و ترکیبات اضافی نظارت دارد تا بذری با کیفیت در اختیار کشاورزان و بهره‌برداران قرار گیرد و هم‌اکنون در استان چهار مرکز تولید بذر گواهی شده غلات و یک مرکز تولید بذر سیب‌زمینی زیر نظر مرکز تحقیقات کشاورزی استان فعال است.
به گفته وی، در استان یک‌هزار تن بذر گواهی شده جو، ۲ تا سه هزار تن بذر گواهی شده گندم تولید می‌شود و ظرفیت تولید این واحدها بیش از این میزان است.
برزگر با اشاره به اینکه سالانه بیش از ۱۵ هزار تن بذر گندم در استان مصرف می‌شود، گفت:۲۰ درصد این میزان از بذرهای تولیدی کشاورزان است و نیاز است که هر ۶سال یکبار هسته بذری غلات تغییر داده شود.
وی افزود: برای تولید بذر گواهی‌شده در یک فرآیند پیچیده بذرها و هسته اولیه بذری از خارج کشور و یا موسسات بین‌المللی و یا موسسه بذر و نهال کشور تهیه و در قالب هزار خوشه در استان به روش پرورشی و یا دیم بذر مادری و بذر گواهی شده تهیه می‌شود.
به گفته وی، با استفاده از بذرهای گواهی شده مصرف سموم ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش پیدا می‌کند و آفات و بیماری‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: با استفاده از این بذرها به دلیل اینکه سازگاری با وضعیت خشکسالی است، راندمان آب و آبیاری و بهره‌وری فیزیکی کاهش پیدا می‌کند.
کشاورزان با استفاده از بذرهای گواهی شده از یارانه خرید بذر بهره‌مند می‌شوند
برزگر با تاکید بر اینکه بذرگواهی شده از نظر قیمت نسبت به سایر بذرها گرانتر است، گفت: دولت برای حمایت از بخش کشاورزی و استفاده کشاورزان از بذرهای گواهی شده این بهاء را به صورت یارانه‌ای در اختیار کشاورز قرار می‌دهد.
به گفته وی، بذرهای گواهی شده در بازار زیر نظر سازمان جهادکشاورزی مدیریت می‌شود و برای ترغیب کشاورزان برای استفاده از بذرهای گواهی شده و کاهش تفاوت بین قیمت بذرهای عادی و گواهی شده دولت یارانه‌ای به بذرهای گواهی شده پرداخت کرده تا با قیمت بذرهای عادی یکسان باشد.
وی به دریافت مجوز مرکز تولید بذر سیب زمینی در استان و آغاز فعالیت این مرکز اشاره کرد و گفت: در حوزه حبوبات و علوفه دیم نیز باید زیرساخت‌های لازم برای مدیریت آب سبز و اصلاح کشت و استفاده از بذرهای اصلاح شده توسعه داده شود.
برزگر به راه‌اندازی مرکز خاص برای تولید بذر حبوبات و علوفه در استان تاکید کرد و گفت: با فعال شدن این مراکز بذر گواهی شده، تولید، بوجاری و گواهی‌دار می‌شود.
وی اظهار داشت:هم‌اکنون بذرهای هیبریدی که در واحدهای گلخانه‌ای استان استفاده می‌شود، وارداتی است و برای تامین این میزان بذر، ۱.۵(یک و نیم) میلیون تومان ارز از استان خارج می‌شود که برای جلوگیری از خروج ارز باید مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی در در زمینه تولید بذر با کیفیت اقدام کنند.
بذرهای گواهی شده از مراکز مورد اعتماد و زیر نظر جهادکشاورزی تهیه شود
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با اشاره به اینکه نظارت در توزیع بذرگواهی شده یک اصل مهم است، گفت: کشاورزان و بهره‌برداران باید بذرهای گواهی شده و مورد نیاز خود را از فروشگاه‌ها و مراکز معتبر و زیرنظر جهادکشاورزی تامین کنند.
برزگر گفت: هم‌اکنون فروش اینترنتی بذر در فضای مجازی در حال گسترش است که توزیع بذر نامرغوب در این فضا به جای بذرگواهی شده مشاهده شده که این امر ضرر و زیان زیادی به کشاورزان و بهره‌برداران وارد کرده است.
وی با هشدار به کشاورزان و بهره‌برداران در خصوص تامین مصرف بذر مورد نیاز خود از فروشگاه‌های معتبر، افزود: بذرهای گواهی شده در فروشگاه‌های و مراکز توزیع بذر سازمان جهادکشاورزی به دلیل نظارت بر آنها مورد تایید هستند و با استفاده از این بذرها می‌توان آفات و بیماری‌های محصولات را کنترل کرد.
وی به فعالیت برخی بنگاه‌های بذر علوفه که مجوز آنها توسط اصناف و صنعت، معدن و تجارت صادر شده و بخش کشاورزی نظارت برآنها ندارد، اشاره کرد و گفت: در این فروشگاه‌ها بذرهای خودمصرفی از کشاورزان تهیه و به فروش رسانده می‌شود.
برزگر افزود:این بذرها به دلیل اینکه بوجاری، ضدعفونی و گواهی نشده‌اند به برخی آفات، امراض، علف‌های هرز و یا بیماری‌های خطرناک مانند سیاهک مبتلا هستند که با استفاده از این بذرها راندمان تولید محصول کاهش پیدا می‌کند و این امر به ضرر و زیان کشاورزان و بهره‌برداران است و جهادکشاورزی برای چاره اندیشی در این زمینه این مشکل را قرارگاه امنیت غذایی کشور به نیز منتقل کرده است.
هم‌اکنون ۶۷ هزار بهره‌بردار با تولید سالانه ۱.۵ میلیون تن انواع محصولات در استان در حوزه کشاوری فعالیت دارند.