آلاشت منطقهای زیبا و بکر است که هم جاذبه تاریخی دارد و هم طبیعتگردی، اما برای ساکنان این شهر اوضاع به زیبایی آنچه گردشگران میبینند، نیست. شهری که جوانانش از درد بیکاری تن به مهاجرت دادهاند و این شرایط از آلاشت، شهر پیری ساخته است که آینده روشنی نخواهد داشت. آلاشت بهرغم داشتن جذابیتهای طبیعی، بافت تاریخی و پذیرش سالانه بیش از ۱۰۰هزار گردشگر، فاقد مراکز رفاهی گردشگری است و صرفاً تعدادی ویلا و سوئیت، مکانهای اقامتی شخصی و خصوصی هستند که معمولاً در آنها امکانات رفاهی یک خانه مسکونی وجود دارد. در اینخصوص در گفتوگو با شهردار و شهروندان آلاشت به بررسی مشکلات این شهر پرداختهایم.
در آلاشت تابلوی راهنمایی برای هدایت گردشگران وجود ندارد
یکی از شهروندان آلاشتی در تشریح مشکلات این شهر و دغدغههای شهروندان گفت: شهر ما با داشتن طبیعت خاص و منحصربهفرد، بهدلیل مشکلات مختلفی که دارد، در کسب درآمد از بخش گردشگری موفق نبوده است.
رضا احمدی در گفتوگو با «روستانیوز» در توضیح مشکلات آلاشت اظهار کرد: یکی از مشکلات مهم شهر آلاشت، جاده آن است. جاده ۳۵کیلومتری آزادمهر به آلاشت، تنها راه دسترسی شهر آلاشت به شهرهای دیگر است که بهعلت تخریب برخی نقاط آن، تردد بهخصوص برای توریستها و گردشگرانی که با جاده آشنایی ندارند، پرمخاطره است؛ بهخصوص اگر در روز بارانی یا شب در این جاده درحال تردد باشند.
به گفته این شهروند آلاشتی، این شهر جزو معدود شهرهایی است که تابلوی راهنمایی برای هدایت افراد در نقاط مختلف آن وجود ندارد و گردشگران و افراد ناآشنا با منطقه، بهراحتی در این شهر کوچک گم میشوند. با وجود اینکه نصب تابلو هزینه خاصی ندارد، اما با همه درخواستهایی که شده، هنوز این اتفاق نیافته است.
احمدی ادامه داد: برای جذب گردشگر به یک استراحتگاه مجهز نیاز است، اما استراحتگاه و محل اسکان مناسبی برای گردشگران در شهر ما وجود ندارد. فقط پارک پشت فروشگاه است که آن هم متولی ندارد و نظارتی بر بهداشت و نظافت این پارک نمیشود. گاهی گردشگران در این پارک چادر میزنند، اما مناسب نبودن سرویسهای بهداشتی و نبود مسئولی در پارک برای رفع مشکلات و تأمین امنیت لازم برای گردشگران، مانع از تبدیل این مکان زیبا به یک نقطه توریستی شده است.
آلاشت پارکینگ عمومی ندارد
این شهروند آلاشتی نبود پارکینگ عمومی را یکی دیگر از مشکلات این شهر عنوان کرد و افزود: در شهر آلاشت پارکینگ عمومی وجود ندارد و در فصل تابستان که گردشگران وارد این شهر میشوند، مجبورند کنار جاده ماشین خود را پارک کنند که شاهد تصادف و صدمه دیدن ماشینهایشان هستیم.
احمدی در توضیح وضعیت صنایعدستی در این شهر گفت: جاجیمبافی و گلیمبافی از صنایعدستی باکیفیت منطقه ماست. در گذشته که این صنعت رونق داشت، محصولات شهرمان به آلمان نیز صادر میشد. وزارت میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، ۴۰ یا ۵۰خانم سرپرست خانوار را در کارگاهی برای تولید گلیم و جاجیم جذب کرده بود که حقوق ثابت دریافت میکردند و تولیداتشان هم برای فروش به گردشگران ارائه و هم به کشورهای دیگر صادر میشد. البته این کارگاه زمستانها بسیار سرد میشود و زنان مجبورند با خود وسایل گرمایشی ببرند. از آنجایی که سیستم گرمایشی در این کارگاه تعبیه نشده است، همین امر سبب کاهش استقبال و فعالیت زنان شاغل در کارگاه شده.
وی ادامه داد: این بیتوجهی درحالی است که گلیمبافی و جاجیمبافی آلاشت ثبت فرهنگی شده است و با کمی حمایت نه فقط برای زنان که برای مردان هم میتواند ایجاد اشتغال کند. فقط تعداد اندکی از زنانی که بافت سنتی گلیم و جاجیم را بلد هستند، در آلاشت ماندهاند. اگر حمایتی برای آموزش و ترویج این صنعت نشود، بهزودی از بین خواهد رفت و همانطور که قالیبافی بهطور کامل تعطیل شد، این بخش هم تعطیل میشود.
این شهروند آلاشتی با بیان این موضوع که پیش از انقلاب مجتمع دامداری بزرگی در آلاشت ساخته شد که بعد از انقلاب در اختیار تعاونی روستایی آلاشت قرار گرفت، عنوان کرد: بخش گاوداری و مرغداری هنوز فعال است، اما بخش گوسفندداری تعطیل شده. تعاونی روستایی، هشت سالنی را که برای گوسفندداری وجود داشت، تخریب کرد و زمین و آهنآلات آن را فروخت؛ درحالیکه این سولهها برای برپایی تالار عروسی، باشگاه ورزشی یا کارگاه فرشبافی و... قابلیت استفاده داشتند.
۲۰سال است آلاشت افزایش حریم نداشته
وی با بیان اینکه یکی دیگر از مشکلات ما، محدود بودن حریم شهری و عدمتوسعه شهر است، افزود: ۲۰سال است آلاشت افزایش حریم نداشته و زمینها در بافت شهری تمام شدهاند. در این شرایط مردم مجبورند خارج از بافت شهری خانه بسازند که غیرقانونی است و آب، برق، گاز و... ندارد. در این بین خرابی خطوط تلفن هم یکی از مشکلات هر روزه است و اینترنت هم بسیار کمسرعت بوده و مدام قطع میشود.
احمدی در توضیح بسترهای موجود برای ایجاد اشتغال در این شهر خاطرنشان کرد: خاک آلاشت برای پرورش زعفران عالی است، اما هیچ سرمایهگذاریای در این حوزه نشده. همچنین پرورش گیاهان دارویی نیز در این منطقه میتواند بهعنوان راهکاری برای ایجاد اشتغال و درآمدزایی باشد، اما مسئولان به آن بیتوجه هستند.
تعطیلی تنها رصدخانه شمال کشور!
او در ادامه اضافه کرد: جالب است بدانید سال۸۶ به همت شهردار وقت، رصدخانه آلاشت که بهعنوان تنها رصدخانه استانهای شمالی ایران است و ارتفاع آن از سطح دریا یکهزار و ۸۱۵متر است، ساخته شد. این رصدخانه با نام رصدخانه آیتالله صالحی مازندرانی، از زمانیکه راهاندازی شد، در جذب گردشگر موفق بود و بسیاری از دانشگاهها برای آوردن دانشجویان از قبل وقت میگرفتند، اما با تغییر شهردار، کارکنان این مرکز به کادر اداری شهرداری افزوده شدند و بهطور کلی این مرکز از رونق افتاد، زیرا برای زمانهایی که دانشگاهها میخواهند وقت بگیرند یا گردشگران قصد دارند از این مرکز بازدید کنند، کارمندی در رصدخانه نیست.
برنامهریزی، کلید پیشرفت و توسعه شهری
مدیر انجمن توسعه پایدار آلاشت نیز در رابطه با دغدغههای خود برای توسعه و رشد آلاشت گفت: رعایت مسائل زیستمحیطی از سوی مدیریت شهری، همراهی شهروندان در کاهش تولید زبالههای خانگی، تفکیک زباله از مبدأ، توجه گردشگران برای نریختن زباله در طبیعت و برخورداری از محیطزیست سالم و شهر پاک از دغدغههای مهم و اولویتهای اصلی انجمن توسعه پایدار آلاشت است که در اینخصوص انتظار داشتیم مسئولان شهر بهصورت جدی به موضوع ورود کنند تا با برنامهریزی، مشارکت، همراهی و نیز حس مسئولیتپذیری شهروندان؛ محیطزیستی عاری از آلایندهها و شهری بدون زباله داشته باشیم.
هوشنگ ولدی در گفتوگو با روستانیوز افزود: متأسفانه شورای پنجم و مدیریت شهری در حمایت از فعالان عرصه محیطزیست بهویژه تنها سمن فعال در حوزه توسعه پایدار، توفیق چندانی نداشته است.
او ادامه داد: یکی دیگر از دغدغههای ما، بیتوجهی مسئولان شهری به ظرفیت بافت تاریخی بهعنوان سرمایه فرهنگی و اقتصادی شهر است که اگر تحتعنوان یک فرصت و یکی از آیتمهای اصلی توسعه گردشگری مورد توجه جدی قرار گیرد، با مطالعه، برنامهریزی، سرمایهگذاری، مرمت و بهسازی، آموزش شهروندان، فرهنگسازی و کاهش موانع فرهنگی و زیرساختی میتواند با جذب گردشگران، تحول و توسعه اقتصادی شهر را بهدنبال داشته باشد.
مدیر انجمن توسعه پایدار آلاشت در رابطه با امکانات شهری برای تحصیل و آموزش خاطرنشان کرد: آلاشت دو واحد آموزشی مستقل دوره ابتدایی و دوره اول متوسطه دارد که متأسفانه بخشهای زیادی از این ظرفیتها بهدلیل مهاجرت مردم و نبود فرصتهای شغلی در دهههای گذشته و بهتبع آن تعداد اندک دانشآموزان که درحال حاضر بیش از پنج نفر نیست، بدون استفاده مانده و درحال تخریب است که توجه مسئولان مربوطه را میطلبد.
ولدی با ارزیابی مثبت وضعیت بهداشت در این شهر بیان کرد: درخصوص امکانات بهداشتی خوشبختانه مرکز درمانی آلاشت با حضور پزشک، کادر درمانی و امکانات لازم درحال ارائه خدمات به شهروندان است.
او در توضیح جایگاه شهرداری در شهر آلاشت نیز تصریح کرد: جایگاه شهرداری در شهر آلاشت درحد نهاد خدماتی صرف باقیمانده است. ایجاد بسترهای لازم برای توسعه شهر در عرصههای اجتماعی و فرهنگی و توجه به توسعه گردشگری، رویکردهای جدید علمی و تخصصی و تدوین نقشه راه برای نهاد شورا و شهرداری را طلب میکند تا فراتر از آسفالتکردن معابر و جمعآوری زباله، دریافت عوارض، جرائم و ماده۱۰۰، نقش مدیریت در چرخه حیات شهر را در حوزههای فرهنگی و اجتماعی، محیطزیست، منابعطبیعی، مرمت شهری و صیانت از بافت تاریخی، نشاط و شادابی شهروندان و زندگی پویای شهری برعهده داشته باشد.
ولدی اضافه کرد: همانطور که میدانیم، شهرداری یک نهاد محلی است که با تکیه بر مقبولیت مردمی و منابع محلی، چرخه زندگی شهری را مدیریت میکند؛ بنابراین مشارکت انتقادی مردم، حدود انتظار و سطح مطالبات آنان از مدیریت شهری به لحاظ اینکه از نزدیک عواید مثبت و منفی فعالیت شهرداری را لمس میکنند، میتواند موجب ارتقای جایگاه شهرداری و ارائه خدمات مطلوب شهری شود.
مدیر انجمن توسعه پایدار آلاشت ادامه داد: مدیریت شهری باید گسترش ارتباط با مردم، محلات و نخبگان را در دستور کار خود قرار دهد و پیوند نزدیکتری با گروههای مردمی ایجاد کند. مدیریت شهری و شورای شهر آلاشت برای توجه بیشتر به ظرفیتهای فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جامعه به رویکردی جدید نیاز دارد. نظرسنجی از مردم، مراجعه به نخبگان و کارشناسان بومی و استفاده از خرد جمعی در تصمیمات مهم شهری، توزیع متوازن زیرساختها و تسهیلات شهری، ارتقای کیفیت خدمات شهری در بافت تاریخی، افزایش سرانه فضای سبز و مراکز فرهنگی، استفاده بهینه از ظرفیتهای موجود ازجمله بافت تاریخی، رصدخانه، کارگاه صنایعدستی، موزه مردمشناسی، اماکن متبرکه و ظرفیتهای طبیعی و اکوتوریسم باید در اولویتهای مدیریت شهری قرار گیرد.
رهاسازی فاضلاب خانگی در کوچههای شهر آلاشت
او در ادامه به مشکلات دیگر شهر پرداخت و گفت: رهاسازی بخش زیادی از فاضلاب خانگی در کوچه پسکوچههای شهر آلاشت، یکی از مشکلات زیستمحیطی است که انتشار بیماریهای متعدد و خطرناک را بههمراه داشته و بهویژه سلامت کودکان و سالمندان را تهدید میکند. از طرف دیگر، با توجه به گردشگرپذیر بودن شهر و اینکه یکی از جاذبههای این شهر، گردش مسافران در کوچهها و معابر سنتی داخل بافت آن است، با فاضلابهای رها شده در معابر، گردشگران با تصاویر ناخوشایندی از شهر مواجه میشوند که متأسفانه مورد توجه مسئولان ذیربط قرار ندارد؛ بنابراین جهت جمعآوری، دفع بهداشتی و ساماندهی فاضلاب شهری بهعنوان یکی از موانع توسعه گردشگری و حفظ سلامت شهروندان باید چارهاندیشی شود و نمایندگان مجلس و مسئولان استانی باید حمایتهای لازم را در این زمینه بهعمل آورند.
ضعف مدیریت پسماند، یکی از مشکلات مهم آلاشت
ولدی خاطرنشان کرد: ضعف مدیریت پسماند، مشکل اساسی دیگری است که توجه جدی به آن ضرورت امروز آلاشت است و تفکیک زباله از مبدأ، آموزش شهروندان، نصب سطل زباله استاندارد شهری، جمعآوری و دفع بهداشتی زبالهها بهویژه مواد فسادپذیر، توجه خاص به بهداشت دام و پاکسازی مرتب و ضدعفونی کردن مراکز نگهداری دام و طیور اهمیت ویژهای پیدا میکند. در سالهای اخیر از سوی شهرداری آلاشت محلی برای سوزاندن زبالهها اختصاص داده شد که باید برای کاهش آلودگیهای زیستی آن نیز تدابیر لازم اندیشیده شود.
هیچگونه خدمات هتلی در آلاشت ارائه نمیشود
مدیر انجمن توسعه پایدار آلاشت در رابطه با امکانات گردشگری این شهر اظهار کرد: متأسفانه آلاشت بهرغم داشتن جذابیتهای طبیعی، بافت تاریخی، موزه مردمشناسی، مسجد زیبا، رصدخانه، اماکن متبرکه و بهعنوان شهر مقصد گردشگری و پذیرش سالانه بیش از ۱۰۰هزار گردشگر، فاقد مراکز رفاهی گردشگری اعم از هتل، مهمانسرا، مهمانپذیر، مراکز اقامتی بومگردی و رستوران بوده و صرفاً تعدادی ویلا، سوئیت و مکانهای اقامتی شخصی و خصوصی هستند که معمولاً در آنها امکانات رفاهی یک خانه مسکونی وجود دارد، ولی هیچگونه خدمات هتلی در آنها ارائه نمیشود و افرادی که در این مکانها اقامت میکنند، درواقع آن محل را برای مدت معینی از صاحبخانه کرایه میکنند. در این شهر تنها یک واحد اقامتی با ظرفیت تقریبی ۴۰نفر خدمات رفاهی ارائه میکند. همچنین دو واحد پذیرایی سنتی به مسافران خدمات غذایی ارائه میدهند که ضرورت دارد سرمایهگذاری لازم در این بخش انجام شود. توسعه زیرساختها و امکانات رفاهی لازم برای جذب گردشگران در این شهر کوچک کوهستانی و تاریخی که هدف گردشگری استان نیز است، ضرورتی اجتنابناپذیر است.
فقدان سرویس بهداشتی برای گردشگران در شهر
ولدی تأکید کرد: توسعه فضاهای سبز، بوستانها و پارکها فرصت مناسبی برای تفریح ساکنان و توقف روزانه گردشگران خواهد بود؛ ضمناً ساخت سرویسهای بهداشتی در تعدادی از نقاط شهر برای استفاده گردشگران و مسافران ضروری بهنظر میرسد.
وی تصریح کرد: ارائه خدمات شهری در بخشهای مختلف آن اگر از سوی مدیریت شهری با نیازسنجی و تدوین استراتژی همراه باشد، پیشرفت و توسعه برای آینده شهر میآورد، چراکه پیشنیاز رونق اقتصادی، توسعه و درآمدهای پایدار برنامهریزی است؛ درواقع برنامهریزی، کلید پیشرفت و توسعه شهری خواهد بود.
ولدی یادآور شد: شهر آلاشت باید متناسب با تواناییها، محیط طبیعی و اقلیم کوهستانی، بافت تاریخی و ظرفیت گردشگری و صنایع دستی توسعه پیدا کند. همچنین باید اقتصادی مبتنی بر ویژگیها و تواناییهای خود داشته باشد و بهگونهای برنامهریزی شود که متناسب با ویژگیهای سنتی و تاریخی بودن آن منطقه توسعه یابد و درآمدهای پایدار شهری شکل بگیرد. در این بین تنها با مطالعه و برنامهریزی درست، آموزش و مشارکت شهروندان، گفتوگو و مشورت با نخبگان و مردم درباره آینده شهر و نوآوری در مدیریت شهری میتوان در مسیر توسعه شهر آلاشت گامهای مؤثری برداشت.
نیاز بههمراهی و حمایت داریم
شهردار آلاشت نیز با اشاره به موقعیت توریستی این شهر و طبیعت زیبا و منحصربهفرد این منطقه گفت: آلاشت ظرفیت بالایی برای جذب توریست دارد و رونق گردشگری میتواند به افزایش درآمد این شهر هم برای شهرداری و هم ساکنان آن ختم شود، اما متأسفانه بهدلیل مشکلاتی همچون نبود هتل، مسافرخانه و اقامتسراهای مجهز و باکیفیت و همچنین عدمسرمایهگذاری بخش خصوصی در این زمینه امکانات ما برای پذیرش مسافر بسیار کم است.
عبدالکریم پهلوان در گفتوگو با «روستانیوز» با بیان مشکلات این شهر افزود: از سوی دیگر خدمترسانی هم برای مسافران با چالش مواجه است و حتی در این شهر ما پارکینگ عمومی نداریم و همه شهروندان کنار خیابان پارک میکنند. آخر هفتهها از اردیبهشتماه تا اواخر شهریورماه یا اوایل مهرماه بیشترین مسافر وارد شهر ما میشود که مسافران و حتی هم محلیها مجبورند کنار جاده و خیابان اتومبیل خود را پارک کنند و از این نظر خساراتی هم وارد میشود، زیرا کوچههای آلاشت بافت سنتی دارند و پارک خودرو در این کوچهها امکانپذیر نیست. نبود زمین و بودجه کافی هم مانع ساخت پارکینگ عمومی شده است.
آلاشت به ایجاد اشتغال و درآمدزایی نیاز دارد
او به بررسی دلیل تعطیلی رصدخانه این شهر هم پرداخت و عنوان کرد: در آلاشت رصدخانهای مجهز داریم که در کل منطقه شمال کشور فقط همین یک رصدخانه است، اما بهدلیل شیوع کرونا از اسفندماه سال گذشته تعطیل شده. درحالیکه پیش از آن، درآمد ما از این رصدخانه سالانه چیزی حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰میلیون تومان بود، اما با تعطیلی این مرکز درآمدی کسب نشده که بتوانیم برای نگهداری آن هزینه کنیم.
پهلوان تأکید کرد: بارها اعلام کردهایم و باز هم اعلام میکنیم که برای همکاری با سرمایهگذارانی که بخواهند در زمینه گردشگری و توسعه شهر کمک کنند، نهایت همکاری را خواهیم داشت و در بحث مجوزها و همراهی شهرداری آماده هستیم شرایط کار را تسهیل کنیم، زیرا این شهر به ایجاد اشتغال و درآمدزایی نیاز دارد.
شهردار آلاشت با انتقاد از مسنشدن شهر و مهاجرت جوانان بیان کرد: آلاشت تقریباً یک شهر مسن است و جوانان بهدلیل کمبود امکانات و نبود شغل مجبور به مهاجرت هستند و همین امر باعث شده در مدرسه ابتدایی چهار تا پنج دانشآموز بیشتر نداشته باشیم.
یکمیلیارد و ۱۰۰میلیون تومان بودجه سالانه آلاشت!
پهلوان در پاسخ به این پرسش که امور عمرانی در این شهر چگونه پیگیری میشود و برای حل مشکلات مختلف که نیازمند کارهای عمرانی در سطح شهر است، چه طرح و برنامهای دارید، گفت: بودجه شهرداری بسیار محدود است؛ با یکمیلیارد و ۱۰۰میلیون تومان بودجه سالانه فقط میتوانیم ۵۰درصد بودجه را به بخش عمرانی اختصاص دهیم و مابقی هزینه امور جاری شهرداری و حقوق کارکنان و قبض آب، برق، گاز و... میشود.
شهردار آلاشت با اشاره به کمبود بودجه شهرداری برای بهینهکردن خدمات شهرداری ادامه داد: شهر ما حتی مجهز به سیستم حمل مکانیزه زباله هم نیست و بهصورت دستی و سنتی زبالهها با چرخ از کوچهها جمع و سر خیابانها انباشته میشوند تا با کامیون جمعآوری و به خارج از شهر انتقال داده شوند.
او در تشریح دلیل کمبود بودجه نیز گفت: شهرهایی با جمعیت زیر ۵۰هزار نفر با این مشکلات دست به گریبان هستند، زیرا بودجه محدودی دارند و برای ما که کمتر از یکهزار نفر جمعیت داریم، شرایط سختتر هم است.
میراث فرهنگی پول جاجیمهایی را که برده نمیدهد
پهلوان در رابطه با حمایت از صنایعدستی برای رونق کسبوکار اظهار کرد: توانستهایم جاجیم را ثبت جهانی کنیم، اما مسأله این است که عدمحمایت سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری سبب شده محصولات این شهر روی دست تولیدکننده بماند و حتی در یک مورد هم که مقداری از تولید ما را بردند تا بفروشند، دیگر خبری نشد و ماجرای بازپسگیری پول این تولیدات از سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری خود ماجرای دنبالهداری شده است.
او ادامه داد: در گذشته تعداد بسیاری در این حوزه فعال بودند. درحالحاضر فقط چهار تا پنج خانم هنرمند ما در این بخش فعال هستند و شرایط برای کار این چند خانم هم فراهم نیست.
شهردار آلاشت در توضیح اینکه چرا گردشگری نتوانسته است موجب رونق اقتصادی در این منطقه شود، خاطرنشان کرد: اصولاً افراد فقط بخش ورود گردشگر در دو تا سه روز آخر هفته در چند ماه سال را میبینند و آن را به کل روزهای سال تعمیم میدهند، اما نمیدانند این شهر بهعلت نداشتن بسترهای لازم برای جذب و کسب درآمد از گردشگری سود چندانی از این حوزه نمیبرد و اوضاع اقتصادی اهالی شهر مساعد نیست.
او در بیان راهکار حل مشکلات شهر زیبای آلاشت به همدلی و همراهی همه آلاشتیها اشاره کرد و گفت: بیش از هر چیزی نیاز به همراهی و حمایت اهالی شهر خودمان داریم. اهالی آلاشت چه آنهایی که مهاجرت کردهاند و چه آنهایی که ساکن شهر هستند، میتوانند در آینده این شهر نقشآفرین باشند و با سرمایهگذاری و حمایت از کارآفرینها در حوزههای مختلف میتوانیم شرایط را بهتر کنیم.
گزارش از مهدی احمدی لفورکی