به گزارش روستانیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از مباحث قابل تامل در عرصه اقتصاد و ارزآوری بحث تحصیل بیشترین درآمد با کمترین هزینه است.
در شرایط تحریم‌های اقتصادی علیه ایران می‌توان گفت که فعالیت واحد‌های کوچک و بزرگ با صرفه اقتصادی حائز اهمیت است، حال این واحد‌ها می‌تواند در استان سمنان در بخش صنعت، دامپروری، صنایع دستی و گردشگری و گیاهان دارویی باشد.
در گذشته مردم استان سمنان برای گذران زندگی خود به کشاورزی و دامپروری می‌پرداختند اما با افزایش رشد جمعیت دیگر درآمد ناشی از کشاورزی و دامداری پاسخگوی نیاز آنها نبود. در این میان با پیشرفت علم و تکنولوژی تحول بزرگی در اشتغالزایی و افزایش تولید با حداقل امکانات به وجود آمد و موجب افزایش درآمد و اشتغالزایی شده است.
موقعیت جغرافیایی هر استانی می‌تواند زمینه ساز تحول در اشتغال باشد، با وجود اقلیم گرم و خشک استان سمنان در کنار بحران کم آبی و ناچیز بودن صرفه اقتصادی محصولات زراعی باید گیاهان مقاوم به کم آبی با بازدهی اقتصادی بالا کشت شود.
بیش از ۴۵ گونه گیاهان دارویی مانند خارشتر، فلفل ادویه‌ای،کنجد، زرشک، سیر، سیاه‌دانه و خاکشیر، گل محمدی و گل گاوزبان در اراضی کشاورزی این استان کشت می‌شود که هر کدام در جایگاه خود می‌تواند زمینه ساز اشتغال و کسب درآمد باشد.
مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهادکشاورزی استان سمنان گفت: از سه هزار گونه گیاهی در استان سمنان بیش از ۱۳۰ گونه این گیاهان از خواص دارویی برخوردار است که رویش سطح زیر کشت این گیاهان علاوه بر توسعه اقتصاد داخلی تأثیر بسزایی در افزایش صادرات غیر نفتی و اشتغالزایی دارد.
شیما عبدالشاه افزود: سطح زیر کشت گیاهان دارویی استان در سال گذشته به سه هزار و ۲۹ هکتار رسید که نسبت به پارسال ۹۴۸ هکتار توسعه داشته است.
او بیان کرد: از میان ۴۵ گونه کشت شده در استان، زیره سبز با سطح زیر کشتی معادل یک هزار و ۱۰۰ هکتار بالاترین سطح زیرکشت را داراست که نسبت به پارسال ۴۲۰ هکتار توسعه داشته است.
با توجه به اهمیت گیاهان در درمان بیماری‌ها، کشت گیاهان دارویی در کاهش واردات این دارو‌ها و خروج ارز از کشور و توسعه اقتصادی و اشتغالزایی از سیاست‌های مهم اقتصاد مقاومتی است.
راه اندازی تعاونی‌های تولید گیاهان دارویی و راه اندازی واحد‌های بسته بندی این محصولات از برنامه‌های اشتغال آفرین است.
عبدالشاه در خصوص اشتغالزایی در بخش گیاهان دارویی ابراز داشت: بیش از یک هزار نفر به طور دائم در استان مشغول فعالیت‌های مربوط به کشت و تولید گیاهان دارویی هستند.
مجری طرح گیاهان دارویی سازمان جهادکشاورزی استان سمنان با اشاره به اینکه خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده رشد گیاهان در سراسر جهان است، گفت: محدودیت منابع آب و بازده اقتصادی ناچیز محصولات زراعی در اراضی خشک و نیمه خشک که با کمبود آب روبرو هستند لزوم استفاده از گیاهانی که علاوه بر مقاومت به شرایط کم آبی از پتانسیل اقتصادی بالایی برخوردار باشد را دوچندان کرده است.
ایران کشوری ممتاز و با رتبه بالا از نظر غنای گیاهی و تنوع زیستی و دارای ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم شناخته شده جهانی است. براساس نظر گیاه شناسان و پژوهشگران، تعداد گونه‌های گیاهی ایران در حدود ۸ هزار گونه است که از نظر تنوع گونه‌ها حداقل دو برابر قاره اروپاست.
تحقیقات نشان داده است که بیش از دو هزار و ۳۰۰ گونه از گیاهان کشور دارای خواص دارویی، عطری، صنعتی، غذایی و آرایشی بهداشتی هستند. به علاوه، یک هزار و ۷۲۸گونه از این گیاهان به عنوان گیاهان بومی ایران هستند که به عنوان یک ظرفیت انحصاری در کشور محسوب می‌شوند.
خاستگاه بسیاری از گونه‌های مهم از جمله گل محمدی، زعفران، باریجه، آنغوزه و شیرین بیان ایران است و بخش عمده‌ای از تولید جهانی این گونه‌ها در ایران انجام می‌گیرد.
همچنین تنوع گونه‌های گیاهی و برخی گونه‌های منحصر به فرد ایران باعث شده تا شرکت‌های مهم داروسازی در کشورهای پیشرفته به مواد اولیه برخی از گیاهان دارویی کشور از جمله زعفران، زیره، آویشن و مرزه به شدت وابسته باشند. در این میان، سهم استان سمنان ۱۳۰ گونه دارویی_صنعتی به ویژه در سطح مراتع استان است.
سید ابوالفضل ولیئی رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: از سال ۱۳۹۵ تا پایان سال ۱۳۹۷ بیش از پانزده هزار هکتار (پانزده هزار هکتار) از رویشگاه‌های گیاهان دارویی در مراتع استان در قالب طرح توسعه گیاهان دارویی و انعقاد تفاهم نامه‌های مشارکتی با مرتعداران در قالب عملیات اصلاح و احیای مراتع استان، زیر کشت (کپه کاری) گونه دارویی- صنعتی باریجه (در سطح ۱۰ هزارهکتار) و گونه‌های آنغوزه، وشق و بادام کوهی (در سطح ۵۰۰۰ هکتار) قرار گرفته است.
او افزود: در قالب اعتبارات صندوق توسعه ملی در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ بیش از یک هزار و ۵۰۰ هکتار از مراتع استان و در راستای توسعه رویشگاه‌های گیاهان دارویی تحت عملیات احیایی و کشت گونه‌های گیاهی دارویی مذکور قرار گرفته است.
سید ابوالفضل ولیئی ابراز داشت: با کاشت گونه‌های مناسب و مستعد رشد درمناطق بیابانی می‌توان به اهداف دو منظوره که همان تثبیت خاک، جلوگیری از فرسایش و تقویت و افزایش پوشش گیاهی است، دست یافت و از طرفی دیگر از عواید بهره برداری و اشتغالزایی آن به ویژه برای ساکنان مناطق بیابانی بهره جست.
رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان تصریح کرد: بیشترین سطح زیر کشت گیاهان دارویی در استان سمنان گونه صنعتی_ دارویی باریجه است.
او گفت:گیاه باریجه از گیاهان مهم مرتعی، داروئی و صنعتی است و در مناطق کوهستانی و ییلاقی سمنان می‌روید، به طور کلی در مناطق کوهستانی که بیشتر نزولات به صورت برف است رویش دارد.
رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان تصریح کرد: از جمله دلایل انتخاب این گیاه کاربرد وسیع آن در مصارف دارو و صنعت و قیمت نسبتا خوب محصول است.
ولیئی ابراز داشت: صمغ باریجه به عنوان محرک، ضدعفونی کننده و داروی سینه و در موارد برونشیت‌های مزمن و آسم تجویز می‌شود.
او همچنین بیان کرد: آثار ضد درد، ضد باکتری و ضد قارچی عصاره‌های خشک هیدروالکلی حاصل از اندام هوایی، ریشه، باریجه اشکی ، عسلی و همچنین اسانس آن بررسی شده است که در مقایسه با مورفین اثر ضد دردی ریشه و اندام هوایی آن بیشتر بوده و نوع اشکی آن معادل ونوع عسلی آن کمتر از مورفین گزارش شده است.
ولیئی با بیان اینکه اسانس باریجه برمیکروب‌های مولد آکنه موثر بوده و رشد آنها را مهار می‌کند، افزود: عصاره‌های آب، هیدروالکلی وکلروفرمی در نگهداری امولسیون‌ها به مدت شش ماه بدون تغییرفیزیکی و اختصاصات ظاهری موثر هستند.
رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان با اشاره به اینکه مصارف صنعتی باریجه در کشورهای غربی فراوان است، تصریخ کرد: تهیه چسب مخصوص چسباندن الماس، تهیه حشره کش‌ها، از مواد موثره باریجه در صنایع بهداشتی و نیز آرایشی به عنوان تثبیت کننده عطر و ادکلن استفاده می‌شود.
او با بیان اینکه شیرابه باریجه از اقلام مهم صادراتی ایران است، افزود: یکی از خریداران اصلی عمده باریجه ایران، کشور فرانسه و موسسه دیور آن کشور است.
رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان اظهار داشت: به دلیل کیفیت و مرغوبیت بسیار بالای باریجه ایران به ویژه استان سمنان ، احیاء و توسعه رویشگاهی گیاهان دارویی در دستور کار قرار دارد.
رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان با اشاره به اینکه ارزش تجارت جهانی گیاهان دارویی هم اکنون ۱۰۰میلیارد دلار در سال است، اضافه کرد: در سال ۲۰۵۰ میلادی این رقم به پنج تریلیون دلار خواهد رسید.
ولیئی افزود:کشور ایران به دلیل موقعیت ویژه ژئوپلتیکی و شرایط اقلیمی و نیز چهار فصل بودن ظرفیت فوق العاده‌ای برای تولید و صادرات گیاهان دارویی و نیز دارو‌های گیاهی را داراست.
او در ادامه اظهار داشت: به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و نیز سایر ویژگی‌ها پتانسیل خوبی در زمینه کشت، سرمایه گذاری و تجارت این نوع گیاهان وجود دارد.
رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان گفت: برنامه ریزی اصولی در این زمینه با در نظر گرفتن موارد فنی و همچنین حفاظت، احیاء، توسعه و بهره برداری اصولی از این منابع می‌تواند علاوه برکمک به روند درمان بیماری ها، سبب ایجاد اشتغال مولد، ارز آوری و جلوگیری از تخریب جنگل‌ها و مراتع و حفظ محیط زیست شود.
او گفت: برخی گونه‌های دارویی همانند خارشتر، شیرین بیان که به صورت خودرو در سطح مزارع و یا پس از برداشت محصول رویش دارند قابلیت برداشت و درآمدزایی دارند.
سید ابوالفضل ولیئی بیان کرد: به منظور ساماندهی عرضه و تقاضای محصولات فرعی مرتعی و جنگلی و گیاهان دارویی و صنعتی در بازار، همچنین توسعه فراوری محصولات و استفاده از فن آوری‌های نوین در چرخه تولید ضرورت دارد.
رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان ابراز داشت: باید زنجیره تولید، بازار یابی برای دستیابی به تولید پایدار و اجتناب از خام فروشی محصولات، مد نظر قرار گیرد.
او افزود: به منظور کاهش فشار بهره برداری بر عرصه‌های منابع طبیعی، موضوع بومی سازی گیاهان دارویی و صنعتی جهت حفظ ذخایر ژنتیکی از سوی وزارت جهاد کشاورزی با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در الویت برنامه‌های اجرایی قرار گیرد.
ولیئی گفت: ایجاد کارگاه‌های محلی فراوری و بسته بندی گیاهان دارویی به همراه آموزش‌های مورد نیاز در این زمینه می‌تواند علاوه بر تاثیر در ارتقای معیشت بهره برداران، مرتعداران و حاشیه نشینان جنگل، سبب توسعه مشارکت آنان در موضوع حفاظت از رویشگاه‌های طبیعی شود.
ادریس دهقانی که یکی از فعالان عرصه گیاهان دارویی است، می‌گوید:برای کشت محصولات دارویی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنم و سالانه ۶۰۰ کیلو آویشن برداشت می‌کنم که یک سوم از درآمد خودم را جهت آبیاری،هزینه‌های کارگر و غیره صرف می‌کنم؛تاکنون هیچ‌گونه تسهیلات بانکی دریافت نکرده‌ام و جهاد کشاورزی مرا حمایت نکرده است.بزرگترین مشکل من فروش محصولات است.
در پایان باید گفت بستر سازی و ارائه تسهیلات و حمایت از فعالان عرصه کاشت گیاهان دارویی ،بهره گیری از جوانان پویا و خلاق و مبتکر در عرصه کشاورزی نوین و کاشت گیاهان دارویی محرک و چاره ساز، تبدیل گیاهان دارویی به سرمایه ای ثابت برای ارز اوری و افزایش صادرات به استان های همجوار و کشورهای مجاور می تواند راهکار مناسبی در پیشبرد گسترش تولید گیاهان دارویی و ایجاد اشتغال باشد، به همین منظور باید تعامل اداره کل منابع طبیعی و مرتعداران با دانشگاه ها و دانشجویان فعال در این زمینه افزایش یابد.