اکنون با توجه به گرانی غیرعادی کنجاله سویا، مرغداران برای تهیه این محصول به سمت سویا با مصرف انسانی رفتهاند که قیمت پایینتری در مقایسه با کنجاله سویای دامی دارد. نکته جالب توجه این است که حداکثر قیمت هر تن کنجاله سویا در بورس شیکاگو ۳۷۰دلار است که با در نظر گرفتن نرخ امروز دلار در بازار آزاد که حدود ۲۷هزار تومان است، قیمت هر کیلوگرم از این محصول حدود ۹هزار و ۹۰۰تومان میشود. اما گیر کار کجاست که این نهادهها با چندبرابر قیمت عرضه میشود و تولید مرغ و تخممرغ و مرغداران را با چالش مواجه کرده است؟ کارشناسان معتقدند عدم تخصیص ارز کافی برای واردات نهادهها و در مرحله بعد ضعف در توزیع و نظارت بر آن از عوامل آشفتگی بازار نهادههاست.
آشفتگی بازار نهادهها به دلیل اشکال در حوزه تصمیمگیری است
در همین ارتباط عضو اتاق بازرگانی تهران گفت: برخلاف برخی دیدگاهها، رفع مشکلات بازار تخممرغ چندان پیچیده نیست و فقط به تصمیم درست دولت احتیاج دارد.
مهدی معصومی اصفهانی اظهار کرد: اینکه ما در رابطه با مشکلات صنعت مرغداری و تولید تخممرغ سخنرانیهای طولانی کنیم و وعده اصلاح بدهیم، نشان از آن دارد که شناخت درستی از این بازار نداریم. این حوزه با یک منطق بسیار ساده عمل میکند. اگر مواد اولیه لازم تأمین شود، تولید صورت خواهد گرفت و اگر تأمین نشود، تولید انجام نمیشود؛ تمام بحث به همین سادگی قابل جمعبندی است.
وی با بیان اینکه فعالان صنعت مرغداری اساساً در تصمیمات نقش و سهمی ندارند، بیان کرد: در ایران میزان تولید را وزارت جهاد کشاورزی مشخص میکند، قیمتگذاری و نظارت در اختیار وزارت صمت است و ارز را نیز بانک مرکزی تأمین میکند. اگر میبینیم که نظم بازار بههم ریخته یا قیمتها تغییر داشته، ارتباطی با مرغداری که در یک روستا تولید محصول میکند ندارد، بلکه اشکال در حوزه تصمیمگیری است.
این فعال صنعت مرغ و تخممرغ با بیان اینکه در ایران بخش قابل توجهی از مواد اولیه حوزه مرغداری وارداتی است، بیان کرد: وقتی ارز مورد نیاز تأمین نمیشود یا هزینه دریافت این مواد اولیه بالا میرود، قیمتها در بازار رشد میکند و اگر قصد کاهش قیمتها را داریم، باید مشکلات موجود در تأمین ارز مواد اولیه برطرف شود. این مسأله هم تماماً به تصمیمات دستگاههای دولتی و هماهنگی میان این ارگانها مربوط است.
معصومی اصفهانی ادامه داد: اگر دولت توان تأمین ارز را ندارد، باید ظرفیت تولید پایین بیاید. در چنین فضایی ضمن پذیرش هزینه تعطیلی واحدهای مرغداری، باید با کاهش قابل توجه تولید نیز مواجه شویم، اما اگر بناست ظرفیتهای فعلی حفظ شود، تنها برطرفکننده مشکلات امروز تأمین مواد اولیه و ارز لازم برای آنهاست و بازار تنها در چنین شرایطی به ثبات میرسد.
حلقه اول تأمین نهادههای دامی مقصر نیست
دبیر اتحادیه واردکنندگان نهادههای دام و طیور ایران نیز گفت: برخی مسئولان و مدیران ارشد کشور با دادن آدرس اشتباه، افکار عمومی را به سمت حلقه اول تأمین نهادههای دامی هدایت میکنند.
عباس حاجیزاده با اعلام این مطلب اظهار کرد: بازار نهادههای دامی با چالشهای جدی در بخش توزیع مواجه شده و همین امر در کاهش میزان تولید صنایع دام و طیور و افزایش قیمت اقلام پروتئینی نقش موثری داشته است.
وی افزود: قیمت نهادههای دام و طیور یکی از مولفههای موثر در تعیین قیمت نهایی کالا است، اما مسأله اصلی این است که برخی مسئولان و مدیران ارشد کشور با دادن آدرس اشتباه افکار عمومی را به سمت حلقه اول تأمین نهادههای دامی هدایت میکنند.
دبیر اتحادیه واردکنندگان نهادههای دام و طیور ایران ادامه داد: رئیس دفتر رئیس جمهوری اعلام کرده است که «متأسفانه شبکه توزیع و افرادی که کالا وارد میکنند، با دلالبازی و واسطهگریهای متعدد باعث شدهاند قیمت کالا که با ارز چهار هزار و ۲۰۰تومانی و ارزی که ستاد تنظیم بازار مشخص کرده وارد میشود، بالا برود» و این در حالی است که واردکنندگان به عنوان حلقه اول تأمین نهادههای دامی هیچ نقشی در توزیع و قیمت عرضه این اقلام ندارند.
حاجیزاده تصریح کرد: واردکنندگان به محض تأمین ارز و صدور گواهی ترخیص کالا تمامی محموله را در بنادر و گمرکات به دارندگان حواله که از طریق وزارت جهاد کشاورزی معرفی شدهاند، تحویل میدهند و به همین دلیل در بروز مشکلاتی که در توزیع، خرید و فروش حواله و عرضه این اقلام و قیمتهایی که در بازار آزاد برای نهادههای دامی رخ میدهد، ندارند.
وی خاطرنشان کرد: واردکنندگان فقط به عنوان مباشرین دولت در تأمین کالاهای اساسی عمل میکنند و با توجه به اینکه تمامی محمولههای وارداتی در بنادر و گمرکات تحویل سیستم و عوامل دخیل در بخش توزیع میشود؛ بنابراین نمیتوان معضلات ایجاد شده در بازار نهادههای دامی را به واردکنندگان نسبت داد.
دبیر اتحادیه واردکنندگان نهادههای دام و طیور ایران تأکید کرد: کارشناسان و فعالان بازار بر این باور هستند که ناکارآمدی سامانه بازارگاه، دخل و تصرف عوامل انسانی در بخش توزیع، بیتوجهی به ضرروت اصلاح فوری ایرادات سامانه علیرغم هشدار کارشناسان و فعالان بازار و عدم تحقق وعدههایی که مسئولان به ویژه وزیر جهاد کشاورزی برای اصلاح ایرادات سامانه بازارگاه دادهاند، موجب شده تا چنین وضعیتی در بازار نهادههای دامی ایجاد شود.
حاجیزاده گفت: با توجه به نقش موثر نهادههای دامی در قیمت تمام شده محصولات پروتئینی لازم است تا به جای آدرس غلط دادن در معرفی عوامل واقعی بههم خوردن نظم بازار نهادههای دامی، تلاش شود تا چالشهایی که در مسیر تأمینکنندگان تا مصرفکنندگان نهادههای دامی وجود دارد، برطرف شود.
گزارش از سلطانعلی زینلی