در شرایطی که کشور در شرایط سخت تحریم قرار دارد و تأمین امنیت غذایی از اوجب واجبات است، دولت با حذف ارز دولتی واردات کود و اختصاص ارز نیمایی به آن سبب افزایش چشمگیر و چهار تا ۱۰برابری آن از یک سو و کمیاب‌شدن انواع کود شده که موجی از نگرانی و سردرگمی را در میان کشاورزان به وجود آورده است که کشاورزان همدانی نیز از این امر مستثنی نیستند.
همدان، استانی مستعد به لحاظ کشاورزی و زراعت است و در تولید برخی محصولات زراعی و باغی در کشور حرف برای گفتن دارد، به نوعی که آوازه برخی تولیدات آن که از قضا تعداد آن‌ها کم هم نیست، مرزها را نیز درنوردیده و از کشور فراتر رفته است.
سیب‌زمینی، سیر، انگور، گردو، برخی محصولات باغی همچون سیب و آلو و برخی تولیدات همچون گیاهان دارویی گشنیز و رازیانه و حتی گل محمدی استان همدان را در کشور به شهرت رسانده، اما در این میان آنچه در رسیدن همدان به این امتیاز نقش اثرگذاری دارد، همانا کشاورزانی هستند که با توان و همت خود در این زمینه تلاش کرده و می‌کنند.
از توان و انگیزه کشاورزان همدانی برای تولید محصولات منحصر به فرد که سخن گفته می‌شود، ناخودآگاه توجه به سمت ضرورت تأمین زیرساخت‌های شکل‌گیری این اهداف کشیده می‌شود، چراکه در مراحل کاشت تا برداشت یک محصول ضرورت‌هایی لحاظ می‌شود که نبود هر کدام از آن‌ها در چگونگی تولید محصول نقش دارد.
امروزه کشاورزی آن هم به شکل مدرن بیش‌تر نمایان است، اما در همین نوع از کشاورزی نیز نیازمند زیرساخت‌هایی همچون تأمین کودهای مورد نیاز هستیم، به‌طوری‌که کارشناس کشاورزی استان همدان عنوان کرد: کشاورزی مدرن پیوندی ناگسستنی با استفاده از کود شیمیایی دارد.
نسرین دانشمند با بیان اینکه افزایش جمعیت جهان و نیاز به بالا بردن بهره‌وری در بخش کشاورزی باعث شده هم‌زمان با پیشرفت‌های صنعتی، شاهد استفاده انواع کود شیمیایی در حوزه کشاورزی باشیم، به بازار گفت: گاهی گفته می‌شود تولید محصول بدون استفاده از کود شیمیایی کشاورزی در اکثر مواقع صرفه اقتصادی ندارد و حتی امنیت غذایی مردم جهان با حذف کود شیمیایی از بخش کشاورزی به خطر می‌افتد.
وی با بیان اینکه این نگرانی نیز وجود دارد که استفاده از کود شیمیایی نه تنها کیفیت محصولات را پایین می‌آورد، بلکه ممکن است به بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان دامن بزند، اظهار داشت: همین موارد سبب شده قوانینی درباره میزان مصرف کود شیمیایی در بخش کشاورزی تنظیم شود، به طوری که استفاده بیش از حد مجاز از این نوع مکمل‌ها، تخلف محسوب شده و حتی پیگرد قانونی دارد.
مشکلات در زمینه توزیع کود شیمیایی تشدید شده است
وی با بیان اینکه طی سال‌های اخیر کود مصرفی کشاورزان طبق برنامه توزیع می‌شد، به اتفاقاتی که در روزهای اخیر در زمینه تهیه کود شیمیایی در کشور رخ داده اشاره کرد و افزود: مشکلات در زمینه توزیع کود شیمیایی همواره وجود داشته، اما امسال تشدید شده است. دانشمند با تأکید بر اینکه توزیع نامناسب و کیفیت و کمیت کود شیمیایی همواره مورد اعتراض کشاورزان بوده است، گفت: این روزها شاهد گرانی و کمبود کود شیمیایی کشاورزی در استان همدان هستیم و این درحالی است که کود شیمیایی کالایی است که باید با نظارت دولت در اختیار کشاورزان قرار گیرد و فروش آن به دلالان غیرقانونی است.
همین موضوع و صحبت‌های برخی کشاورزان مبنی بر نبود کودشیمیایی در بازار و حتی گران‌شدن قیمت آن سبب شد گفت‌وگویی با مسئولان داشته باشیم.
افزایش قیمت کود موجب نگرانی کشاورزان شده است
مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه دولت قیمت کودهای فسفاته و پتاسه را براساس ارز نیمایی تعیین کرده است، گفت: کودهای پتاسه و فسفاته افزایش قیمت پنج تا شش برابری داشته که موجب نگرانی شده است.
علی بایگانه در رابطه دلایل افزایش چند برابری قیمت کود با بیان اینکه سالانه سهمیه کود ازته، فسفاته و پتاسه به استان همدان ابلاغ می‌شود، اظهار کرد: کودها با همکاری شرکت خدمات حمایتی کشاورزی و تعاونی روستایی سهم کود ازته، فسفاته و پتاسه توزیع می‌شود.
۳۷درصد سهمیه کود به استان همدان تخصیص داده شد
وی با بیان اینکه در سال جاری سهمیه ابلاغی کود ازته، فسفاته و پتاسه استان همدان ۱۱۵هزار تن بود، ادامه داد: تا تاریخ ۱۳ شهریور فقط ۳۷درصد سهمیه کود به استان همدان تخصیص داده شد.
مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه تخصیص کود ازته و پتاسه در سال‌جاری به استان همدان خوب بوده است، ادامه داد: در رابطه با کود فسفاته مشکلات ارزی ایجاد شده بود و تا چند روز اخیر کود فسفاته به استان تخصیص داده نشده بود.
وی با بیان اینکه کود فسفاته مورد نیاز برای کشت بهاره از موجودی انبار شرکت خدمات حمایتی تأمین شد، تأکید کرد: با رفع مشکلات، کودهای خریداری شده در حال بارگیری از بندر و حمل به استان است.
بایگانه با تأکید بر اینکه برای کشت کلزا، کود فسفاته، ازته و پتاسه به طور کامل تأمین و سهمیه‌ها به شهرستان‌ها ابلاغ شده است، بیان کرد: کودهای مورد نیاز کشت کلزا تدارک دیده شده و در حال حمل به شهرستان است.
وی با اشاره به اینکه دولت قیمت کودهای فسفاته و پتاسه را براساس ارز نیمایی تعیین کرده است، افزود: کودهای پتاسه و فسفاته افزایش قیمت پنج تا شش برابری داشته که موجب نگرانی است.
کاهش تولید محصولات با استفاده کم‌تر از کود شیمیایی
مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی استان همدان افزود: با افزایش قیمت کود پتاسه و فسفاته نگرانی ایجاد شده که کشاورزان بابت این شوک قیمتی کود کم‌تری مصرف کنند که این امر باعث کاهش عملکرد خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه کودهای فسفاته و پتاسه ۱۵درصد کود مورد نیاز کشاورزان است، بیان کرد: ۸۵درصد کود مورد نیاز کشاورزان مربوط به کود ازته است که قیمت آن تغییری نداشته.
بایگانه با اشاره به اینکه کودهای پتاسه و فسفاته نقش تعیین کننده‌ای در مقاومت گیاه به سرما دارد، یادآور شد: کشاورزان برای رسیدن به عملکردهای مناسب باید حتماً از کودهای فسفاته و پتاسه استفاده کنند.
وی با اشاره به اینکه قیمت کود فسفاته مونو آمونیوم به ۴۲۳هزار تومان و قیمت کود فسفاته دی آمونیوم به ۴۹۶هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است، عنوان کرد: پیش‌بینی می‌کنم این شوک قیمتی کود برای مدت کوتاه تا حد زیادی در مصرف کود فسفاته و پتاسه استان همدان تأثیر منفی بگذارد.
مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه عدم استفاده از دو کود پتاسه و فسفاته در عملکرد تأثیر می‌گذارد، افزود: در نهایت کشاورزان به این نتیجه می‌رسند باید از کود پتاسه و فسفاته استفاده کنند، درحالی که به شدت در افزایش هزینه‌های تولید تأثیر می‌گذارد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه طبق اخباری که رسیده، مجلس در حال پیگری قیمت کود از وزارت جهاد کشاورزی است، افزود: مجلس از وزارت جهاد کشاورزی خواسته تا برنامه‌های خود در رابطه با قیمت کود و نحوه حمایت از کشاورزان را اعلام کند.
ضرورت حمایت از کشاورزان در پی گران‌شدن کود
بایگانه با تأکید بر اینکه در حال حاضر اخباری در مورد بسته حمایتی وزارت جهاد کشاورزی و دولت به ما اعلام نشده است، افزود: کشاورزان با این قیمت کود رها نخواهند شد و حتماً حمایتی به صورت کارت خرید نهاده کشاورزی یا تجدیدنظر در قیمت خرید تضمینی انجام خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه با افزایش قیمت کود فسفاته و پتاسه نگرانی‌هایی در رابطه با ایجاد رانت ارزی به وجود آمد، ادامه داد: این قیمت کود حتماً مشکلاتی برای کشاورزان ایجاد می‌کند.
مدیر امور زراعت جهاد کشاورزی استان همدان تأکید کرد: در حال حاضر موردی که بتوان آن را بسته حمایتی کود دانست اعلام نشده و منتظر نظر وزارتخانه و نمایندگان مجلس هستیم. با این تفاسیر به نظر می‌رسد اگر نیت افزایش قیمت کود شیمیایی را کم‌کردن مصرف آن برای سالم‌سازی محصولات کشاورزی قلمداد کنیم، وجود کود شیمیایی در بازار آزاد و فروش بدون نظارت آن هیچ توجیهی ندارد.
افزایش قیمت کود معیشت کشاورزان را به خطر انداخته است
رئیس نظام صنفی کشاورزی کشور هم گفت: افزایش چهار تا هفت برابری قیمت انواع کود، تولید را برای کشاورزان خرد که ۸۰درصد جمعیت کشاورزان را تشکیل می‌دهند، از صرفه انداخته و معیشت آن‌ها در معرض تهدید قرار گرفته است.
محمدشفیع ملک‌زاده اظهار کرد: افزایش چند برابری قیمت کودهای کشاورزی و سایر نهاده‌های تولید شرایط تولید را برای کشاورزان خرده پا در سال زراعی پیش رو از بین برده است.
وی افزود: در حالی که کشاورزان کلان که اراضی ۵۰۰ تا یک‌هزار هکتاری دارند ممکن است اعلام کنند افزایش قیمت کود ۵۰درصد به هزینه‌های آن‌ها افزوده است، اما هزینه کشاورزان خرده‌پا که اراضی یک تا دو هکتاری در اختیار دارند، بیش‌تر افزایش می یابد.
رئیس نظام صنفی کشاورزی کشور ادامه داد: حدود ۸۰درصد کشاورزان کشور خرده‌پا هستند و تولید در شرایط پیش رو و با افزایش چند برابری نهاده‌های تولید مانند سم کود و بذر دیگر برای آن‌ها به‌صرفه نیست.
وی با بیان اینکه قیمت تمام‌شده تولید در ۱۰روز گذشته نیز افزایش چشمگیری داشته است، تصریح کرد: بر اساس برآوردی که پیش از این انجام شده بود، هزینه تولید هر کیلوگرم گندم پنج‌هزار و ۹۲تومان تعیین شد، اما با افزایش دوباره قیمت کودهای شیمیایی قیمت تمام شده گندم برای کشاورزان بزرگ حداقل هفت‌هزار تومان خواهد بود و ۵۰درصد افزایش دارد.
تصمیمات دولت سطح زیر کشت را کاهش می‌دهد
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس نیز گفت: افزایش ۱۰برابری قیمت کود شیمیایی برای کشاورزان قابل تحمل نیست و سطح زیر کشت محصولات کشاورزی از قبیل گندم را با کاهش شدید مواجه می‌کند.
جلال محمودزاده در خصوص حذف ارز دولتی واردات کود شیمیایی پتاسه و فسفاته، گفت: دولت با حذف ارز دولتی واردات کود شیمیایی فسفاته و پتاسه قیمت این محصول مورد نیاز کشاورزان در فصل کشت را از ۵۰هزار تومان به ۵۰۰هزار تومان افزایش داده است.
نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه افزایش ۱۰برابری قیمت کود شیمیایی فسفاته و پتاسه سطح زیر کشت گندم را کاهش و هزینه تولید این محصول استراتژیک را افزایش می‌دهد، ادامه داد: دولت با تداوم افزایش تنها ۲۰درصدی نرخ خرید تضمینی گندم و افزایش هزینه‌های تولید، کماکان برای تأمین نیاز داخلی باید اقدام به واردات این محصول با قیمتی بیش از هفت‌هزار تومان کند.
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه حذف ارز دولتی واردات کود شیمیایی فسفاته و پتاسه با اهداف سال جهش تولید مغایرت دارد، عنوان کرد: در سال جهش تولید باید اقداماتی داشته باشیم تا کیفیت و میزان برداشت محصولات کشاورزی افزایش پیدا کند.
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه افزایش ۱۰برابری قیمت کود شیمیایی برای کشاورزان قابل تحمل نیست، اضافه کرد: تصمیمات دولت در حوزه کشاورزی، سطح زیر کشت محصولات کشاورزی از جمله گندم را با کاهش شدید مواجه می‌کند.
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: در صورت عدم تجدیدنظر دولت در خصوص حذف ارز دولتی واردات کود شیمیایی فسفاته و پتاسه، نیاز به واردات گندم افزایش پیدا می‌کند، در حالی‌که ادعای خودکفایی در تولید این محصول استراتژیک را داریم.
گزارش از فاطمه ابراهیمی