رئیس هیئت مدیره اتحادیه تعاونی‌های فرآورده‌های لبنی ایران گفت: اتحادیه تعاونی تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی ایران متشکل از ۱۳ تعاونی است و در استان‌هایی که تولید عمده لبنیات را بر عهده دارند، فعالیت می‌کنند. در این تعاونی‌ها بالغ بر ۸۰۰کارخانه زیرمجموعه تعاونی‌ها حضور دارند که در حال حاضر بیش از ۴۰۰ کارخانه فعال هستند و متأسفانه بقیه آن‌ها تعطیل شده و فعالیتی ندارند. فرآوری ۵۰درصد واحدهای لبنی ایران توسط کارخانه‌های تحت نظر این تعاونی‌ها انجام می‌شود و بیش از ۸۵درصد شیر یارانه‌ای ایران نیز در اختیار تعاونی تولیدکنندگان فرآورده‌های لبنی ایران بود، اما متأسفانه یک‌سری لابی‌گری رخ داد و عده‌ای که توان تولید زیاد نداشتند، رشد کردند و سبب شدند تعدادی از واحدهای کوچک و متوسط ما که توان رقابت نداشتند، از صحنه تولید خارج شوند؛ شاید هم سیاست بر این بود که از ظرفیت اشتغال شهرستان‌ها کاسته و به ظرفیت اشتغال پایتخت افزوده شود.
سهم ۳۰درصدی تولید از هدفمندی یارانه‌ها داده نشد
علی‌احسان ظفری در گفت‌وگو با «روستانیوز» با تأکید بر این‌که دولت امروزه به افزایش تولید کم‌تر کمک می‌کند، ادامه داد: در قانون هدفمندی یارانه‌ها مقرر شد که بیش از ۳۰درصد درآمد یارانه‌ها به تولید داده شود تا شاهد رونق در این بخش باشیم، اما نه تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه تمام فشار دولت بر بخش تولید وارد شد؛ در واقع از دولت توقع کمک به این بخش را نداریم و مهم‌ترین درخواست ما این است که چوب لای چرخ تولیدکنندگان نگذارد. قانون و مقررات آزمایشی که هیچ‌کدام هم نتیجه‌ای دربر نداشته‌اند، گاهی مانع حرکت و سبب توقف تولید می‌شود. از سوی دیگر، گروهی با لابی‌گری و اهرم‌های دست دولت اختلاف طبقاتی فاحشی را بین تولیدکنندگان به وجود آورده‌اند و در حال حاضر فضایی ایجاد شده است که برخی از شرکت‌ها با این روش قدرتمند شده‌اند و این سبب می‌شود که واحدهای تولیدی شهرستان‌ها در استان‌های کم‌بهره تعطیل شوند.
۷۰درصد واحدهای شهرک‌های صنعتی تعطیل هستند
وی افزود: در حال حاضر بیش از ۷۰درصد از واحدهای شهرک‌های صنعتی تعطیل هستند، اما هرچه به تهران نزدیک‌تر می‌شویم، رونق تولید بیش‌تر است و این نشان از سیاست اشتباه دولت دارد. واحدهای بزرگ نزدیک تهران می‌توانند چرخ خود را بچرخانند، اما واحدهای کوچکی که در استان‌ها جهت ایجاد اشتغال برای جوانان و جلوگیری از مهاجرت آن‌ها به راه افتاده بود، به دلیل مشکلات ایجادشده تعطیل هستند و آن‌هایی هم که هنوز سر پا مانده‌اند، روز به روز فشارهای زیادی را تحمل می‌کنند که این فشارها از سوی سازمان‌ها و ارگان‌هایی مانند سازمان تأمین اجتماعی، واحدهای نظارتی و... وارد می‌شود.
ظفری ادامه داد: در نهایت کنترلی که بر واحدی کوچک در یک شهرستان توسط وزارت بهداشت صورت می‌گیرد، بسیار بیش‌تر از نظارت بر واحدهای بزرگ در پایتخت است؛ در حالی که میزان تولید در واحدهای بزرگ چند صد برابر واحدهای کوچک است. در مقابل، بسترهای رشد نیز برای واحدهای بزرگ بیش‌تر فراهم است و این‌ها در کنار هم سبب ایجاد اختلاف طبقاتی در بین واحدهای تولیدی می‌شود.
همه استفاده‌کنندگان از ارز ۴هزار و ۲۰۰ تومانی تهرانی هستند
وی با اشاره به این‌که همه استفاده‌کنندگان از ارز چهارهزار و ۲۰۰ تومانی تهرانی هستند و هیچ‌کدام از واحدهای شهرستانی توان استفاده از این ارز را ندارند، تأکید کرد: این نشان می‌دهد که واحدهای شهرستانی عقب‌تر می‌مانند. یک واحد متوسط در اطراف تهران باید برای ۳۰۰هزار یورو ارز مدت‌ها معطل بماند، اما واحد تولیدی دیگری میلیون‌ها دلار ارز دریافت می‌کند، بدون آن‌که بخواهد مراحل سخت بوروکراسی اداری را طی کند.
ظفری با تأکید بر این‌که قیمت مصوب شیر دوهزار و ۹۰۰ تومان به علاوه و منهای هفت درصد برای هر لیتر است، ادامه داد: در کشور ما قیمت‌ها در شرایط تحریم لحظه‌ای شده و کارشناسی‌ها باید بر اساس مستندات روز صورت گیرد؛ درواقع مستندات ما هر روز تغییر می‌کند و وقتی تسلیم متغیرها هستیم، نمی‌توانیم قیمتی ثابت تعیین کنیم. دولت قیمت امروز شیر را نسبت به شش ماه گذشته تعیین می‌کند، در حالی‌که شاهد نوسان قیمت همه محصولات هستیم. دولت ۲۰درصد هزینه حمل و نقل را بالا می‌برد، در حالی که اصلاً این موضوع را برای قیمت شیر در نظر نمی‌گیرد و مد نظر قرار نمی‌دهد که چند روز قبل قیمت شیر خام را تعیین کرده و بدون محاسبه آن ۲۰درصد حمل و نقل را به قیمت شیر اضافه می‌کند. وقتی هم قیمت محصول بالاتر می‌رود، معترض می‌شود، در حالی که قیمت حمل و نقل و جابه‌جایی بر قیمت محصولات لبنی تأثیرگذار است.
وی تصریح کرد: قیمت مواد بسته‌بندی نیز بر اساس همین روند تغییر می‌کند. چگونه ممکن است قیمت محصولی که قرار است در این بسته‌بندی‌ها به بازار عرضه شود، تغییری نکند. این فشارها تولیدکنندگان را بسیار نگران و آشفته می‌کند.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه تعاونی‌های فرآورده‌های لبنی ایران از برخی انجمن‌های هم‌صنف خود نیز گلایه و تصریح کرد: از مدتی پیش بنا بر این شد که نمایندگان سه انجمن و تشکل این صنف یعنی اتحادیه تعاونی تولیدکنندگان صنایع لبنی ایران، به همراه اتحادیه صنایع لبنی و انجمن صنایع لبنی از واحدهای تولیدی دیدن کنند. این اتفاق افتاد و همه اعضاء به تک‌تک واحدها رفتند و نماینده‌ها پای تمام صورت‌جلسات را امضاء کردند، اما پس از آن صحبت‌هایی در رسانه‌ها مطرح شد که زیاد منطبق بر واقعیت نیست؛ درواقع آن‌ها در رسانه‌ها یک چیز می‌گویند، اما مستندات اعداد و ارقام دیگری را نشان می‌دهد.
تولید ۲۰هزار تن کره از شیر خشک‌های تولید داخل
وی گفت: در فاصله زمانی بهمن‌ماه ۹۸ تاکنون، به دلیل کاهش مصرف شیر و فرآورده‌های لبنی و وجود مازاد تولید شیر خام، حدود ۵۳هزار تن شیر خشک در کشور ذخیره شده است؛ از این رقم حدود هشت‌هزار تن صادر شد و ۴۵ هزار تن در انبارها مانده و ارزش کیفی آن در حال کاهش است. این رقم تولید شیر خشک در کشور باعث شد که حدود ۲۰ هزار تن کره در کشور تولید شود؛ با وجود این‌که ارز چهارهزار و۲۰۰ تومانی واردات این محصول حذف شده بود، بازار این محصول بدون افزایش قیمت، کنترل و نیاز بازار از داخل کشور تأمین شد.
ظفری تأکید کرد: از سال گذشته حدود ۴۵هزار تن کره با ارز چهارهزار و ۲۰۰ تومانی به کشور وارد شده که ۱۵ هزار تن آن در کشور توزیع و بقیه صرف تولید مواد دیگر و صادر شده است و این چیزی جز رانت نمی‌تواند باشد.
وی گفت: در حال حاضر برای جلوگیری از گذشت تاریخ‌مصرف شیر خشک ذخیره‌شده در کشور، باید ۱۵هزار تن از این محصول صادر شود، اما با سنگ‌اندازی چند صادرکننده بزرگ محصولات لبنی و شیرخشک مواجه شده است؛ این شرکت‌ها به دنبال جلوگیری از از بین‌رفتن انحصار در بازار صادرات محصولات لبنی و شیر خشک هستند، زیرا یک عده از کارخانه‌ها زیرمجموعه ما هستند و عده‌ای دیگر از این کارخانه‌ها نیز زیرمجموعه سایر اتحادیه‌ها و انجمن‌ها قرار دارند و در واقع این موضوع سبب شده است رقابتی ناسالم در این میان شکل بگیرد و با واحدهای ما اختلاف پیدا کنند.
ظفری با اشاره به این‌که مشوق‌های صادراتی سال ۸۵ از طرف انجمن صنایع لبنی به تاراج رفت، تأکید کرد: مگر می‌شود شرکتی هیچ خریدی نداشته باشد، اما میلیاردها تومان به عنوان تشویقی دریافت کند.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه تعاونی‌های فرآورده‌های لبنی ایران ادامه داد: از دو سال قبل صادرات شیر خشک ممنوع شده بود. چندی پیش پنج‌هزار تن شیر خشک به کشور سوریه صادر شد، اما پس از مدتی مشخص شد نماینده انجمن صنایع لبنی یک‌هزار تن آن را فروخته است. پس از آن‌که دوبار صادرات ۱۰هزار تنی شیر خشک آزاد شد، ۷۰ درصد آن را کارخانه‌های تحت نظر انجمن صنایع لبنی به فروش رساندند، اما در حال حاضر که صادرات ۱۰هزار تن دیگر آزاد شده است و برخی از کارخانه‌هایی که زیر نظر اتحادیه صنایع لبنی فعالیت می‌کنند، قرار است سهمی در این صادرات داشته باشند، انجمن صنایع لبنی اعتراض کرده و مدام در رسانه‌ها اعلام می‌کند که رانت به‌وجود آمده است.
ارزان‌فروشی فرآورده‌های لبنی در بازارهای صادراتی
وی با انتقاد از ارزان‌فروشی فرآورده‌های لبنی در بازارهای صادراتی گفت: چند شرکت محدود صادرکننده عمده محصولات لبنی به کشورهای همسایه هستند که محصولات خود را با یک‌سوم قیمت ترکیه و عربستان سعودی می‌فروشند و درواقع ارزان‌فروشی و در بازار دامپینگ ایجاد می‌کنند و باعث می‌شوند دیگر شرکت‌های ایرانی امکان حضور در این بازارها را نداشته باشند.
قیمت نهاده‌ها بر صنعت دامپروری تأثیر مستقیم دارد
ظفری در خصوص نهاده‌ها و تأثیر قیمت آن‌ها بر حوزه صنایع لبنی گفت: قیمت نهاده‌ها بر دامپروری‌ها تأثیر مستقیم دارد، اما در کل ما زنجیره هستیم و تغییر قیمت‌ها محصولات ما را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد و باید تاوان اشتباه زنجیره‌های اول را ما و مصرف‌کننده بدهیم. در حال حاضر واردات نهاده‌ها در انحصار چند کارخانه قرار دارد و این موضوع بازار سیاه ایجاد کرده است. گاهی اوقات اعلام می‌کنند ذرت و سویا وجود ندارد، اما دلال‌ها و واسطه‌ها این دو محصول را دارند و به قیمت آزاد هم می‌فروشند. در این‌جا این سؤال مطرح می‌شود که چطور این محصولات به دست واسطه‌ها رسیده است؟
وی با انتقاد از وزرای پیشین جهاد کشاورزی تأکید کرد: می‌دانیم کار بزرگ دردسرهای بزرگ هم دارد، اما اگر کارها به‌درستی انجام می‌شد، مشکلات امروز را نداشتیم. مشکلات امروز ما از مشکلات تولید در سال‌های جنگ بیش‌تر شده است. با وجود این‌که در این سال‌ها تلاش‌های بسیاری صورت گرفته و در کارخانه‌ها ماشین‌آلات به‌روزی نصب شده است، اما متأسفانه چرخ تولید را با قانون و مقررات بسته‌اند و هر جا تولید خواست رشد کند، چوب لای چرخ آن گذاشتند.
ظفری ادامه داد: از دستگاه‌های اجرایی مرتبط تقاضا داریم به لابی‌گری معتقد نباشند، زیرا در نهایت کشور ضرر می‌کند و مصرف‌کننده از این شرایط به ستوه می‌آید. تعطیل‌شدن واحدهای کوچک در شهرستان‌ها می‌تواند در نهایت مهاجرت و افزایش آسیب‌های اجتماعی را به همراه داشته باشد.
گزارش از محبوبه محمودخواه