انبه یکی از مهمترین و محبوب ترین میوه های مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا است که هم اکنون در تمام نواحی گرمسیری و همچنین در بسیاری از نقاط نیمه گرمسیری جهان یافت می شود. کشت انبه به صورت کمربند نسبتاً عریضی در اطراف خط استوا گسترش یافته است. در حال حاضر انبه در بیش از 78 کشور و در هر پنج قاره دنیا کشت می شود. این میوه دارای ارزش غذایی بالا، عطر و طعم عالی است و در زمره میوه های صادراتی دنیا بشمار می رود و از نظر میزان تولید در جهان بعد از محصولات موز، مرکبات، انگور و سیب در رتبه پنجم قرار دارد. در سال 2016 میزان تولید جهانی انبه 48 هزار و 440 تن بوده است .

انبه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری به عنوان سلطان میوه ها معروف است. از نظر میزان تولید بعد از موز، مرکبات، انگور و سیب در رتبه پنجم قرار دارد. میوه انبه یکی از مهمترین منابع مهم غذایی مردم کشورهای جهان سوم است. این میوه در تمام مراحل تکامل چه به صورت رسیده و چه نارس قابل استفاده است و هیچ گونه ضایعاتی ندارد. انبه دارای ارزش غذایی بالایی است و سرشار از پروویتامین  A، ویتامین هایB1 وB2   و بطور متوسط ویتامین C است.

در این راستا مسعود لطیفیان مدیر کل دفتر امور میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری در گفت و گو با روسنا (روستانیوز) با اشاره به اهمیت و تولید جهانی انبه عنوان کرد: براساس آمار فائو در سال 2016 سطح زیرکشت بارور حدود 5.5 میلیون هکتار بوده که از این سطح بیش از 48 میلیون تن انبه تولید شده است. میانگین عملکرد جهانی انبه در این سال 8.6 تن در هکتار بوده است.

وی به سطح زیر کشت، میزان تولید و عملکرد ده کشور عمده تولید کننده انبه در سال 2016 اشاره کرد و عملکرد 10 کشور هند، چین، تایلند، مکزیک، اندونزی، پاکستان، برزیل، مصر، بنگلادش و نیجریه را به شرح زیر اعلام کرد:  

هند طی سال 2016، 18779000 تن در 2237000 هکتار و 8395 کیلوگرم در هکتار، چین 4664272 تن، 569660 هکتار و 8188 کیلوگرم در هکتار، تایلند 3432129 تن، 410694 هکتار و 8357 کیلوگرم در هکتار، مکزیک، 2197313، 206423 هکتار و 10645 کیلوگرم در هکتار، اندونزی 2184399 تن، 167785 هکتار و 13019 کیلوگرم در هکتار، پاکستان 1606091 تن، 167743 هکتار و 9575 کیلوگرم در هکتار، برزیل 1417149 تن، 78961 هکتار و 17948 کیلوگرم در هکتار، مصر1277008 تن، 113055 هکتار و 11295 کیلوگرم در هکتار، بنگلادش 1161685 تن، 153088 هکتار و 7588 کیلوگرم در هکتار، نیجریه 48440365 تن، 133572 هکتار و 4482 کیلوگرم در هکتار.

مدیر کل دفتر امور میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری عنوان کرد: بیش از یک هزار و 553 تن انبه به ارزش بیش از دو هزار و 142 میلیون دلار واردات جهانی شده است که میانگین قیمت هر کیلو انبه وارداتی 1.37 دلار بوده است.

*میوه انبه در تمام مراحل تکامل قابل استفاده است

وی تصریح کرد: بیش از یکهزار و 672 هزار تن انبه به ارزش بیش از دو هزار و 56 میلیون دلار صادرات جهانی شده است که میانگین قیمت هر کیلو انبه صادراتی 1.22 دلار بوده است.

لطیفیان به چهار کشور وارد کننده انبه در سال 2016 اشاره کرد و گفت:  به ترتیب ایالت متحده آمریکا 446 هزار و 587 تن واردات به ارزش 469 هزار و 871  دلار، هلند 189 هزار و 731 تن واردات و 287 هزار و 224 دلار، امارات 103 هزار و 417 تن به ارزش 106 هزار و 209 دلار و ویتنام 99 هزار و 540 تن به ارزش 73 هزار و 450 دلار واردات انبه داشته اند.

وی همچنین به چهار کشور عمده صادر کننده انبه در سال 2016 اشاره کرد و ادامه داد: مکزیک 369 هزار و 314 تن به ارزش 378 هزار و 501 دلار، هند 193 هزار و 383 تن به ارزش 202 هزار و 565 دلار، تایلند 183 هزار و 290 تن به ارزش 165 هزار و 849 دلار و پرو 157 هزار و 70 تن به ارزش 197 هزار و 740 دلار صادرات انجام شده است.

مدیر کل دفتر امور میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری همچنین به اهمیت انبه در ایران و تاریخچه کشت آن اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه درختان انبه عمر طولانی و عملکرد بالا دارند (150 تا 200 سال)، البته عمر اقتصادی آنها حداکثر تا سن 40 سالگی است. تقاضای بالای مصرف انبه به شکل های متنوع و ارزش غذایی بالا در بازار داخلی وجود دارد. میوه انبه در تمام مراحل تکامل، چه به صورت رسیده و چه به صورت نارس قابل استفاده است.

وی عنوان کرد: این میوه نسبت به خشکی بسیار مقاوم است و همچنین می تواند شرایط غرقابی را تحمل کند. در روز خنثی است (طول دوره روشنایی تأثیری در گلدهی آن ندارد). انبه در طیف وسیعی از خاک ها رشد می کند و توجه به کشت و تولید در مناطق جنوبی کشور (مناطق محروم)، قیمت بالای فروش (ارزش اقتصادی بالا) و مهم تر از همه ارتزاق و اشتغال روستاییان استان های جنوبی، اهمیت این محصول و نیاز به تفکر و برنامه ریزی آینده در جهت بهبود وضع موجود را می طلبد. قدمت کشت این درخت در ایران به بیش از 300 سال می رسد و آمارها حاکی از افزایش ده برابری سطح زیرکشت و تولید این محصول در کشورمان است.

*عملکرد باغات انبه کشور 11 هزار کیلوگرم در هکتار است

مدیر کل دفتر امور میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری به وضعیت تولید انبه و پراکنش استانی در مناطق مختلف کشور اشاره کرد و گفت: براساس آمار وزارت جهاد کشاورزی سطح زیرکشت باغات انبه در سال 1395 برابر چهار هزار و 890 هکتار است که یکهزار و 313 هکتار به صورت باغات غیربارور و سه هزار و 577 هکتار به صورت باغات بارور است.

وی ادامه داد: بیشترین سطح زیرکشت مربوط به استان هرمزگان (دو هزار 862 هکتار) و بعد از آن به ترتیب استان های سیستان و بلوچستان (1490.5 هکتار) و جنوب کرمان (537.5 هکتار) به لحاظ سطح زیرکشت قرار گرفته اند. همچنین  میزان تولید محصول انبه در این سال 37 هزار و 997 تن بوده که بیشترین میزان تولید به ترتیب مربوط به استان های هرمزگان ( 20 هزار و 672 تن)، سیستان و بلوچستان (13 هزار و 425 تن) و جنوب کرمان ( سه هزار و 900 تن) است.

لطیفیان خاطرنشان کرد: عملکرد باغات انبه کشور براساس این آمار بطور متوسط 11 هزار کیلو گرم در هکتار (در برخی مناطق استان سیستان و بلوچستان به 16 تن در هکتار نیز می رسد) است که نقطه قوت محصول انبه در ایران نسبت به سایر کشورها و جهان است.

وی همچنین به سطح زیر کشت، میزان تولید و عملکرد انبه در سال 1395 اشاره کرد و گفت: سطح زیر کشت میوه انبه در استان هرمزگان 2 هزار و 862 هکتار، تولید 20 هزار و 672 تن، در سیستان و بلوچستان 1490.5 هکتار و تولید 13 هزار و 425 تن، در جنوب کرمان 537.5 هکتار و تولید 3 هزار 900 تن بوده است.

لطیفیان با اشاره به سرانه مصرف انبه عنوان کرد: سرانه مصرف انبه در ایران حدود نیم کیلوگرم بوده که نیمی از این مقدار از محل تولید داخلی و نیمی دیگر از محل واردات تامین می شود.

وی همچنین به وضعیت واردات انبه به کشور اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه بیش از 90 درصد انبه تولیدی کشور در مرحله نارسی برداشت شده و برای تهیه ترشی مورد استفاده قرار می گیرد و قسمت اعظم ترشی تولیدی به کشورهای حاشیه خلیج فارس ارسال می شود بنابراین برای تامین مصرف تازه خوری این محصول در داخل کشور و همچنین برای تامین نیاز داخلی، سالیانه مقادیر قابل توجهی میوه رسیده وارد می شود.

لطیفیان گفت: میزان واردات این محصول در سال 1396، 22 هزار و 356 تن به ارزش بیش از 16347 هزار است. این میزان واردات از نظر وزنی 9.9 درصد و از نظر ارزشی 11 درصد افزایش را نسبت به سال 1395 نشان می دهد.

وی تصریح کرد: میزان واردات این محصول تا مهر ماه سال 1397 به میزان 17154.8 تن و به ارزش 12124.7 هزار دلار است. این میزان در مقایسه مدت مشابه سال قبل (وزنی: 22358 تن و ارزش: 16348.2هزار دلار) از نظر وزنی با کاهش 23.27 و از نظر ارزش  با کاهش 28/25 درصدی همراه بوده است.

*تأمین مایحتاج زندگی برخی خانوارهای روستایی به کشت و پرورش انبه وابسته است

لطیفیان به مقایسه میزان واردات انبه در سال های 1396 و 1395 پرداخت و بدین گونه شرح داد: در سال 96، 22 هزار و 356 تن به ارزش 16 هزار و 349 دلار و در سال 95، 20 هزار و 343 تن به ارزش 14 هزار و 744 دلار بوده است.

لطیفیان به کشورهای صادر کننده انبه به ایران در سال 1396 به تفکیک وزن و ارزش اشاره کرد و گفت: از پاکستان 22 هزار و 235 تن به ارزش 16 هزار و 203 دلار، تایلند 27 هزار تن به ارزش 27.9 هزار دلار، هند 83 هزار تن به ارزش 68.6 هزار دلار، ایتالیا 11 هزار تن به ارزش 47 هزار دلار به ایران میوه انبه صادر شده است.

وی ادامه داد: کشورهای صادر کننده انبه به جمهوری اسلامی ایران شامل پاکستان، تایلند، هند و ایتالیا هستند؛ بیشترین میزان صادرات مربوط به کشور پاکستان (46/99 درصد ) است.

لطیفیان عنوان کرد: میوه انبه دارای ارزش غذایی بالا (به ویژه ویتامین های  Cو A  و طعم و عطر عالی و در زمره میوه های لوکس و صادراتی دنیاست، اقتصاد ملی برخی کشورها نظیر هند، شدیداً به تولید و صادرات آن وابسته است، در ایران نیز از لحاظ اقتصادی با ارزش ترین میوه مناطق جنوب کشور است.

مدیرکل دفتر امور میوه های گرمسیری و نیمه سردسیری ادامه داد: میوه انبه پتانسیل بالا از لحاظ درآمدزایی و اشتغال دارد (ارزش اقتصادی بالا)، در حال حاضر تأمین مایحتاج زندگی برخی از خانوارهای روستایی در استان های هرمزگان و سیستان و بلوچستان به کشت و پرورش انبه وابسته است و سه تا چهار درخت بارور انبه می تواند حداقل نیازهای معیشتی یک خانواده روستایی را تأمین کند.

وی تصریح کرد: پتانسیل بالای این درخت از نظر تولید محصول اقتصادی و با عملکرد مناسب و قیمت مطلوب میزان تولید درختان جوان حداقل به kg 25 و درختان بارور 20 ساله  و بیشتر تا kg 1500 میرسد. همچنین توسعه کشت انبه می تواند به رونق اقتصادی و ایجاد زمینه های اشتغال سالم در مناطق جنوبی کشور منتهی شود.

لطیفیان عنوان کرد: سطح زیرکشت انبه از چهار هزار و 33 هکتار در سال 1390 به چهار هزار و 889 هکتار در سال 1395 رسیده است که نشانگر افزایش 21.2 درصدی در مدت زمان مذکور است. از طرف دیگر بر اساس آمار و اطلاعات موجود میانگین رشد سالیانه در طول مدت مذکور 3.9 درصد است.

مدیر کل دفتر امور میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری ادامه داد: میزان تولید انبه از 22 هزار و 950 تن در سال 1390 به 37 هزار 997 تن در سال 1395 رسیده است که با افزایش 65.6 درصدی طی سال های 90 تا 1395بوده است با نگاهی به میزان تولید سالیانه محصول نشان می دهد که میانگین افزایش سالیانه به طور متوسط با افزایش 10.6 درصدی همراه بوده است.

لطیفیان ادامه داد: میزان عملکرد از ده هزار 841 کیلوگرم در سال 1390 به ده هزار و 621 کیلوگرم در هکتار در سال 1395 رسیده است که کاهش 2 درصدی را نشان می دهد و به عبارت دیگر میانگین رشد سالیانه عملکرد کاهش رشد چهار درصدی را نشان می دهد؛ مهمترین علل کاهش عملکرد را می توان وقوع پدیده خشکسالی و شور شدن منابع آبی و خاکی دانست.

انتهای پیام/