در همین ارتباط رئیس کمیسیون حمایت قضایی و مبارزه با فساد اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاوررزی تهران گفت: بازگشت به لیست سیاه FATF هزینه تجارت را بیش از پیش افزایش می‌دهد.
تأخیرها و تعطل‌ها برای پیوستن به کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF) نهایتاً ایران را به همان نقطه پیشین، یعنی لیست سیاه، بازگرداند و بیم‌ها و امیدهای فعالان اقتصادی را نقش بر آب کرد. «حالا چه می‌شود» سوالی است که بعد از بازگشت ایران به این لیست برای بسیاری از فعالان اقتصادی به‌وجود آورده است.
حسن فروزان‌فر، رئیس کمیسیون حمایت قضایی و مبارزه با فساد اتاق بازرگانی تهران، در این زمینه به ایرنا گفت: باتوجه به مجموع گرفتاری‌ها با پیوستن ایران به لیست سیاه FATF اتفاق بزرگ و جدیدی نمی‌افتد؛ چراکه پیش‌تر هم در شرایطی قرار داشتیم که زمینه‌های ارتباط بانکی به‌دلیل تحریم‌های آمریکا و عدم همکاری رسمی بانک‌ها با ما فراهم بود.
وی تصریح کرد: در همین وضعیت تحریم‌های سخت‌گیرانه، کونلون بانک چین و چندجای دیگر هم تعاملات را با ما متوقف کرده بودند. بنابراین آن‌قدر در تنگنا هستیم که عملاً ورود به لیست سیاه FATF تغییرات عمده‌ای در تعاملات با دنیا فراهم نمی‌کند. پیش‌تر نیز نه شرکت‌ها آماده بودند به‌صورت مستقیم با ما در تعامل باشند و نه بانک‌های کشورهای مختلف تعاملات رسمی با ما داشتند.
فروزان‌فر با بیان این‌که ورود به این لیست یعنی بازگشت به این مسیر دشوارتر از پیش خواهد بود، افزود: یک بار زمان برجام و پس از این‌که در لیست سیاه بودیم تلاش کردیم با ارائه توضیحات و در نظر گرفتن اصلاحات در نظام پولی و بانکی، خودمان را از این ورطه بیرون آوریم، اما متأسفانه در نهایت موفق نشدیم و به این لیست بازگشتیم و اکنون خروج مجدد از لیست سیاه کاری سخت‌تر از گذشته است.
عضو اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: کشورهایی که در این مذاکرات موفق بودند تأیید کرده‌اند که باید از فرصت‌های مناسب برای این گفت‌وگوهای فنی‌ـ‌سیاسی استفاده شود، مانند کوبا که از ظرفیت مذاکرات در زمان اوباما با دقت بالا استفاده کرد تا از لیست سیاه خارج شود.
فروزان‌فر مذاکرات پیش‌رو برای خروج از لیست سیاه را دشوار خواند و گفت: با اتفاقی که رخ داد، تعاملات کامل متوقف است و هیچ رفت‌وآمد رسمی به‌سادگی در تعاملات تجاری نخواهیم داشت و نهایتا ًمجبوریم با هزینه‌های بیش‌تر و صرف زمان بیش‌تر فعالیت‌های تجاری محدود را انجام دهیم.
به‌گفته وی، این هزینه‌ها شامل استفاده از شرکت‌های واسطه غیرایرانی یا یا جابه‌جا کردن پول می‌شود که در نهایت هزینه‌های مبادلات را بالا می‌برد.
عضو اتاق بازرگانی تهران با اعتقاد به این‌که بازگشت به لیست سیاه روند تجاری کشور را متوقف نمی‌کند، افزود: این لیست توصیه‌ای است به کشورهای دیگر مبنی بر این‌که در مراواتشان با کشورهای عضو لیست سیاه دقت داشته باشند و از این نظر مسئولیت سنگینی برای تعامل با ایران به دوش کشورها می‌گذارد؛ اما ممنوعیت یا قطعنامه نیست که کشورهای دیگر را از برقراری تعامل با آن کشور منع کند.
رئیس کمیسیون حمایت قضایی و مبارزه با فساد اتاق بازرگانی تهران خاطرنشان کرد: ورود به لیست سیاه تفاوت عمده‌ای در کوتاه‌مدت ایجاد نمی‌کند و تنها تعاملات را دشوارتر و پرهزینه‌تر می‌کند.
اثرات پیوستن به لیست سیاه پس از لغو تحریم‌ها عیان می‌شود
فروزان‌فر معتقد است اگر روزی شرایط تحریم اصلاح شود، آن زمان اولین موضوع قطعاً پیوستن به FATF خواهد بود.
وی راه‌حل کنونی را تلاش برای اصلاح نظام پولی عنوان کرد و گفت: در این شرایط نباید با بهانه قرار گرفتن در لیست سیاهFATF خودمان را متوقف کنیم، بلکه با تمام توان متمرکز باشیم بر این‌که نظام بانکی و پولی خود را از وضعیت عدم شفافیت و خطاها نجات دهیم و سعی کنیم تا جای ممکن از این وضعیت خارج شویم.
موانع کم نداشتیم، لیست سیاه هم اضافه شد
احمد صادقیان، عضو دیگر اتاق بازرگانی تهران، نیز در این زمینه به ایرنا گفت: وقتی روابط عادی بانکی و مبادلات با سایر کشورها نداشته باشیم، مشخص است به مشکلاتمان اضافه می‌شود.
صادقیان تصریح کرد: با این اتفاق روابط بانکی که پیش‌تر به‌دلیل تحریم‌ها محدود بود، محدودتر و همه مسائلی که با تجارت و تولید ارتباط دارد، دچار مشکل می‌شود؛ چراکه حتی معدود نقل‌وانتقالات سابق به‌راحتی نمی‌تواند انجام شود.
وی با اعتقاد به این‌که بازگشت به لیست سیاه در کوتاه‌مدت اثر خود را نشان می‌دهد، افزود: شاید عموم مردم در بلندمدت متوجه تبعات منفی آن شوند، اما فعالان اقتصادی که تجارت در رأس امور آنان قرار دارد، به‌وضوح آن را لمس خواهند کرد.
صادقیان با بیان این‌که باید مشکل‌هاتمان را با دنیا حل کنیم، گفت: روابط با دنیا باید عادی‌تر شود؛ چراکه عدم ارتباط باعث بروز مشکلات متعدد به‌خصوص برای تجارت می‌شود.
با تصویب نکردن FATF دست به خودتحریمی زدیم
یک کارشناس مسائل بین‌الملل نیز گفت: با نپذیرفتن پالرمو و CFT و قرار گرفتن در لیست کشورهایی که اقدامات مقابله‌ای برای آن‌ها فعال می‌شود، عملاً دست به خودتحریمی زدیم.
حسن بهشتی‌پور با اشاره به قرار گرفتن نام ایران در لیست اقدامات مقابله‌ای FATF با بیان این‌که اکنون نام ایران و کره شمالی تنها در این لیست است، به ایسنا گفت: قطعاً این مسأله برای ایران تبعاتی در جنبه‌های مختلف خواهد داشت و این تبعات را نمی‌توان انکار کرد یا از سطح و کیفیت آن کاست.
وی با اشاره به این‌که بهترین راه این بود که مجمع تشخیص مصلحت نظام مصوبه مجلس شورای اسلامی را با همان تحفظ‌هایی که درباره پالرمو و CFT در نظر گرفته بود، تصویب می‌کرد، افزود: این‌که ما این قوانین و معاهدات را با شرط بپذیریم، مثل بسیاری از معاهدات و توافق‌نامه‌های بین‌المللی دیگر کاملاً طبیعی و مسبوق به سابقه است و از سویی بهانه به‌دست دشمنان نمی‌دادیم. 199 کشور تا کنون پالرمو و 180 کشور CFT را پذیرفته‌اند و درعین‌حال براساس قوانین داخلی خودشان آن را اجرا می‌کنند.
بهشتی‌پور ادامه داد: مصوبه مجلس یک راهکار میانه بود که می‌توانست اجرا شود. ما به‌راحتی می‌توانستیم بخش‌هایی را که قبول نداریم اجرا نکنیم، به‌علاوه که اجرای این قوانین زمان‌بر است و این‌گونه نیست که مسأله‌ای فوری برای ایران مطرح شود؛ درعین‌حال فشار را هم از کشور کم می‌کنیم، اما با نپذیرفتن این قوانین عملاً دست به خودتحریمی زدیم.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این‌که آیا دولت باید دست از تلاش برای تصویب این قوانین و پیوستن به FATFبردارد، اظهار کرد: دولت در مجامع بین‌المللی می‌تواند بگوید و اعلام کند که در تلاش است برای تصویب این معاهدات و سعی در اقناع مخالفان دارد. درحال‌حاضر 39 مورد از توصیه‌های مورد نظر را ایران اجرا می کند و پذیرفته که این مسأله از سال 86 هم آغاز شده است؛ ازاین رو معتقدم نباید دست از تلاش برداشت.
وی ادامه داد: ما 39 مورد از توصیه‌های FATF را اجرا کرده‌ایم و خطری هم تهدیدمان نکرده است؛ بنابراین باید راهی برای سایر توصیه‌های باقی‌مانده یافت. ما باید جای خود را در نظام پولی و مالی بین‌المللی محکم کنیم و طبعاً FATF و اجرای توصیه‌های آن یکی از مواردی است که این امکان را به ما می‌دهد.
گزارش از علی هیودی