گلخانه

رئیس بخش تحقیقات مهندسی گلخانه موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی از افزایش تولید در محیط­های کنترل شده با هدف افزایش بهره‌وری مصرف آب، تأمین امنیت غذایی کشور، توسعه صادرات و مثبت شدن تراز تجاری در بخش کشاورزی خبر داد.

داوود مومنی هم‌زمان با دهه مبارک فجر مهم‌ترین اقدامات و برنامه‌های این بخش را در گفت‌وگو با روستانیوز رسانه‌ای کرد.

مومنی با تبریک دهه مبارک فجر نخست به پیشینه این موسسه اشاره کرد و گفت: موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی با توجه به نیاز بخش‌های اجرایی وزارت جهاد کشاورزی در زمینه مسائل و مشکلات فنی و مهندسی بخش کشاورزی، از سال ۱۳۶۹ فعالیت‌های علمی و پژوهشی خود را آغاز کرد و به جمع موسسات تحقیقاتی کشور پیوست.

وی تعداد همکاران این موسسه را ۱۴۶ نفر ذکر کرد و افزود: این موسسه به‌عنوان یک موسسه مادر متولی تحقیقات مهندسی کشاورزی در چهار زمینه «مهندسی آبیاری و زهکشی»، «مهندسی ماشین­های کشاورزی و مکانیزاسیون»، «صنایع غذایی و فناوری­های پس از برداشت» و «مهندسی گلخانه» است. این موسسه دارای ۱۴۶ نفر محقق در ستاد و بخش‌های تابعه است که از این تعداد ۱۰۰ نفر دارای مدرک تحصیلی دکتری و دیگر محققان دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد هستند. به گفته وی، نسبت اعضای هیئت علمی (کارشناسی ارشد و دکتری) به کل نیروهای تحقیقاتی نسبتی مطلوب و بیش از ۸۵ درصد است.

رئیس بخش تحقیقات مهندسی گلخانه موسسه تحقیقات فنی و کشاورزی تصریح کرد: این موسسه در ۱۴ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استانی دارای بخش تابعه و همچنین در شش مرکز گیلان، هرمزگان، چهارمحال‌وبختیاری، تهران، قزوین و خراسان‌شمالی دارای گروه تحقیقاتی است.

مومنی خاطرنشان کرد: بخش‌های تابعه در مراکز تحقیقات استانی، شامل بخش‌های تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی در مراکز آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل (مغان)، خوزستان (اهواز)، کرمان، اصفهان، گلستان، فارس، خراسان‌رضوی، همدان، سمنان (شاهرود)، مرکزی، جنوب استان کرمان (جیرفت و کهنوج) و صفی­آباد (دزفول) است.

به گفته وی، بخش تحقیقات مهندسی گلخانه برای انجام پژوهش‌های کاربردی در سه زمینه سازه و تجهیزات کنترل محیطی، آبیاری و زهکشی و مسائل پس از برداشت محصولات گلخانه­­‌ای در سال۱۳۹۰ به‌عنوان یکی از بخش‌های تحقیقاتی موسسه فعالیت خود را آغاز کرد.

رئیس بخش تحقیقات مهندسی گلخانه موسسه تحقیقات فنی و کشاورزی درباره تحقیقات واحد سازه و تجهیزات کنترل محیطی گفت: این تحقیقات شامل تحقیق روی سازه‌ها و تأسیسات گلخانه­­ای، ارزیابی سطح مکانیزاسیون و ارائه راهکارهای افزایش کارآیی فنی و اقتصادی فناوری­های به‌کار رفته در گلخانه‌ها، تدوین استانداردهای ملی سازه و تجهیزات گلخانه­ای و بومی­‌سازی سیستم‌های سازه و تجهیزات گلخانه­ای متمرکز است.

مومنی در ادامه یادآور شد: بررسی­ و بهینه­‌سازی انواع سیستم‌های آبیاری میکرو، بهبود مدیریت آبیاری و مصرف آب در گلخانه‌ها، بررسی چالش‌های کاربرد آب در تولید محصولات گلخانه‌ای (مدیریت نامناسب آبیاری، روش آبیاری نامناسب، زیرساخت‌های نامناسب، کود آبیاری و روش‌های کشت هیدروپونیک) از وظایف واحد آبیاری و زهکشی این بخش تحقیقاتی است.

این مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی ادامه گفت: بررسی مسائل برداشت، پس از برداشت، حفظ ارزش غذایی، بازارپسندی و در نهایت کاهش ضایعات محصولات گلخانه­ای و نیز مطالعه انواع روش‌های افزایش ماندگاری، طول مدت نگهداری و بازارپسندی انواع محصولات گلخانه­ای از وظایف واحد فناوری پس از برداشت این بخش تحقیقاتی است.

اهمیت توسعه کشت­های گلخانه­ای در کشور

رئیس بخش تحقیقات مهندسی گلخانه موسسه تحقیقات فنی و کشاورزی با اشاره به اهمیت توسعه کشت‌های گلخانه‌ای در کشور تأکید کرد: با توجه به این‌که آب مهم‌ترین عامل تولید محصولات کشاورزی، به‌ویژه در محصولات بهاره و تابستانه ازجمله سبزی و صیفی است و ایران دارای اقلیمی خشک و نیمه‌خشک است، در این زمینه برنامه‌ریزی‌های مختلفی صورت گرفت که مهم‌ترین آن‌ها عبارتنداز:

 - افزایش بهره‌وری و کارآیی مصرف آب.

 - افزایش عملکرد در واحد سطح با توجه به روند رو به رشد جمعیت و تقاضا.

 - کاهش تقاضای آب، تغییر الگوهای کشت و تغییر ساختار تولید کشاورزی از روش سنتی به صنعتی و مدرن.

مومنی برداشت­های بی‌رویه از منابع آبی کشور و افت شدید سطح سفره‌های آب را تهدیدی برای پایداری تولیدات کشاورزی و امنیت غذایی کشور عنوان کرد و گفت: برای مقابله با این تهدید، پروژه افزایش تولید در محیط­های کنترل شده گلخانه­ای به‌عنوان یک اولویت ملی در سال‌های ۹۵ و ۹۶ در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی کشور مصوب شد، تا ضمن افزایش بهره‌وری مصرف آب و تأمین امنیت غذایی کشور، توسعه صادرات و مثبت شدن تراز تجاری در بخش کشاورزی نیز صورت گیرد.

مزایای کشت­های گلخانه­ای در مقایسه با فضای باز

رئیس بخش تحقیقات مهندسی گلخانه موسسه تحقیقات فنی و کشاورزی مهم‌ترین مزایای کشت‌های گلخانه‌ای را در مقایسه با فضای سبز به شرح ذیل اعلام کرد:

- افزایش تولید در واحد سطح نسبت به فضای باز.

- افزایش کارآیی مصرف آب نسبت به فضای باز.

- کاهش سطح اشغال زمین نسبت به فضای باز.

- امکان تولید خارج از فصل و تولید مستمر در تمام طول سال.

- ارتقای بهره‌وری استفاده از منابع تولید، نظیر اقلیم، آب، عناصر غذایی، سموم و... .

- جلوگیری از وارد شدن خسارت به محصول در برابر حوادث قهری.

- ایجاد اشتغال پایدار.

- ایجاد گردش مالی دائمی در طول سال برای تولیدکننده.

- افزایش کیفیت محصول تولید شده.

- افزایش خاصیت انبارداری محصول.

- عدم حساسیت در برابر کیفیت خاک زراعی.

سیاست‌های اصلی وزارت جهاد کشاورزی در توسعه گلخانه‌

مومنی با تأکید بر ضرورت توسعه کشت گلخانه‌ای در کشور گفت: برای دستیابی به این هدف سیاست‌های ذیل در دستورکار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته و درحال اجراست.

- انتقال سبزی و صیفی‌جات و سایر محصولات (گیاهان دارویی، گل و گیاهان زینتی) از فضای باز به گلخانه.

- تولید محصولات باغی در گلخانه (انگور، هلو، زردآلو و...).

- تولید نشاء، تولید نهال، تولید بذور هیبرید سبزی و صیفی‌جات در گلخانه.

- انتقال دانش فنی و فناوری مدرن جهانی و تقویت توان داخلی برای ارتقای کیفیت سازه‌ها، پوشش­های گلخانه و تجهیزات مربوطه.

- توسعه صادرات جهت مثبت کردن تراز تجاری و هماهنگی برای ورود به بازارهای خارجی.

- تولید محصول سالم و گواهی شده.

- تقویت و تکمیل زنجیره تأمین و تولید محصولات کشاورزی.

- مدیریت تولید در طول سال متناسب با نیاز داخلی، تقاضای بازار و برندسازی در بازارهای هدف.
 

با توجه به مزایای ذکر شده برای کشت­های گلخانه­ای، رشد سطح زیرکشت آن در کشور دیده می‌شود؛ به‌طوری‌که سطح گلخانه‌ها که در سال ۱۳۹۰ حدود هشت‌هزار و ۸۳ هکتار بوده، درحال‌حاضر به حدود ۱۴ هزار و ۵۰۰ هکتار رسیده است. در کنار این توسعه کمی در کشور، بخش تحقیقات مهندسی گلخانه نیز حضور پررنگی داشته و در آینده نیز با توسعه فعالیت­های تحقیقاتی، آموزشی و ترویجی و انجام پروژه‌های ملی و بین‌المللی ضمن ارتقای کارآیی مصرف آب و انرژی در گلخانه در کنار این توسعه پایدار قرار خواهد داشت.

مهم‌ترین اقدامات بخش تحقیقات مهندسی گلخانه:

فعالیت­های انجام شده بخش را می‌توان در چهار دسته «تحقیقاتی»، «آموزشی»، «ترویجی» و «سایر موارد» به‌صورت زیر بیان کرد:

۱-  تحقیقاتی

- اجرای بیش از ۳۴ فقره طرح و پروژه تحقیقاتی مرتبط با مهندسی گلخانه در سطح کشور.

۲- آموزشی

- برگزاری دوره‌های آموزشی ملی با موضوع مهندسی گلخانه به دو صورت تحت وب و حضوری.

- همکاری با جایکا ژاپن در زمینه برگزاری دوره آموزشی بین‌المللی برای کارشناسان افغانی.

۳- ترویجی

- تهیه راهنمای جامع «مکان­یابی برای احداث گلخانه» و بارگذاری در تالار ترویج کشاورزی.

- تهیه راهنمای جامع «مدیریت مصرف انرژی گرمایشی در گلخانه» و بارگذاری در تالار ترویج کشاورزی.

- تهیه اپلیکیشن اندرویدی محاسبه­گر «نیاز گرمایشی گلخانه» و بارگذاری در تالار ترویج.

- تهیه نشریه ترویجی «شاخص­های کیفی محصولات باغی و روش‌های اندازه‌گیری آن­ها» و بارگذاری در تالار ترویج.

۴- سایر موارد

- تدوین استاندارد ملی سازه‌های گلخانه­ای با شماره مصوب ۱-۱۵۵۶۵ و بارگذاری در سایت موسسه ملی استاندارد.

- همکاری اعضای هیئت علمی بخش با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری؛ دفتر طرح توسعه گلخانه‌های کشور در معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی؛ کمیته مطالعات باغبانی در عرصه‌های تحت پوشش شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی غرب و شمال‌غرب کشور درخصوص توسعه گلخانه‌ها در استان‌های اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی، کرمانشاه، کردستان و ایلام؛ سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و شرکت شهرک‌های کشاورزی.

  • تهیه و به­روز رسانی پایگاه داده گلخانه‌سازان کشور در سایت موسسه.
  • تدوین دانش فنی استفاده از انرژی خورشیدی در کشور.
  • ثبت اختراع سامانه گرمایش خورشیدی برای گلخانه‌ها.
  • برگزاری سومین کنگره ملی هیدروپونیک و تولیدات گلخانه­ای (کرج، ۱۳۹۳).
  • انجام خدمات تحقیقاتی، پژوهشی و مشاوره­­ای.
  • همکاری در رویدادهای علمی کشور با چاپ مقالات علمی‌ـ پژوهشی و ترویجی

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
3 + 4 =