با این افت شاخص، بسیاری از سهامداران نگران سهم‌های خود شدند و افرادی هم که به‌تازگی وارد بورس شده بودند از این وضعیت ناراحت بودند. اما آیا این افت شاخص ادامه خواهد داشت یا بازار سرمایه به روزهای خوش خود نزدیک خواهد شد؟
فعالان و سهامدارن بازار در فضای کنونی از خود می‌پرسند آیا بهتر است دارایی خود را از بازار خارج و به‌جای دیگری ببرند؟ موضوعی که کارشناس بازار بورس ضمن انتقاد به رفتار هیجانی سهامداران و سعی برای پیش‌بینی آینده بازار سرمایه ایران، به آن پاسخ می‌دهند.
مدیرعامل کارگزاری آرمان تدبیر نقش اصفهان گفت: حقیقی‌های بازار سرمایه رفتاری بر مبنای واهمه در پیش گرفتند؛ درصورتی‌که حقوقی‌ها رفتار احساسی ندارند و برپایه منطق تصمیم می‌گیرند.
بهادر شمس به پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) گفت: متأسفانه تحولات سیاسی رخ داده و عبور آمریکا از خط قرمز ایران باعث شوک و بهت دنیا شده است.
وی افزود: یکی از شاخصه‌های بورس در کل دنیا واکنش به اتفاقات بین‌المللی و سیاسی است؛ یعنی صعود و نزول شاخص و عکس‌العمل نرخ سهام کاملاً طبیعی است، اما بورس ایران طی چند روز گذشته واکنشی کاملاً هیجانی را تجربه کرد.
مدیرعامل کارگزاری آرمان تدبیر نقش اصفهان ادامه داد: واکنش و نگرانی سهامداران خرد احساسی و تشکیل صف‌های فروش کاملاً مقطعی است.
به‌گفته این کارشناس بازار سرمایه، روال طبیعی معاملات به‌زودی باز می‌گردد و سهامدارانی که عجولانه اقدام به فروش سهام خود کردند، قطعاً زیان‌کار خواهند شد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر رفتار حقوقی‌ها در بورس اصلاً احساسی نیست و با برنامه‌ریزی دقیق قصد کنترل هیجانات را دارند و طبیعتاً افرادی که سهام خود را نگه داشتند، شاهد رشد نرخ آن خواهند بود.
شمس با انتقاد از دانش کم برخی سهامداران، نحوه معاملات بورسی اظهار کرد: طی یک سال گذشته که بورس شرایط مطلوبی داشت، افرادی با دانش حداقلی وارد این بازار شدند که سهام قابل‌توجهی هم خریدند و هم‌اکنون با اولین تحول سیاسی اقدام به تشکیل صف‌های فروش می‌کنند؛ درصورتی‌که قدیمی‌های بورس شاهد دوران سخت‌تر یعنی تحریم‌های سازمان ملل و... بودند، اما رفتاری منطقی و عقلانی داشتند.
پیش‌بینی استراحت شاخص بورس تا یک ماه آینده
یک کارشناس بازار سرمایه نیز با بیان این‌که تا مدتی شاهد نوسان مقطعی و ایجاد یک دوره استراحت در بازار خواهیم بود، افرود: تا یک ماه، این وضعیت ادامه‌دار خواهد بود و بعید است وارد یک فضای مثبت پایدار شویم.
مهدی محمود رباطی به ایرنا گفت: در بازار روزهای گذشته طبیعی بود که بعد از یک هفته اصلاح و ریزش مداوم، شاخص کل و اغلب سهام در مسیر یک نوسان مثبت در معاملات قرار گیرد، اما با توجه به ادامه دامنه نوسان، حجم معاملات چندان بالا نبود و بیش‌تر سهم‌ها با حجم پایین معامله شد.
وی افزود: حال باید منتظر آغاز معاملات بود و مشاهده کرد که روند معاملات مثبت در بازار پایدار است یا به‌صورت یک نوسان مقطعی در پاسخ به ریزش سنگینی بوده که در هفته گذشته رخ داد.
رباطی با تأکید بر این‌که بازار غیرقابل پیش‌بینی است، گفت: با توجه به شرایط موجود و پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته ممکن است در بازار با حجم بالای عرضه مواجه باشیم و بعید به‌نظر می‌رسد مانند قبل با حجم سنگینی از صف خرید همراه باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: شرایط سیاسی و شرایط حاکم در کشور ملتهب به‌نظر می‌رسد؛ به همین دلیل فضایی در بازار ایجاد نمی‌شود که فعالان بازار بتوانند با دید بلندمدت در این بازار سرمایه‌گذاری کنند.
رباطی به تأثیر تحریم‌های جدید اعمال‌شده بر بازار سرمایه نیز تأکید و بیان کرد: با توجه به این‌که این تحریم‌ها سال‌ها قبل اتفاق افتاده و اکنون تکراری به‌نظر می‌رسد، به همین دلیل نمی‌تواند تأثیر چندانی را بر بازار داشته باشد.
وی به تصویب لایحه افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی اشاره و بیان کرد: بسیاری از شرکت‌های مربوطه تاکنون اقدامات مربوطه در راستای اجرای افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی را انجام نداده‌اند و ممکن است از زمانی که اقدامات اولیه برای تجدید ارزیابی را در دستور کار قرار دهند تا اجرای آن تا دو سال آینده به طول بینجامد؛ ضمن این‌که بسیاری از صنایع در یک سال گذشته به دلیل تجدید ارزیابی رشد سنگینی را تجربه کرده‌اند.
رباطی با بیان این‌که عوامل بنیادی اقتصادی در بلندمدت به‌نفع بازار سرمایه خواهد بود، اما در کوتاه‌مدت احتمال استراحت شاخص در بازار وجود دارد، گفت: در این خصوص بحث افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی بر دارایی‌ها نمی‌تواند در کوتاه‌مدت زمینه رشد در بازار را فراهم کند؛ مگر برای شرکت‌هایی که اقدامات مقتضی را برای این موضوع انجام دادند و بحث افزایش سرمایه آن‌ها از محل تجدید ارزیابی بر دارایی‌ها نزدیک است تغییراتی را در معامله داشته باشد.
به‌گفته این کارشناس بازار سرمایه، در بازار هفته گذشته شاهد اصلاح سنگین شاخص بورس بودیم، به همین دلیل از این به بعد اصلاح بازار ملایم خواهد بود و ریزش پرشتاب را شاهد نخواهیم بود.
وی اظهار داشت: بازار تا دوره‌ای در همین اعداد باقی می‌ماند تا این‌که ضمن کاهش تنش‌ها، ثبات به بازار بازگردد و زمینه اجرای تجدید ارزیابی‌ها انجام شود، در این زمان می‌توان منتظر بود تا پولی که هفته گذشته از بازار خارج شد، دوباره به بازار وارد شود.
روند سعودی در انتظار شاخص بورس
حمیدرضا مهرآور، کارشناس بازار بورس و سرمایه، نیز به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: با وقایعی که در روزهای اخیر اتفاق افتاد، تمایل مردم برای سرمایه‌گذاری کم شده بود که در پی آن حجم خرید اوراق نسبت به میزان عرضۀ آن در بازار کم‌تر شد.
او افزود: در ابتدای هفته سوم دی ۹۸ شاهد افزایش شدید عرضه سهام بودیم که در روزهای بعد نیز این روند کاهش یافت. البته شرکت‌های سرمایه‌گذاری و حقوقی منابعی را تجهیز و از بازار بورس حمایت کردند.
مهرآور اظهار کرد: اگر بازار سرمایه را به دو نوع سیستماتیک و غیرسیستماتیک تقسیم کنیم در بازار غیرسیستماتیک ریسک نداریم و از وضعیت بهتری نسبت به گذشته برخوردار است.
این کارشناس بازار مالی تصریح کرد: معتقدم بازار سرمایه در روزهای آینده وضعیت بهتر و روندی سعودی را تجربه کند؛ البته وقایعی که شرایط سیاسی و اقتصادی کل کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد، سبب نوسان‌های شدیدی می‌شود که این امری طبیعی در بازارهای مالی است.
با رفتار هیجانی ارزش سرمایه خود را کم نکنید
یک کارشناس بازار سرمایه نیز توصیه کرد سهامداران خیلی اسیر این هیجانات زودگذر نشوند؛ چون از نظر ذاتی هیچ‌یک از دارایی‌ها در دوران بحران تفاوتی با دیگری ندارد؛ از همین رو بهتر است با این هیجانات موجب کاهش ارزش سرمایه خود نشوند.
مجتبی شهبازی، مدیر معاملات شرکت کارگزاری بانک پاسارگاد، با بیان این‌که به‌طور ۱۰۰ درصد مسائل غیراقتصادی و تنش‌های سیاسی و بین‌المللی موجب کاهش شاخص کل سهام شده است، به ایرنا گفت: طبیعی است برای هر کشوری در این وضعیت همین اتفاق می‌افتاد. قاعدتاً عکس‌العمل در تمام بازارهای سرمایه دنیا نسبت به اتفاق‌های بین‌المللی و موضوعات امنیتی بسیار بالاست.
شهبازی گفت: بااین‌حال در روزهای اخیر شاهد حمایت تمام‌قد حقوقی‌ها از سهامداران خرد بودیم، به‌طوری‌که در اکثر روزهای منفی بازار، صف‌های فروش را جمع کردند و این پالس را به بازار دادند که قدرت نقدشوندگی هنوز در بازار وجود دارد.
وی با تأکید بر این‌که هنوز از لحاظ اقتصادی هیچ شرکتی متضرر نشده است، گفت: بااین‌حال، چالش‌ها قابل پیش‌بینی نیست و تا زمانی که این مسائل به سرانجام نرسد، شاهد این وضعیت هستیم.
قیمت‌ها دوباره جذاب شد
البته این کارشناس مالی به این موضوع هم اشاره کرد که وقتی در بازار سرمایه قیمت سهم‌ها کاهش می‌یابد، قاعدتاً برخی جذابیت‌های قیمتی هم پیدا می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا روند کاهشی فعلی واکنشی به شیب بالای صعود قبل از آن ندارد، گفت: خیر، به هیچ عنوان این‌گونه نیست. البته من این موضوع را درباره سهام‌ها و صنایع اصلی بازار می‌گویم. رشد این‌ها نه‌تنها حباب نبوده، بلکه هنوز نسبت به ارزش‌گذاری دارایی‌ها عقب‌ماندگی داریم. در سال ۱۳۹۲ ارزش کل بورس تهران ۱۲۰ میلیارد دلار بود، اما اکنون بعد از پذیرش تعداد زیادی شرکت جدید و از طرفی افزایش سرمایه‌های جدید که باید ارزش بازار کلی را رشد می‌دادند، هنوز به رقم سال ۱۳۹۲ نرسیده‌ایم. به بیان دیگر اگر از سال ۱۳۹۲ دلار نگهداری می‌کردیم، الان ارزشش بیش‌تر از سهام شرکت‌ها بود. این نشان‌دهنده ظرفیت بالای این بازار است و از همین رو باید گفت به هیچ عنوان شرکت‌ها حتی آن‌هایی که رشد بالایی طی چند سال گذشته داشته‌اند، شامل حباب نبوده، مگر سهام‌های کوچک و خاص که کارشناسان هشدارهای خود را نسبت به خرید آن‌ها اعلام کرده‌اند.
دلایل افت بیش‌تر شرکت‌های بزرگ
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه درباره افت بیش‌تر شرکت‌های بزرگ نسبت به سهم‌های خرد نیز گفت: دلیل این است که سهام شرکت‌های بزرگ مورد معامله قرار گرفت، اما سهامداران هیچ تقاضایی برای شرکت‌های کوچک نداشته‌اند و اتفاقاً این مزیت شرکت‌های بزرگ است که در روزهای بحرانی هم تقاضا برای سهام آن‌ها وجود دارد.
احتمال بازگشت رشد به شاخص بورس بسیار زیاد است
یک کارشناس بازار سرمایه نیز به ایرنا گفت: احتمال بازگشت رشد به شاخص بورس بسیار زیاد است، زیرا مهم‌ترین زمینه‌های نگرانی در بازار که جزو عوامل سیاسی بود، برطرف شده است.
همایون دارابی اظهار داشت: هفته گذشته بازار نفت، بازار سهام در ایران و حاشیه خلیج فارس تحت تأثیر حوادث سنگین خاورمیانه قرار گرفتند.
دارابی با بیان این که کاهش شاخص در بازار هفته گذشته به‌صورت پیوسته ادامه‌دار بود، افزود: به‌دنبال چنین موضوعی سازمان مجبور شد برای کاهش هیجان ایجادشده، دامنه نوسان را به دو درصد کاهش دهد و سعی کند تا از هیجان معاملات بکاهد.
به‌گفته این کارشناس بازار سرمایه، خوشبختانه در پایان هفته گذشته آرامش به کشور بازگردانده شد. امیدواریم هفته جاری شرایط بازار سرمایه تحت تأثیر بازگشت آرامش به حوزه سیاسی، آغاز انتشار گزارش عملکرد شرکت در فصل پاییز و وضعیت حمایتی که در هفته گذشته از بازار شد قرار گیرد و حمایت قابل‌ملاحظه ای از بازار صورت پذیرد.
دارابی گفت: احتمال بازگشت رشد به شاخص بورس بسیار زیاد است، زیرا مهم‌ترین زمینه‌های نگرانی در بازار که جزو عوامل سیاسی بودند، برطرف شده است.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان این‌که تقریباً همۀ صنایع حاضر در بازار با افت یکسانی در معاملات هفته گذشته همراه بودند، افزود: مسائل سیاسی به‌عنوان یک ریسک سیستماتیک محسوب می‌شوند که تمامی نمادها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به‌طور یکسان با افت همراه می‌شوند؛ حال ممکن است برخی از نمادهای بنیادی کم‌تر و برخی نمادهای شرکت کوچک بیش‌تر افت کنند.
دارابی افزود: بازار سرمایه به لحاظ مقتضیات اقتصادی شرایط رشد را دارد، اما باید به این موضوع توجه کرد که آیا مسائل سیاسی، تحریم‌ها و برخورد نظامی می‌تواند شرایط رشد بازار را فراهم کند یا خیر.
این کارشناس بازار سرمایه در پایان خاطرنشان کرد: اگر مسائل بیرونی بر بازار تأثیرگذار نباشد، بازار همچنان از پتانسیل رشد برخوردار است.
گزارش از علی هیودی