کافی نبودن صنایع‌تبدیلی، عدم بسته‌بندی مناسب، پایین‌بودن قیمت نسبت به هزینه بالای تولید، نامشخص بودن وضعیت صادرات و ریزش محصولات باعث شده کشاورزان سیب را پیش از موعد چیده و آن را کنار جاده‌ها بریزند تا به نام زیردرختی به نازل‌ترین قیمت بفروشند یا با شرایط نسیه چندماهه محصولات خود را وارد بازار کنند. باغداران می‌گویند محصول تولیدی آن‌ها امسال اگرچه مرغوب بوده؛ ولی فروش نرفته و مجبورند محصولشان را با قیمت بسیار پایین به دلالان بفروشند و برای جلوگیری از فاسدشدن و به سبب نبود انبار آن را با پرداخت هزینه از باغ خود دور کنند. در این میان سازمان تعاون روستایی براساس سیاست‌های حمایتی دولت و در اجرای برنامه خرید حمایتی محصولات کشاورزی، خرید حمایتی سیب صنعتی به مبلغ هر کیلوگرم 800 تومان را در دستورکار قرارداد که به گفته باغداران این تصمیم بسیار دیر ابلاغ شد و اکثر باغداران محصولشان را با نازل‌ترین قیمت به فروش رسانده‌اند.
لزوم توسعه صنایع‌تبدیلی در آذربایجان‌غربی
یکی از باغداران شهرستان سلماس می‌گوید: آذربایجان غربی یکی از قطب‌های اصلی تولید سیب در کشور است و با وجود این‌که یکی از سیاست‌گذاران این بخش استان ماست؛ اما همواره در قیمت‌گذاری با مشکل مواجهیم. رحیم علمدار در گفت‌وگو با «روستانیوز» می‌افزاید: امسال هم برداشت محصول سیب بسیار خوب بوده؛ اما باز هم قیمت پایین این محصول مشکلات زیادی را برای باغداران منطقه به‌وجود آورد. امسال قرار بود سیب‌کاران استان شاهد مشکل فروش محصولاتشان نباشند؛ اما باز هم سر موعد مقرر که رسید، مجبور شدیم محصولات خود را کنار جاده بیاوریم تا شاید برای آن خریدار پیدا شود. همه این‌ها درحالی است که 13مهر استاندار آذربایجان‌غربی نرخ خرید سیب از سوی کارخانه‌ها را 600 تومان اعلام کرد؛ اما این تصمیم هم دردی از مردم دوا نکرد و کارخانه‌ها همکاری نکردند.
وی ادامه می‌دهد: قیمت پایین سیب دیگر برای ما عادت شده و هیچ مسئولی هم در این زمینه ما را حمایت نمی‌کند؛ درحالی‌که بهترین و باکیفیت‌ترین سیب در استان آذربایجان‌غربی تولید می‌شود و اکثر مردم منطقه از این طریق امرار معاش می‌کنند، ولی بازار مناسبی برای فروش این محصول وجود ندارد.
علمدار با بیان این‌که نباید تولید اضافی سیب را ضعف تلقی کنیم، اضافه می‌کند: دولت باید صنایع تبدیلی و تجارت در این حوزه را تقویت کند. باغداران تقاضا دارند دولت با توسعه صنایع‌تبدیلی بازار این محصول را متعادل کند و رونق ببخشد، اما در این زمینه هم تاکنون اقدامی صورت نگرفته‌است.
عدم حمایت کارخانه‌ها از خرید حمایتی
یکی دیگر از باغداران ارومیه‌ای با بیان این‌که بیش از 12 سال است در زمینه تولید سیب فعالیت می‌کند، می‌گوید: هر سال موقع برداشت باغدار نگران است که محصولش را چگونه به فروش برساند. در این مدت هیچ‌وقت مشخص نشده تعیین نرخ سیب توسط چه کسی است و کدام سازمان آن را اعلام می‌کند. کسی با کشاورز و قیمت پیشنهادی‌اش که بتواند هزینه تولید را پوشش دهد، کاری ندارد. دولت یک قیمت اعلام می‌کند، کارخانه‌دار قیمت دیگری و واسطه‌ها و دلالان نرخ دیگری دارند. متأسفانه همیشه چوب این ناهماهنگی‌ها را کشاورز می‌خورد و مجبور است محصولش را به پایین‌ترین قیمت به فروش برساند.
علی احمدزاده در پاسخ به این‌که آیا محصول باغش را با قیمت مصوب استانداری یا تعاون روستایی فروخته یا خیر، می‌افزاید: یک‌ماه قبل استانداری قیمتی را اعلام کرد، اما آن را پایین آورد؛ چراکه کارخانه‌ها می‌گویند قدرت خرید نداریم. تعاون روستایی هم برای خرید دیر اقدام کرد و مجبور شدم محصولم را به قیمت 350 تومان به فروش برسانم.
وی اضافه می‌کند: سال 98 نیز همانند سال‌های گذشته برای باغداران ارومیه سال خوبی نبود؛ چراکه سیب خود را که حاصل دسترنج چند ماهه بود، کنار جاده‌ها ریختیم و خراب شدنشان را تماشا کردیم. برخی می‌گویند سیب‌ها را کنار جاده نریزید از نظر بهداشتی مشکل دارد؛ اما این همه محصول را در کجا دپو کنیم. باید کنار جاده باشد تا شاید خریداری برای آن پیدا شود. از طرفی نمی‌توانیم درختان باغ‌های خود را که سال‌ها برایشان زحمت کشیدیم، جایگزین کنیم.
احمدزاده ادامه می‌دهد: سیاست بسیار غلط و نامناسب مسئولان درخصوص قیمت‌گذاری و بررسی این محصول فرصت مناسبی را برای دلالان به‌وجود می‌آورد و در این بین بسیاری از باغداران و کشاورزان با مشکل اساسی مواجه می‌شوند.
اعلام دیرهنگام خرید حمایتی
رئیس نظام صنفی کشاورزی آذربایجان‌غربی هم با گلایه از این‌که خرید حمایتی سیب درختی دیر اعلام شد، می‌گوید: اگر قرار است حمایتی صورت بگیرد؛ چرا این‌قدر دیر اعلام می‌کنند و اعتبار می‌دهند. سیب صنعتی از سه‌ماه قبل و از شهریور می‌رسد، اما آخر آبان اعتبار خرید آن را داده‌اند.
سلمان قدرتی می‌افزاید: همه باغداران برای این‌که محصولشان خراب نشود، آن را به قیمت 350 تومان به کارخانه‌دارها فروختند. اکنون در شهرستان سلماس که هفت‌هزار هکتار باغ سیب دارد، نهایت 10 یا 20 تن سیب مانده است؛ چراکه باغداران قبل از اعلام خرید حمایتی همه را با پایین‌ترین قیمت فروخته‌اند.
وی ادامه می‌دهد: دولت باید راهکاری ارائه دهد تا کشاورز بیش از این متضرر نشود. مهم‌ترین مشکل ما این است که قوانین مصوب پشتوانه اجرایی ندارد و هرکس کاری که به‌نفع خود است، انجام می‌دهد. وظیفه تعاون روستایی خرید حمایتی است؛ اما به قدری دیر این اتفاق می‌افتد که دیگر فایده‌ای ندارد. همین مشکل را چند ماه قبل برای گوجه‌فرنگی داشتیم.
قدرتی اضافه می‌کند: از ماه‌های قبل برای حل مشکل نبود بازار برای سیب جلساتی برگزار شد؛ اما طبق معمول این جلسات خروجی نداشت و ضربه آن را باز هم کشاورز خورد که باید چند ماه زحمت بکشد و در آخر هم محصولش را با خواهش به فروش برساند.
رئیس نظام صنفی کشاورزی آذربایجان‌غربی می‌گوید: تا زمانی‌که کشاورز ما تشکل قوی نداشته باشد، وضعیت بهتر از این نمی‌شود. بالای 90درصد صنایع ما وابسته به کشاورزی است و لازم است دولت از این قشر حمایت کرده و صنایع‌تبدیلی و تکمیلی متناسب با مزیت‌های بخش کشاورزی استان را فراهم کند.
گزارش از زهرا اشرف‌زاده