کارشناسان معتقدند کار این سازمان در حد یک واسطه نزول پیدا کرده و خریدهای حمایتی این سازمان نیز نه تنها نامش حمایت نیست، بلکه احجاف در حق کشاورزان است، چون حق و حقوق کشاورزان در آن رعایت نمیشود.
نارضایتی کشاورزان از خریدهای حمایتی
در همین ارتباط رئیس نظام صنفی کشاورزی استان چهارمحالوبختیاری با بیان اینکه تعاون روستایی درگذشته عملکرد بهتری داشتهاست، میگوید: این سازمان باید به اندازهای قدرت داشته باشد که بتواند بهنفع کشاورز رایزنی کند؛ اما بهدلیل وابسته بودن و فاقد تشکیلات مستقلی است، توان چنین کاری را ندارد.
مرتضی درخشان میافزاید: تعاون روستایی براساس اساسنامه وظایفی دارد که در سالهای اخیر هیچیک از این وظایف بهدرستی انجام نشدهاست؛ برای مثال در بخش آموزش که یکی از وظایف این سازمان است، پیگیری چندانی انجام نشده، بههمین دلیل مردم نیز رغبتی برای این موضوع ندارند یا در بخش صنایعتبدلی استان چهارمحالوبختیاری بهشدت نیازمند حمایت است، ولی تاکنون هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفتهاست.
وی در پاسخ به نحوه خریدهای حمایتی و تضمینی و میزان رضایت کشاورزان از این موضوع میگوید: از هیچیک از خریدهای حمایتی انجام شده راضی نیستیم؛ چراکه قیمتی که دولت پیشنهاد میدهد از هزینه تولید کمتر است. دولت با این سیاستهای نادرست در قیمتگذاری کار را به جایی رسانده که قاچاق محصولات و فعالیت واسطهها و دلالان بهشدت افزایش یافتهاست. درصورتیکه خرید تضمینی باید به نحوی صورت بگیرد که کشاورز برای کاشت ترغیب شود.
درخشان اضافه میکند: متأسفانه هیچ هماهنگیای بین کشاورز، تشکلها، تعاونیها و مدیریت کلان استان وجود ندارد. در استان ما همه امور برعهده کشاورز است، حتی مشتری را خودمان پیدا میکنیم و هیچ حمایتی صورت نمیگیرد.
وی ادامه میدهد: برای مثال استان چهارمحالوبختیاری قطب تولید بادام در کشور است و بادام محصولی است که با صادرات آن میتوان میلیونها دلار برای کشور ارزآوری کرد؛ اما سازمانی نیست که این ظرفیت را ببیند و برای آن سرمایهگذاری کند. البته اخیراً با کمک اتاق بازرگانی استان یک NGO تشکیل دادیم تا تولیدکنندگان و صادرکنندگان بتوانند با هم ارتباط برقرار کرده و همکاری کنند.
رئیس نظام صنفی کشاورزی استان چهارمحالوبختیاری میگوید: حداقل در استان ما تعاون روستایی به هیچیک از وظایفش بهدرستی عمل نکرده یا با نظام صنفی همکاری نمیکند؛ حتی در تهیه و توزیع نهادهها هم عملکرد این سازمان بسیار ضعیف است و پروانههایی که در این بخش صادر شده، به سفارش مدیران بودهاست که سبب شده عدهای نتوانند بهموقع نهاده دریافت کنند و در حق آنها اجحاف شود.
درخشان میافزاید: تا زمانیکه تعاون روستایی وابسته به وزارت جهاد کشاورزی باشد، نمیتوان توقع انجام کاری را از این سازمان داشت؛ چراکه دولت و وزارت جهاد کشاورزی سیاستهای غلطی در بخش کشاورزی در پیش گرفتهاند، درصورتیکه توقع داریم دولت بهصورت ویژه از حوزه کشاورزی دفاع کند.
ناتوانی سازمان تعاون روستایی در ارائه خدمات
رئیس نظام صنفی کشاورزی استان سمنان نیز با اشاره به نحوه عملکرد تعاون روستایی در این استان میگوید: تعاون روستایی در سمنان فعالیتهایی مانند تنظیم بازار میوه شب عید یا خرید گندم انجام میدهد؛ اما میتوان گفت این سازمان ظرفیت و تواناییهای سابق خود را از دست دادهاست.
رشید فرهام ادامه میدهد: متأسفانه تعاون روستایی سازمان مستقلی نیست و فردی که در این سازمان بهعنوان مدیر انتخاب میشود، بهنفع مردم صحبت نمیکند. رئیس این سازمان معاون وزیر است و با دستور وی انتخاب میشود؛ درصورتیکه کشاورزان توقع دارند تعاون روستایی سازمانی مستقل باشد تا بتوانند از آن بهعنوان تریبونی برای دفاع از حق خود استفاده کنند.
وی اضافه میکند: اکنون سازمان تعاون روستایی دارای قدمتی 60 ساله است، لذا باید بهقدری قدرت داشته باشد که بتواند محصولات کشاورزان را بهنفع آنها خریداری و انبار، سردخانه و صنایعتبدیلی را براساس ظرفیت هر استان ایجاد کند. این سازمان باید بهصورت مستقیم در زمینه خرید محصولات کشاورزی ورود کند و برای این محصولات بازاریابی کرده و در موقعیت مناسب آنها را بهفروش برساند و در نهایت سود حاصل از آن را به کشاورز برساند، اما هیچیک از این اقدامات تاکنون اتفاق نیفتادهاست.
فرهام میگوید: متأسفانه درحالحاضر تعاون روستایی سازمان قدرتمندی نیست و نمیتواند جوابگو یا حتی شنونده مناسبی برای مطالبات کشاورزان باشد. این سازمان عملاً وارد هیچ حوزهای از نیازهای بخش کشاورزی نمیشود و تنها بهصورت یک واسطه عمل میکند.
وی اضافه میکند: دولت همواره از الگوی کشت، سازگاری با اقلیم و... صحبت میکند، درصورتیکه این موضوعات با معیشت کشاورزان همخوانی ندارد. باید این اقدامات کارشناسی شده باشد تا کشاورز هم نفعی از این موضوع ببرد.
رئیس نظام صنفی کشاورزی استان سمنان با انتقاد از وضعیت صادرات محصولات کشاورزی میگوید: دولت باید روند صادرات محصولات کشاورزی را هموار و در وهله اول برای این محصولات بازار هدف پیدا کند؛ اما متأسفانه شاهدیم که دستگاه دیپلماسی ما تنها در حوزه سیاسی ورود میکند، درصورتیکه این حوزه بخشهای مختلف اقتصادی، فرهنگی و... دارد که باید روی تمام بخشها کار شود.
وی میافزاید: متأسفانه یکی از سیاستهای غلطی که در کشور ما وجود دارد، این است که دولت میخواهد حق مصرفکننده را از جیب تولیدکننده پرداخت کند، درصورتیکه هزینههای تولید بهشدت بالاست. کشاورز ماهها تلاش میکند تا محصولی را تولید کند؛ محصولی که هزینههای بسیاری از قبیل سم، بذر؛ دستمزد کارگر و... دارد، اما این قیمتهایی که دولت برای خریدها اعلام میکند، به هیچعنوان هزینه تولید را پوشش نمیدهد.
فرهام میگوید: جمعیت روستایی در کشور ما روزبهروز کمتر میشود که دلیل اصلی آن سیاستگذاریهای غیرمنطقی در بخش کشاورزی و عدم حمایت از این قشر است. اگر قرار باشد از مهاجرت جلوگیری شود، باید تولید پایدار داشته باشیم و به کشاورز بها داده شود.
عدم حمایت تعاون روستایی از حقوق کشاورزان
رئیس نظام صنفی کشاورزی استان ایلام هم با بیان اینکه سازمان تعاون روستایی هیچ دفاعی از حقوق کشاورز نمیکند، ادامه میدهد: تنها اقدام این سازمان تحویلگرفتن گندم یا خرید محصولاتی است که اعلام میشود که در آن هم نرخگذاریها اصلاً مناسب نیست. برای ما سوال است که این نرخها بر چه اساسی تعیین میشود. تعیین این قیمتها باعث میشود که کشاورز از کشت دلسرد شود و همین بیرغبتی کشاورز عدم خودکفایی در محصولات یا قاچاق را بهدنبال خواهد داشت.
بهروز احمدی میافزاید: نرخگذاریهای نامناسب باعث شده بازار دلالان و قاچاقچیان هم قوت پیدا کند و تولیدکننده و مصرفکننده هر دو قربانی سودجویان شوند.
وی ادامه میدهد: مهمترین مشکل در این سازمان سوءمدیریت است و مدیرانی که باید از حق کشاورز دفاع کنند، این کار را انجام نمیدهند. بهعبارتی تعاون روستایی عملاً کاری انجام نمیدهد و خنثی شدهاست. حتی در استان ما تهیه و توزیع نهاده نیز بهدرستی انجام نمیشود و بسیار محدود است.
گزارش از زهرا اشرفزاده