گفتنی است، بهواسطه وجود چنین مادهای شاهدیم با وجود اینکه بر عملکرد سازمان تعاون روستایی انتقادات زیادی وارد است، برخی از رؤسای اتحادیهها و شرکتهای تعاونی بهدلیل هراس از برکناری و از دست دادن پست مدیریتی خود نه تنها از بازگو کردن ضعفهای این سازمان اجتناب میکنند، بلکه در عوض به ستایش و تقدیر از کار مدیران این سازمان نیز میپردازند. با وجود این هنوز هم هستند مدیران و رؤسایی که به دور از هر واهمهای ایرادات و انتقادات خود از سازمان تعاون روستایی را با رسانهها در میان میگذارند، بدون اینکه ترسی از برکنار شدن و از دست دادن موقعیت فعلی خود داشته باشند.
مدیرعامل شرکت تعاونی کشاورزی زنبورداران سمیرمعلیا و حومه در اینخصوص اظهارداشت: تمام شرکت تعاونیهایی که زیرنظر سازمان تعاون روستایی تشکیل شدهاند، مانند تعاونی زنبورداران، باغداران، دامداران و غیره یک اساسنامه مشترک دارند که برگرفته از اساسنامه تعاونیها است. این اساسنامه نخستینبار در کشور انگلستان تهیه شد که قوانین آن بسیار جامع است؛ بهعنوان مثال حتی در این اساسنامه عنوان شده که اگر بخواهیم یک سازه بهعنوان سرمایه ثابت بسازیم، براساس قانون تنها ۲۰ درصد سرمایه را میتوانیم در این رابطه هزینه کنیم تا به این ترتیب بقیه سرمایه مختل نشود.
احمد قربانی در گفتوگو با روستانیوز گفت: قوانین اساسنامه شرکتهای تعاونی درعین حال که جامع است، با بحث تعاونی هم همخوانی زیادی دارد؛ بهطوریکه اگر کسی بخواهد در حوزه تعاونی بهدرستی حرکت کند، این اساسنامه بسیار کامل است. حال این پرسش ایجاد میشود که این اساسنامه آنطور که باید بهطور کامل اجرا میشود یا خیر و وظیفه نظارتی سازمان تعاون روستایی به چه نحوی است؟ معتقدم مباحث نظارتی بهخوبی انجام نشدهاست.
عدم همخوانی عملکرد برخی تعاونیها با اساسنامه تعاون روستایی
قربانی افزود: در اوایل کار، نظارت روی تمام تعاونیها بهدرستی انجام میشد؛ اما در سالهای اخیر نظارت درستی صورت نگرفته و بههمین دلیل به سازمان تعاون روستایی انتقاد داریم؛ بهطوریکه حتی یکبار به سازمان مرکزی تعاون روستایی مراجعه و عنوان کردیم عملکرد تعاونیها یا ساختار مدیریت بسیاری از تعاونیهای زنبورداری با اساسنامه همخوانی ندارد. از آنها درخواست کردیم روی این مسأله بررسیهای لازم را انجام دهند؛ چراکه بسیاری از این تعاونیها ضعیف هستند یا تعطیل شدهاند.
وی ادامه داد: همچنین عنوان کردیم از برگزاری مجمع عمومی بسیاری از تعاونیهای ما شاید چهار یا پنج دوره هم گذشته باشد؛ اما هنوز شکل و شمایل درستی پیدا نکردهاست یا در برخی از تعاونیها سوءاستفادههایی از سوی مدیرعامل، رئیس هیئتمدیره یا عضو هیئتمدیره وجود دارد.
مدیرعامل شرکت تعاونی کشاورزی زنبورداران سمیرمعلیا و حومه افزود: مثلاً بعضی وقتها شاهدیم که برخی افراد مغازههای شخصی خود را به تعاونی تبدیل کردهاند که سازمان تعاون روستایی اعلام کرد موارد عنوان شده را بررسی خواهد کرد.
قربانی تصریح کرد: جوابی که سازمان تعاون روستایی داده بود این بود که تعاونیهایما همه فعال هستند. این طبیعی است که مدیر تعاونی شهرستان گزارش نمیدهد که بهعنوان مثال فلان تعاونی غیرفعال است؛ چون زیرمجموعه مدیریتی خودش است؛ بنابراین لازم است سازمان تعاون روستایی جدیت بیشتری در زمینه بررسی عملکرد تعاونیها داشته باشد.
این فعال حوزه زنبورداری گفت: با وجود موارد متعددی که در اساسنامهها پیشنهاد شده و وظایفی که سازمان تعاون روستایی در رابطه با تشکلها داشته؛ اما این سازمان نتوانسته آنطور که شایسته است سرمایههای موجود در کشور را بهصورت اعتباری بهسمت تعاونیها سوق بدهد.
الزام تخصیص اعتبار به شرکتهای تعاونی در راستای خدماترسانی به اعضاء
قربانی خاطرنشانکرد: گاهی مواقع برای یک تعاونی در شهرستان به اندازه نصف تسهیلاتی که یک بهرهبردار از بانک میگیرد، ارزش قائل نمیشوند؛ درحالیکه تمامی بهرهبرداران آن بخش تحت پوشش تعاونی هستند و این تعاونی باید نیاز اعتباری اعضایش را برطرف کند. اگرچه برخی سالها اعتباراتی به تعاونیها میدادند؛ اما متأسفانه این رقم بسیار جزئی بود.
وی اظهار داشت: هرچند تعاونیها به حمایت نیاز دارند، اما بخشی از این کمکاریها به خود آنها بازمیگردد؛ به این معنا که اگر اعضای هیئت مدیره تعاونیها پایکار و درست باشند؛ درصورتیکه کسی بخواهد از موقعیت خود سوءاستفاده یا برای منافع شخصی خود از تعاونی استفاده کند، این موارد را در مجامع گوشزد میکنند تا به این ترتیب این افراد دیگر نتوانند بهعنوان عضو هیئت مدیره مجدد انتخاب شوند.
قربانی افزود: بهعبارت دیگر در تعاونیهای زنبورداری کسانی باید در مصدر امور قرار بگیرند که خودشان زنبوردار باشند و بتوانند موارد لازم را بهدرستی بررسی کنند.
مدیرعامل شرکت تعاونی کشاورزی زنبورداران سمیرمعلیا و حومه خاطرنشان کرد: ایراد دیگری که به سازمان تعاون روستایی وارد است، دربحث حسابرسی است؛ چراکه این سازمان فقط حسابها، خریدوفروشها، تراز مالی و غیره را بررسی میکند؛ درحالیکه به یک حسابرسی کیفی نیاز است. از این نظر که آیا این تعاونی در راستای اهداف تعریف شده در اساسنامهاش کار میکند یا خیر؟ آیا به اعضای خود کمک میکند و میتواند برایشان ثمربخش باشد یا خیر؟ این موارد نیز باید در ساختار کار سازمان تعاون روستایی مورد بررسی قرار گیرد.
حضور صاحبان برند در رأس اتحادیه و تعاونیها، دلیل رشد نکردن تعاونیها
قربانی درخصوص حضور صاحبان برند در جایگاه مدیریت و عضو هیئت مدیره نیز عنوان کرد: این ایراد بزرگی است؛ چراکه هر کسی که درپی منافع شخصی خود باشد، دیگر نمیتواند منافع جمع را بهدرستی رعایت کند. درحالحاضر زنبورداران زیادی داریم که سوادشان هم نسبت به گذشته بالا رفته است، درنتیجه نمیتوان اینگونه توجیه کرد که فلان شخص باوجود اینکه برند هم دارد، تنها به این دلیل که شخص باسواد و باتجربه دیگری نداریم، باید در این سمت قرار بگیرد.
وی ادامه داد: یکی از دلایلی که بسیاری از تعاونیهای ما رشد نکردند، وجود همین افراد است. متأسفانه این افراد زیر تابلوی تعاونی برای خود یک دکان درست کردهاند و مانور میدهند.
قربانی تأکید کرد: کسی که برند دارد و مدیدعامل اتحادیه است- اگرچه به این دلیل که به جامعه زنبورداری کمک میکند قابل تقدیر است- بهتر است خریدوفروش محصولات خود را در تعاونی انجام ندهد، کنار برود و اجازه دهد دیگر فعالان صنعت زنبورداری که برند ندارند بیایند و مسئولیت امور را در دست بگیرند.
وی در پایان در مورد عدم انتقاد برخی از مدیران عامل اتحادیهها و تعاونیها از کمیها و کاستیها در انجام وظایف توسط سازمان مرکزی تعاون روستایی گفت: کسانی که در انجام امور محوله طبق اساسنامه خوب، موفق و پاک عمل کردهاند، از انتقادات در چارچوب قانون ترسی ندارند و حرف خود را میزنند، اما برخی نیز ممکن است وجود داشته باشند که به سبب وجود ریگی در کفششان، از انتقاد سر باز زنند و سکوت پیشه کنند.
فعالیت اجتماعی سازمان تعاون روستایی بسیار ضعیف است
مدیرعامل شرکت تعاونی زنبورداران نطنز نیز در اینخصوص گفت: سازمان تعاون روستایی نه پروژهای در زمینه زنبورداری دارد و نه کارشناسی که بتوانیم با آنها مشورت کنیم و بههمین دلیل اصولاً به این سازمان مراجعه نمیکنیم.
داوود اکبری در گفتوگو با روستانیوز گفت: سازمان تعاون روستایی مشکلگشای آنچنانی برای روستاییان و شهروندان نیست و کار خاصی انجام نمیدهد. درواقع این سازمان ارتباطی با شرکتها و سازمانهای دیگر برقرار نمیکند تا از این طریق نیازها را تأمین و مشکلات را برطرف کند.
اکبری افزود: فعالیت اجتماعی این سازمان بسیار ضعیف است و اگرچه نیروی کار زیاد دارد؛ اما وقتی به این سازمان مراجعه میکنیم، میبینیم که اغلب بیکار هستند؛ بنابراین وقتی این سازمان در انجام کارهای خود هم سست است، چگونه انتظار دارید که برای پیگیری امور خود به آنها مراجعه کنیم.
به گزارش روستانیوز، انتقادات وارد بر عملکرد سازمان تعاون روستایی همچنان ادامه دارد؛ بهطوریکه به عقیده برخی از کارشناسان بخش کشاورزی این سازمان نتوانسته بر اجرای درست قوانین اساسنامه شرکتهای تعاونی زیرمجموعه خود که بسیار جامع نیز است، نظارت درست داشته باشد. بهعبارت دیگر عملکرد تعاونیها یا ساختار مدیریت بسیاری از تعاونیها ازجمله تعاونیهای زنبورداری با اساسنامه همخوانی ندارد. از سوی دیگر برخی معتقدند شرکتهای تعاونی نیازمند گرفتن یکسری اعتبارات هستند تا بتوانند به اعضای خود خدمترسانی کنند، اما این سازمان در این زمینه نیز قدم چندان مثبتی برای شرکتهای تعاونی برنداشتهاست. به گفته برخی منتقدین نیز بر حسابرسی سازمان تعاون روستایی هم انتقاداتی وارد است؛ چراکه این سازمان حسابرسیها را تنها درمورد حسابها، خریدوفروشها، تراز مالی و مواردی اینچنینی انجام میدهد؛ درحالیکه باید یک حسابرسی کیفی نیز توسط این سازمان صورت بگیرد تا به این ترتیب مشخص شود آیا شرکتهای تعاونی در راستای اهداف تعریف شده در اساسنامه کار میکنند یا خیر و همچنین بررسی کنند آیا به اعضای خود کمک میکند و میتواند برایشان ثمربخش باشد یا خیر. از سوی دیگر برخی از فعالان بخش کشاورزی میگویند این سازمان باید بتواند در راستای تأمین نهادههای زیرمجموعههای خود با دیگر سازمانها ارتباطات موثری برقرار کند؛ اما در این کار نیز کوتاهی میکند.
گزارش از مهدی احمدی لفورکی