در همین ارتباط عضو مجمع نمایندگان مازندران با بیان این‌که حفظ تنوع زیستی بدون همکاری دستگاه قضا به عنوان مدعی‌العموم امکان‌پذیر نیست، از این دستگاه خواستار جلوگیری از انتقال آب خزر به عنوان جنایتی زیست‌محیطی شد.
علی‌محمد شاعری به خانه ملت گفت: از حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس دستگاه قضا، تقاضا داریم به موضوع انتقال آب خزر ورود کند، زیرا این اقدام جنایتی محیط‌زیستی است و در صورت بی‌توجهی باید در آینده هزینه‌های سنگینی بپردازیم.
دستگاه قضا اجازه ندهد فاجعه ارومیه در شمال کشور تکرار شود
عضو مجمع نمایندگان استان مازندران با تأکید بر این‌که سکوت قوه قضائیه درباره موضوع انتقال آب خزر بیش از این جایز و به مصحلت کشور نیست، افزود: دستگاه قضا نباید اجازه دهد دولت تصمیم غیرکارشناسی فاجعه ارومیه را در شمال کشور تکرار کند. در این رابطه تمامی فعالان محیط‌زیست، دوستداران طبیعت و مردم شمال اعتراض خود را اعلام کرده‌اند و این اعتراض‌ها پیش از این‌که دیر بشود، باید به گوش قوه قضائیه برسد.
وی ادامه داد: این اقدام بزرگ‌ترین تصمیم ضد محیط‌زیستی در تاریخ ایران است و هیچ تصمیمی به این اندازه نمی‌تواند تعادل محیط زیست را بر هم بزند، زیرا عملیاتی‌کردن آن سرآغاز تصمیمات غلط بعدی برای برداشت از آب دریای بسته خزر خواهد شد.
نماینده مردم نکا، بهشهر و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بر اساس اصل 50 قانون اساسی باید از هر اقدامی که منجر به تخریب محیط‌زیست می‌شود، جلوگیری کرد. بر این اساس انتقال آب خزر مغایر با این اصل و تمامی ملاحظات محیط‌زیستی است و خشکی دریای خزر، تالاب‌ها و برهم خوردن تعادل محیط‌زیستی دریا را به دنبال خواهد داشت.
حفاظت از محیط‌زیست مصداق بارز منافع عامه است
شاعری با بیان این‌که حفاظت از محیط‌زیست مصداق بارز منافع عامه است، تصریح کرد: هر چند قوه قضاییه باید هر جایی که منافع عمومی به خطر می‌افتد به عنوان مدعی العموم ورود کند، اما متأسفانه تاکنون درباره موضوع انتقال آب خزر سکوت کرده و این سکوت به نفع کشور نیست. دستگاه قضا نباید اجازه دهد تصمیمات غلط اجرا شود و سپس ورود کند، بلکه باید از اقدامات و تصمیمات غیرکارشناسی و ضد محیط‌زیستی جلوگیری و پیشگیری کند تا تبعات و فجایع بعد از آن دامن کشور را نگیرد.
این نماینده مردم در مجلس دهم یادآور شد: به‌طور قطع اگر قوه قضائیه از ابتدا اجازه اجرای تصمیمات غیرکارشناسی در دریاچه ارومیه و سایر تالاب‌ها و دریاچه‌ها را نمی‌داد، در حال حاضر شاهد خشکی میقان، هورالعظیم، شادگان، ارومیه، گاوخونی، هامون و ده‌ها تالاب بین‌المللی دیگر و به تبع آن درگیر بودن 23 استان کشور با معضل ریزگردها نبودیم.
ضعیف‌شدن گوش اجتماعی دولت برای شنیدن مخالفت‌ها
عضو هیئت رئیسه کمیسیون کشاورزی، آب، منابع طبیعی و محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی افزود: گوش اجتماعی دولت برای شنیدن مخالفت‌های کارشناسی با انتقال آب خزر ضعیف شده و صدای مردم شمال کشور به جایی نمی‌رسد، جز گوش شنوای دستگاه قضا؛ بنابراین می‌طلبد رئیس دستگاه قضا که با برخورد با متخلفان امید را در دل مردم زنده کرده، به پرونده انتقال آب خزر ورود کند؛ البته سازمان بازرسی به عنوان سازمان تخصصی هم نباید در این رابطه سکوت کند.
مافیا پشت انتقال آب دریای خزر است
نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس نیز داستان انتقال آب دریای خزر را مافیایی دانست و خواستار توقف آن شد.
محمد دامادی با اشاره به طرح انتقال آب دریای خزر، به مهر گفت: این طرح غیرکارشناسی نباید اجرایی شود و از نظر محیط زیستی مشکلات زیادی دارد.
وی افزود: طرح انتقال آب دریای خزر توجیه اقتصادی ندارد و این طرح سبب شده تا کشاورزان استان با استرس فراوانی مواجه شوند.
وی عنوان کرد: آب یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان و غیره باید از جای دیگر تأمین شود و نباید با طرح‌های غیرکارشناسی به کشور شوک وارد کرد.
نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس خواستار بحث‌های کارشناسی درباره طرح انتقال آب دریای خزر شد و گفت: داستان انتقال آب دریای خزر داستان مافیا است و باید با آن برخورد شود.
رفع مشکل کمبود آب کشاورزان مازندران در اولویت است
عضو مجمع نمایندگان مازندران هم با بیان این‌که محیط‌زیست زیر فشار رئیس‌جمهور با پروژه انتقال آب خزر موافقت کرده است، گفت: آیندگان مجریان انتقال آب خزر را نفرین خواهند کرد.
عبدالله رضیان در گفت‌وگو با خانه ملت، با تأکید بر این‌که نگاه ما به موضوع انتقال آب خزر غیرمنطقی نیست، گفت: محیط زیست مخالف این پروژه بوده و زیر نفوذ و فشار با آن موافقت کرده. آیا اگر استانی جز سمنان بود، آقای کلانتری اجازه این کار را می‌داد؟
عضو مجمع نمایندگان مازندران افزود: شش سال است در تلاش هستم کارخانه کک‌سازی را در سوادکوه احداث کنم و حتی سه کارشناس آلمانی احداث آن را تأیید کردند، اما محیط‌زیست زیر بار اجرای آن نمی‌رود؛ این در حالی است که این طرح مشکل معیشت و اشتغال مردم را حل می‌کند.
وی تصریح کرد: در حالی که کارشناسان و اساتید مطرح دانشگاه درباره تبعات زیست‌محیطی پروژه انتقال آب خزر هشدار می‌دهند، اما متأسفانه این اظهارات منطقی نادیده گرفته و با آن سیاسی برخورد می‌شود.
نماینده مردم قائم‌شهر، سوادکوه و جویبار در مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که با اجرای این پروژه نمک و شوری دریا افزایش می‌یابد، گفت: تأکید ما این است که با این موضوع نباید سیاسی برخورد شود و باید کارشناسانه، اصولی و منطقی عمل کرد.
خزر تنها متعلق به استان‌های شمالی نیست
وی با یادآوری این‌که خزر تنها متعلق به استان‌های شمالی نیست، ادامه داد: 30 میلیون گردشگر از زیبایی‌های خزر لذت می‌برند و بسیاری در استان‌های شمالی ساخت‌وسازکرده‌اند؛ آیا ما مانع شدیم؟ به‌طور قطع اگر این پروژه اجرایی شود، آیندگان مجریان آن را نفرین خواهند کرد.
این نماینده مردم در مجلس دهم یادآور شد: آبی را که قرار است انتقال یابد، می‌خواهند صرف کشت پسته کنند، در حالی که مردم و کشاورزان استان مازندران با کمبود آب مواجه هستند و به‌طور قطع چراغی که به خانه روا است، به مسجد حرام است.
رضیان افزود: بهتر است در وهله اول مشکل آب کشاورزان استان مازندران را حل کنیم، سپس آب را به استان سمنان انتقال دهیم. حرف غیرمنطقی نمی‌زنیم و خواستار این هستیم که با موضوع منصفانه و منطقی برخورد شود.
حق نداریم کویر را گسترش دهیم
یک استاد دانشگاه هم با بیان این‌که حق نداریم کویر را گسترش دهیم، گفت: انتقال آب از خزر موجب آبادانی سمنان و هیچ جای دیگر نخواهد شد. این دریاچه امانتی است که باید برای آیندگان حفظ شود.
خدیجه گلین‌مقدم در گفت‌وگو با ایلنا، درباره انتقال آب خزر به سمنان اظهار داشت: طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی ایران طرحی است ضد محیط‌زیست و ضد توسعه پایدار. اجرای این طرح خطرات جدی در ابعاد مختلف برای کشور ایجاد می‌کند. خزر یک دریاچه باستانی محصور در خشکی است، پس نباید آب آن منتقل شود تا امنیت ملی کشور به خطر نیفتد.
طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی از اساس نادرست است
وی افزود: این‌که مسیر انتقال از کدام طرف باشد، یا پساب و نمک حاصل از شیرین‌سازی را کجا بریزیم و مواردی از این دست، بحث‌های انحرافی است، چرا که طرح انتقال آب از اساس غلط است و مطالعه روی آن نیز فقط هزینه‌های کشور را بالا می‌برد.
تکرار خاموشی دریاچه‌ها
این جغرافی‌دان تصریح کرد: خزر به آب‌های آزاد راه ندارد و تنها راه تغذیه آن ریزش‌های جوی، چشمه‌سارها و رودها است؛ بنابراین دستکاری و انتقال آب آن این پهنه آبی بسته را با مرگ مواجه می‌کند. اساساً دریاچه‌ها به دلیل محدودیت آبی در برابر دخالت‌های انسانی خیلی زود عکس‌العمل نشان می‌دهند و خاموش می‌شوند؛ به عنوان مثال دریاچه ارومیه فقط به خاطر دخالت‌های انسانی نابود و اینک عبرتی برای کل دنیا شده است. ساخت ده‌ها سد یا ایجاد راه میانبر روی یک دریاچه چه معنایی دارد؟ آن‌قدر به این دریاچه ستم شده است که اگر بارندگی‌های اوایل سال 98 نبود، طوفان نمک کل منطقه را در برمی‌گرفت. مثال دیگر دریاچه آرال است که به سرنوشت محتوم مرگ دچار شده است. اگر خزر هم دستکاری شود، به زودی اثری از آن باقی نخواهد ماند.
به‌صدا درآمدن آژیر خطر برای آوارگی میلیون‌ها نفر
وی با بیان این‌که انتقال آب خزر به فلات مرکزی ضد توسعه پایدار است، خاطرنشان کرد: دریاچه خزر به خودی خود دچار مشکل است. یکی از مشکلات آن پسروی آب دریاست که در سواحل ایران کاملاً آشکار و در شمال دریاچه بسیار مشهودتر است. در تالاب انزلی عمق آب در برخی نقاط به 30 سانتی‌متر رسیده و خلیج گرگان هم خشک شده است. مشکل دیگر این دریاچه آلودگی‌های آن است. انواع آلودگی نفتی از سوی روسیه و آذربایجان تهدید جدی برای این پهنه بسته آبی است؛ به علاوه زه‌آب‌های صنعتی، فاضلاب‌های خانگی و بیمارستانی نیز بدون تصفیه وارد این دریاچه می‌شود. همچنین شیرآبه زباله‌ها، کود و سموم شیمیایی که در کشاورزی مصرف می‌شود، این دریاچه را به‌زودی با بحران جدی‌تری روبه‌رو خواهد کرد؛ لذا بهتر است دولت کشورهای همسایه دریاچه کاسپین را از این همه خطری که وجود دارد، آگاه کند تا این پهنه آبی بسته نابود نشود، زیرا در این صورت میلیون‌ها نفر آواره خواهند شد.
تولد یک دریاچه نمک در شمال ایران
این استاد دانشگاه در ادامه با تأکید بر این‌که طرح انتقال آب از خزر فاقد پیوست زیست‌محیطی و اجتماعی است، گفت: انتقال سالانه 200 میلیون مترمکعب آب شیرین شده به فلات مرکزی (فعلاً سمنان) بازگشت میلیون‌ها تن نمک به دریا، پساب لجنی و مرگ اکوسیستم دریایی را درپی خواهد داشت. تخریب حدود 100 هکتار جنگل با 30 هزار درخت بومی با ژنتیک منحصر به فرد، 143 هکتار باغ و شالیزار، تخریب و نابودی زیستگاه جانوران و تنوع زیستی، فرسایش خاک و از دست رفتن میلیون‌ها تن خاک حاصلخیز شمال کشور از آسیب‌های زیست‌محیطی این طرح در مبدأ به شمار می‌رود، به‌طوری‌که کمیته فنی منابع طبیعی اعلام کرده طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی بزرگ‌ترین تخریب منابع طبیعی کشور به شمار می‌رود.
طرحی خلاف کنوانسیون‌های بین‌المللی
وی با بیان این‌که طرح انتقال آب از خزر فاقد مطالعات توان‌سنجی اکولوژیکی، راه‌های جایگزین و مطالعات اجتماعی است، یادآور شد: این طرح بسیار گران است و هیچ‌گونه توجیه اقتصادی ندارد. بنا به گفته معاونت دریایی سازمان محیط‌زیست، قیمت هر مترمکعب آب 100 هزار تومان و قطر لوله‌های در نظر گرفته شده دو متر است که این لوله‌ها به طول 500 کیلومتر باید نصب شود. همچنین برای پمپاژ آب از منفی 28 تا مثبت دوهزار و 213 متر نیاز به احداث شش نیروگاه برق برای تولید 500 مگاوات برق است تا بتواند آب هشت ایستگاه پمپاژ را به ارتفاع دوهزار و 213 متری برساند. احداث شش نیروگاه تولید برق هم میلیون‌ها تن گاز گلخانه‌ای وارد محیط می‌کند که برخلاف کنوانسیون‌های بین‌المللی از جمله ریو و پاریس است.
چشم‌انداز بین‌المللی انتقال آب
گلین مقدم همچنین انتقال آب خزر به فلات مرکزی را برخلاف اصول قانون اساسی دانست و گفت: دریای کاسپین بین پنج کشور مشترک است. چنانچه ایران بخواهد این طرح را اجرایی کند، دو چشم‌انداز نامطلوب پیش رو است؛ یا کشورهای همسایه در سازمان‌های بین‌المللی برای ایران مشکل حقوقی درست می‌کنند یا آن‌ها نیز اقدام به انتقال آب خزر خواهند کرد که هر دو مورد خسارت‌بار است.
وی در ادامه تأکید کرد: به‌طور کلی دستکاری سیستم‌های جغرافیایی با پاسخ منفی این سیستم‌ها همراه است. سیل گلستان و پلدختر در اوایل سال 98 و خسارت‌هایی که وارد شد، خشکی دریاچه‌های ارومیه، آرال و... واکنش طبیعت به عملکرد انسان است.
قبل اجرای طرح، بزرگ‌ترین سیلی را از طبیعت خواهیم خورد
این جغرافی‌دان افزود: انتقال آب خزر به فلات مرکزی به ویرانی ایران می‌انجامد و قبل از اجرای طرح، بزرگ‌ترین سیلی را از طبیعت خواهیم خورد. آسیب‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و فرهنگی این طرح آن‌قدر زیاد است که امنیت ملی را به مخاطره می‌اندازد.
حق نداریم کویر را گسترش دهیم
وی با بیان این‌که شمال کشور خود با کمبود آب مواجه است، تأکید کرد: حق نداریم کویر را گسترش دهیم. این آب موجب آبادانی سمنان و هیچ جای دیگر نخواهد شد، زیرا کویر آب‌پذیر نیست و سالانه بین سه تا پنج هزار میلی‌متر آب در آن تبخیر می‌شود؛ ضمن آن‌که آب دریاچه خزر هم قدرت پاسخگویی به نیاز فلات مرکزی را ندارد.
به گفته گلین مقدم، برای رفع کم‌آبی سمنان نیاز به هیچ انتقال آبی نیست. آمارها نشان می‌دهد سرانه مصرف آب در این استان سرآمد همه استان‌ها است و در صدر جدول مصرف قرار دارد. نیاز آبی سمنان کم‌تر از 60 میلیون مترمکعب است و تمامی نقاط استان هم با کمبود آب مواجه نیست. حدود یک سوم جمعیت 600 هزار نفری سمنان نیازمند آب هستند که این مقدار آب را می‌توان با مدیریت صحیح تأمین کرد و این در حالی است که در شمال کشور حدود 5/7 میلیون نفر ساکن هستند که زندگی همه آن‌ها وابسته به آب دریای خزر است؛ بنابراین مخاطرات اجتماعی برای دو حوزه مبدأ و مقصد بسیار حائز اهمیت است.
خزر، امانتی است که باید برای آیندگان حفظ شود
وی خاطرنشان کرد: اگر دولت به دنبال آن است که حتماً با شیرین‌سازی آب از پهنه‌های آبی، آب مورد نظر فلات مرکزی را تأمین کند، بهتر است هرگز به فکر انتقال آب از خزر نباشد و تأمین آب مورد نیاز را از دریای عمان که به آب‌های آزاد دسترسی دارد، در دستور کار قرار دهد، زیرا خزر امانتی است که باید برای آیندگان حفظ شود.
گزارش از نرگس آذرپیوند