مخالفتها تا جایی بالا گرفته که گروهی از نمایندگان با پلاکاردهای«نه به انتقال آب خزر» یا «بلای زایندهرود و دریاچه ارومیه را بر سر دریای خزر نیاورید» در مجلس از دیگر نمایندگان برای رد لایحه انتقال آب دعوت کردهاند.
در همین ارتباط مهرداد بائوج لاهوتی، نماینده مردم لنگرود، گفت: انتقال آب خزر غیرممکن و یک شعار تبلیغاتی است. مرکز پژوهشهای مجلس در سال 93 گفته بود تولید هر متر مکعب آب با این طرح پنجهزار تومان هزینه دارد و این بدان معناست که باید 15 هزار میلیارد تومان برای این طرح انتقال هزینه شود.
اجازه انتقال آب خزر را نمیدهیم
غلامعلی جعفرزاده ایمنآبادی، نماینده رشت، نیز پیگیری این طرح را به دلایل شخصی نسبت داد و اظهار داشت: بهطورقطع تحت هیچ شرایطی اجازه انتقال آب خزر را به رئیسجمهور نخواهیم داد، زیرا براساس اخبار واصله این موضوع به صورت شخصی پیگیری میشود.
تبعات انتقال آب خزر از منظر حقوق بینالملل
همچنین سیدعلی ادیانی راد، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، نیز با هشدار نسبت به تکرار اتفاقی که برای دریاچه ارومیه افتاد، گفت: به فرض اینکه چنین اتفاقی در کشور رخ دهد، داستان ارومیه، فاجعه زیستمحیطی اصفهان، خوزستان و آذربایجان در مازندران و سمنان نیز تکرار خواهد شد، لذا دغدغه تأمین آب شرب برای مردم سمنان نباید به قیمت از دست دادن دریاچهها و دریاهای حواشی کشور تمام شود. فراموش نکنیم خزر دریا نیست و دریاچه است.
وی ادامه داد: حتی از منظر حقوق بینالمللی و دریا نیز ممکن است انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی تبعاتی داشته باشد و این موضوع نیز نیاز به بررسی دارد.
با اجرای طرح انتقال، آب خزر پسروی خواهد کرد
علیمحمد شاعری نیز در اعتراض به انتقال آب دریای خزر اظهار کرد: در شرایطی که مردم نیاز به آرامش و سازندگی و پیشرفت دارند، چرا باید چنین تصمیمات غیرکارشناسیای اتخاذ شود.
نماینده مردم بهشهر و نکا افزود: دریاچه خزر یک دریاچه بسته است و هرگونه دستکاری در یک سیستم بسته مانند خزر تبعات غیرقابل جبرانی خواهد داشت، لذا در صورت اجرای این پروژه آب خزر پسروی خواهد کرد و تأسیسات و صنایع شمال کشور در کنار صید و صیادی از بین خواهد رفت.
طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی رنگ و بوی سیاسی دارد
رئیس انجمن جنگلبانی ایران نیز با انتقاد از اعطای مجوز انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی از سوی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: سمنان به لحاظ خشکسالی و کمبود آب در صدر استانهای درگیر کشور قرار ندارد و استانهایی مانند کرمان، قم و سیستان و بلوچستان با مشکلات بیشتری در زمینه کمبود آب و خشکسالی مواجه هستند، چرا این استانها در اولویت قرار نمیگیرد؟
هادی کیادلیری درباره طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی گفت: معتقدم نامهای که سازمان حفاظت محیطزیست به وزارت نیرو ارسال کرده است، رنگ و بوی سیاسی دارد، چراکه در نامه قید شده است «با انجام پروژه موافقیم، اما ارزیابی فنی یک ماه دیگر اعلام میشود» که این نشان میدهد قبل از ارزیابی فنی با انتقال آب موافقت شده و این موضوع بسیار عجیب است؛ به ویژه آن که در جلسات متعددی مطرح شده است که این انتقال غیرکارشناسی است و قابل انجام نیست. از جنبههای مختلف زیستمحیطی، فنی، قانونی، اقتصادی هم اگر این پروژه بررسی شود، میبینیم که اشکالات بسیاری دارد.
وی با بیان اینکه ساختار کلی این پروژه از توسعه پایدار به دور است، ادامه داد: یکی از اصلهای توسعه پایدار «زمان» است؛ یعنی برنامهریزی که درباره این نوع از پروژهها داریم، باید برای بلندمدت باشد. همچنین باید ببینیم که براساس آمایش سرزمین و ارزیابی توان انجام دادن چه پروژهای را داریم. اگر براساس آمایش سرزمین تشخیص دادیم در سمنان آب نداریم، نباید صنایع آببر را در آنجا ایجاد کنیم.
رئیس انجمن جنگلبانی ایران تصریح کرد: از سوی دیگر قرار است آب را از دریایی که دارای یک رژیم حقوقی است، به فلات مرکزی منتقل کنیم، در حالی که ما خودمان همان رژیم حقوقی را قبول کردهایم. رژیم حقوقی حفاظت از دریای خزر که به کنوانسیون تهران نیز شهرت دارد، دارای بندهایی از جمله جلوگیری از آلودهشدن دریا، رعایت و حفظ تنوع زیستمحیطی و ارزیابی اثرات زیستمحیطی فرامرزی است.
ذوب شدن یخچالهای باستانی در ارتفاعات مازندران
کیادلیری با بیان اینکه با انتقال آب جمعیتی را در منطقهای جمع میکنیم که آیندهشان به توسعه ناپایدار گره خورده است، خاطرنشان کرد: قطعاً با انتقال آب جمعیتی به این منطقه خواهند رفت و اتفاقاتی حتماً خواهد افتاد، لذا سوال من این است که با توجه به اینکه هر لحظه ممکن است این منابع به هر دلیلی از دسترس خارج شود، با مردمی که آینده آنها با منابع ناپایدار گره خورده است، قرار است چه کنیم؟
وی ادامه داد: طرح انتقال آب خزر به کویر از جنبه اجتماعی نیز دارای مشکل است و باعث منازعات و اختلافات قومی میشود. در تمام دنیا هم همینگونه است و به دلیل ایجاد منازعه و اختلافات بین دو حوضه تمایلی به انتقال آب ندارند. در ایران نیز شاهد هستیم که انتقال آب بینحوضهای چه مشکلات اجتماعی را برای ما ایجاد کرده است.
رئیس انجمن جنگلبانی ایران با اشاره به خشکسالی و تغییر اقلیم تصریح کرد: از سوی دیگر مازندران و مناطق شمالی با خشکسالی مواجه هستند و آب برای کشاورزی ندارند. همچنین وقتی از نظر اقلیم بررسی میکنیم، میبینیم اگرچه در فلات مرکزی ایران همه سفرههای زیرزمینی خشک شدهاند، اما در شمال ایران تمام یخچالهای باستانی در ارتفاعات درحال ذوبشدن هستند. همچنین چشمهها قبل از موعد مقرر خشک میشوند و میزان بارش کاهش پیدا کرده است و رودخانههای دائمی تبدیل به رودخانههای فصلی شدهاند؛ یعنی عملاً مازندران در معرض خشکی است و مرگ و میر درختان در شمال کشور در وسعت بسیار اتفاق میافتد و یکی از دلایل آن همین خشکشدنها است.
کیادلیری تصریح کرد: حالا قرار است از منطقهای که خودش دچار چالش شده، آب به منطقه دیگری منتقل شود و تصور میکنند که درگیریهای منطقهای اتفاق نمیافتد. مردمی که یک عمر دوستانه در کنار هم زندگی میکنند، قطعاً با این اقدامات دچار اختلاف میشوند.
وی درباره مشکلات اقتصادی این طرح خاطرنشان کرد: در دنیا شیرینکردن آب بین 8/0 تا یک دلار هزینه دارد. همچنین برای انتقال هر مترمکعب آب و پمپاژ آن باید ۱۴ هزار تومان هزینه شود و هزینههای دیگر آن مانند برق و... بماند. حال سوال این است با توجه به اینکه هزینه آبی که برای صنایع استفاده میشود، متر مکعبی ۴۰۰ تومان است، آیا هزینههایی که صرف انتقال آب میشود، با توجه به این موضوعات بهصرفه است؟
سمنان به لحاظ خشکسالی و کمبود آب در صدر استانهای درگیر نیست
رئیس انجمن جنگلبانی ایران با اشاره به اظهارنظرهای برخی از کارشناسان درباره انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی گفت: برخی از کارشناسان برای توجیه این انتقال آب میگویند تا سال ۱۴۲۵ یعنی در حدود ۲۵ سال دیگر حدود ۴۲۵ میلیون مترمکعب آب برای صنایع نیاز داریم، در حالی که در شهرهای صنعتی مانند اصفهان میزان مصرف آب کمتر از این مقدار است و سوال این است که چه صنعتی قرار است در این منطقه ایجاد شود که به این حجم از آب نیاز داریم؟
کیادلیری خاطرنشان کرد: اگر مسأله انتقال آب تأمین آب شرب است، میتوانیم با استفاده از روشهایی، مصرف آب را اصلاح کنیم. کارشناسان در همین منطقه معتقدند اگر در ۲۰ درصد آبهایی که برای کشاورزی مصرف میشود، صرفهجویی صورت بگیرد، میتوانیم حجم بسیار زیادی از آب داشته باشیم. اگر سیستمهای کشاورزی که در حال حاضر عقبافتاده است، اصلاح شود یا گونههایی که آببر است و کاشت آنها در این منطقه توجیه اقتصادی ندارند، کشت نشوند، تا حد زیادی از مشکلات برطرف میشود. همچنین برخی معتقدند که اگر آب به منطقه کویری برود، کاشت گونههایی را افزایش میدهند که بسیار آببر است، در حالی که ضرورتی برای این کار وجود ندارد.
وی ادامه داد: سمنان به لحاظ خشکسالی و کمبود آب در صدر استانهای درگیر ما قرار ندارد و استانهایی مانند کرمان، قم و سیستان و بلوچستان داریم که با مشکلات بیشتری در زمینه کمبود آب و خشکسالی مواجه هستند، چرا این استانها در اولویت قرار نمیگیرد؟
رئیس انجمن جنگلبانی ایران در بخش دیگری از صحبتهایش با اشاره به عبور خط لولههای انتقال آب از مسیر انتقال لولههای گاز گفت: مسیر لولههای انتقال آب در حدود ۶۳ کیلومتر از دل منابعطبیعی میگذرد و نیاز به ساختوساز دارد. اگرچه گفته میشود این انتقال از مسیر خط لوله گاز انتقال صورت میگیرد، اما باز هم نیازمند مسیر است. یکی از دلایلی که ما اکوسیستمها را از بین میبریم، تکهتکه کردن آنها است. از سوی دیگر چندین کیلومتر از مسیر خط لوله انتقال آب از میان جنگلهای ممنوعالقطع است که اهمیت بسیار بالایی برای ما دارند.
طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی شکست میخورد
کیادلیری خاطرنشان کرد: منابع طبیعی به تازگی اعلام کرده که با این انتقال مخالف است، در حالی که انتظار میرفت زودتر از اینها مخالفت خود را با اجرای این پروژه اعلام کند. همچنین از سازمان حفاظت محیطزیست انتظار داریم که قبل از اینکه موافقت خود را اعلام کند، ارزیابی فنی را ارائه دهد. اینکه به یکباره در نامهای از محیطزیست اعلام میشود با انتقال آب موافقیم، بسیار جای تعجب دارد.
وی ادامه داد: سازمان محیطزیست از یک سو ادعا میکند که بزرگترین عامل نابودی تنوع زیستی و گیاهان و درختان کمبود آب و خشکسالی است، اما از آن طرف بدون هیچ ارزیابی فنی اجازه انتقال آب صادر میکند که این دو با هم همخوانی ندارد و یک جای کار به لحاظ مدیریتی و فنی مشکل دارد.
رئیس انجمن جنگلبانی ایران درباره اجرای طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی گفت: در بسیاری از پروژهها ما وقتی بسیاری از جوامع محلی را همراه میکنیم، باز هم با شکست مواجه میشویم، چه برسد در این پروژه که کارشناسان و سازمانهای مردمنهاد همراهی لازم را ندارند.
انتقال آب خزر بدون پمپاژ مقدور نخواهد بود
یک کارشناس ارشد منابع طبیعی و محیطزیست هم در مخالفت با اقدام سازمان محیط زیست گفت: سطح آب دریای خزر حدود ۲۸ تا ۳۰ متر از آبهای آزاد پایینتر است و به همین دلیل انتقال آب بدون پمپاژ مقدور نخواهد بود. انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران به ویژه استان سمنان خیانت محض است، چراکه از لحاظ ملاحظات و ارزیابیهای فنی، اقتصادی و محیط زیستی مقرون به صرفه نیست و خسارتهای بسیاری را به بار خواهد آورد.
دلاور نجفی ادامه داد: حتی از منظر حقوق بینالملل و دریا نیز ممکن است انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی تبعات حقوقی بینالمللی نیز داشته باشد؛ لذا این موضوع به بررسی نیاز دارد.
پروژه انتقال آب خزر حاصل ۱۰ سال مطالعه است
اما با وجود تمام مخالفت مسئولان و کارشناسان با انتقال اب دریای خزر به سمنان، برخی با این طرح موافق هستند. نماینده مردم سمنان در مجلس با تأکید بر اینکه پروژه انتقال آب خزر حاصل ۱۰ سال مطالعه است، خواستار پرهیز از اظهارنظرهای شخصی و احساسی درباره این پروژه شد.
احمد همتی درباره موافقت دولت با پروژه انتقال آب خزر به فلات مرکزی گفت: مبنای قضاوت درباره این پروژه شخصی نیست، بلکه علمی و کارشناسی بوده و مجوز انتقال از سوی مراکزی که کارشناس بوده و تخصص این کار را دارند، صادر شده است.
نماینده مردم سمنان در مجلس شورای اسلامی افزود: از سوی دیگر ردیف بودجه این پروژه در مجلس شورای اسلامی تصویب شده و پروژه مورد تأیید کمیسیون ماده 215 و سازمان حفاظت محیط زیست است.
وی با یادآوری اینکه درباره پروژه انتقال آب خزر به فلات مرکزی حداقل 10 سال مطالعه شده است، ادامه داد: درباره این پروژه در گذشته به صورت جسته و گریخته مطالعه میشد، اما طی 10 سال گذشته مطالعه به صورت فشرده انجام شده و به همین سبب این پروژه را سازمان برنامه و بودجه، مجلس و محیط زیست تأیید کردهاند.
همتی با بیان اینکه اظهارنظرهای شخصی درباره پروژه انتقال آب خزر جایگاهی ندارد، گفت: وقتی نظرات کارشناسی و علمی در مراکز تخصصی و رسمی نظام اسلامی صادر میشود، باید تابع آن باشیم و از اظهارنظرهای شخصی و احساسی پرهیز شود.
بهگزارش روستانیوز، هرچند طرح انتقال آب خزر به سمنان موافقان و مخالفان بسیاری دارد، اما این سوال مطرح است که انتقال آب دریای خزر به سمنان راهکاری برای رهایی و نجات از خشکسالی است یا ادامه فاجعهبار مدیریت ناصحیح آب را به رخ میکشد یا اینکه بازهم تنها کشمکشی سیاسی و رقابتی انتخاباتی است؟ به نظر میرسد این کار بیشتر رنگ و بوی سیاسی داشته باشد و چون روسای جمهور پیشین و کنونی اهل سمنان هستند، بر اجرای این پروژه اصرار دارند؛ پروژهای که قاطبه کارشناسان و نمایندگان مجلس با آن مخالفند و موافقان این طرح در مجلس نیز همان نمایندگان سمنان هستند.
گزارش از فهیمه تماشایی