قابلیتهای اقتصادی روستاهای البرز بهدلیل موقعیت خاص جغرافیایی و طبیعی بسیار زیاد است؛ چراکه این استان هم در بخش گردشگری و توریسم و هم بهدلیل وجود باغها و اراضی حاصلخیز کشاورزی، ظرفیتهای زیادی دارد. بااینحال، وضعیت موجود بهدلیل کثرت جمعیت استان راضیکننده نیست و دولت در تلاش است دامنه اشتغال و تولید را در روستاهای البرز به بالاترین سطح برساند. اجرای طرحهایی با عنوان اشتغال فراگیر روستایی در این سالها ضمیمه برنامههای اقتصادی و تولیدی در استان البرز شده و نگاهها به این است که بخش قابلتوجهی از جمعیت و درآمد مردم استان، بهویژه دانشآموختگان، به صنایع تبدیلی و روستایی و اشتغال پایدار در این بخش متمرکز شود؛ اما در این میان تنها بحث اشتغال نیست که باعث نگرانی از خالیشدن روستاها میشود، بلکه امکانات خدماتی و رفاهی هم در این زمینه تأثیرگذار است. روستاهای نقاط سردسیر و کوهستانی طالقان همچنان از موهبت گاز بیبهرهاند. در بسیاری از روستاهای اشتهارد راههای خاکی و کمبود برق و نداشتن آب شرب مناسب دغدغه مردم و امکانات فرهنگی، آموزشی، درمانی و ورزشی نیز از دسترس اهالی برخی روستاهای استان دور است. با چنین شرایطی نمیتوان از جوانان روستاهای محروم هرچند باظرفیت و آباد، انتظار ماندن داشت؛ بنابراین باید اقدامی اساسی ابتدا در جهت رشد و توسعه زیرساختها و سپس در مسیر رونق تولید و اشتغال روستایی صورت گیرد.
تلاش برای گازرسانی به روستاهای البرز
معاون روستایی استانداری البرز با بیان اینکه 296 روستای استان دارای دهیاری هستند، در گفتوگو با روستانیوز گفت: بیشترین مشکلات در روستاهای البرز شامل روستاهایی در کرج، ساوجبلاغ و طالقان است که در مناطق صعبالعبور قرار دارند و امکان رساندن امکانات خدماتی و رفاهی مانند گاز، اینترنت و... به آنها وجود ندارد.
مهدی شریفی افزود: با هماهنگیهایی که با اداره راهداری و راه و شهرسازی استان صورت گرفته، مقرر شده است که ساخت و بهسازی جادههای مواصلاتی در سالهای 98 و 99 سرلوحه کار این سازمانها قرار گیرد.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مشکلات در روستاهای البرز، نبود گاز در بخشی از روستاهای طالقان و آساراست. اغلب روستاهای فاقد گاز استان در شهرستان طالقان و منطقه چالوس قرار دارند و واقعیت این است گازرسانی به این روستاها بهدلیل شرایط خاص جغرافیایی و سختبودن مسیر دسترسی، کار سادهای نیست؛ اما قرار است پس از ۴۰ سال، مطالبه دیرینه مردم و روستاییان ساکن در بخش آسارا و طالقان محقق شود. اکنون تعدادی از این روستاها در مرحله گازرسانی هستند و طبق برنامهتا سال 1400 تمام روستاهای آسارا گازرسانی خواهد شد؛ همچنین در این طرح روستاهای بالای طالقان هم مدنظر است.
شریفی اضافه کرد: عملیات اجرایی و لولهگذاری درحال اجرا و تکمیل است و با اتمام طرح گازرسانی، علاوهبر رونق گردشگری در استان البرز، از مهاجرت نیز جلوگیری خواهد شد.
وی با اشاره به معضل چاههای غیرمجاز در روستاهای البرز گفت: از طریق اداره آبوفاضلاب استان و آبفای روستایی با شبکههای غیرقانونی آبرسانی و چاههای غیرمجاز برخورد میشود.
سهم دهیاریها از ارزش افزوده به 30 درصد ارتقاء یافته است
معاون روستایی استانداری البرز درباره سهم دهیاریها از ارزش افزوده نیز گفت: در گذشته سهم دهیاریها از ارزش افزوده دولت 12 درصد و سهم شهرداریها 88 درصد بود که از سال 96 سهم دهیاریها به 30 درصد ارتقاء یافته و برایناساس اقدامات موثری در حوزههای عمرانی، فرهنگی و ورزشی در روستاهای استان صورت گرفته؛ اما از سال گذشته مشکلاتی در این زمینه بهوجود آمد و سهم بخشی از دهیاریها کم شد که در ماههای اخیر این مشکل برطرف شده است.
گردشگری و بومگردی ضامن ایجاد اشتغال در روستاها
شریفی در پاسخ به اینکه آمار بیکاری در روستاهای البرز چقدر است و برای توسعه اشتغال پایدار چه اقداماتی صورت گرفته، گفت: حدود پنجهزار و 200 نفر بیکار در روستاهای البرز شناسایی شده که به نیمی از آنها وامهایی با بهرههایی پایین تعلق گرفته است. تسهیلات ارائهشده در حوزه کشاورزی، دامداری، سفالگری، فرش دستباف، میناکاری و.. بوده که باعث اشتغالزایی برای این افراد شده است. از طرفی روستاهای البرز ظرفیتهای بسیاری در حوزه گردشگری و بومگردی دارند؛ ازاینرو با شناسایی و تقویت زیرساختهای این حوزه میتوان روستاهای البرز را به قطب گردشگری و بومگردی در کشور تبدیل کرد و از این طریق باعث رونق اقتصادی در آنها شد.
رسیدگی به روستاها، رویکرد جدید استان البرز
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار البرز هم یکی از رویکردهای جدی در استان را رسیدگی به حوزه روستاها عنوان کرد و گفت: بهدلیل عواملی مانند نداشتن پایداری در سیستم تولید و نبود اشتغال روستایی، شاهد مهاجرت بالا از روستاهای استان بودیم.
علی درویشپور ادامه داد: اکنون جمعیت روستایی البرز بهشدت در حال کاهش است و ۶/۹۲ درصد مردم این استان شهرنشین هستند؛ بنابراین باید با اقداماتی مانند ایجاد طرحهای اشتغالزایی روستایی و ارتقای امکانات بهداشتی و درمانی، آموزشی و ورزشی سد راه این مسیر شویم؛ چراکه روستاهای البرز بهلحاظ طبیعی امکانات فراوانی دارند که با ارائه مشوقهایی در قالب تسهیلات، جاذبههای فراوانی برای ماندگاری جمعیت ایجاد میکنند.
پرداخت ۱۶۸ میلیارد تومان تسهیلات اشتغالزایی با نرخ 6 درصد
وی با اشاره به میزان تسهیلات پرداختشده به روستاییان در سال 97 گفت: سال گذشته بیش از ۱۶۸ میلیارد تومان تسهیلات اشتغالزایی با نرخ شش درصد برای انجام طرحهای روستایی به متقاضیان در روستاها واگذار شد. در این قالب، پرداخت ۴۲ میلیارد تومان تسهیلات با بهره بانکی هشت درصد را نیز داشتیم.
مغفولماندن ظرفیتهای گردشگری استان البرز
درویشپور با تأکید به تقویت حوزه گردشگری استان اضافه کرد: البرز بهلحاظ طبیعی دارای ظرفیتهای فراوانی است که بهدرستی معرفی نشدهاند. همچنین نبود زیرساختهایی همچون راه، مراکز تفریحی و گردشگری، امکانات تجاری برای عرضه صنایعدستی، اقامتگاههای بومگردی و هتلینگ و... مانع حضور گردشگران میشود.
وی ادامه داد: وجود روستاهای آباد و سرسبز با رودخانههای پرآب و جاری در روستاهای جاده کرجـچالوس و طالقان و روستاهای کویری و امکانات باستانی در حوالی اشتهارد و نظرآباد که بزرگترین مشخصه آنها محوطه ازبکی با قدمتی ۹ هزار ساله است، شرایطی را ایجاد کرده که گردشگران در یک روز بتوانند چهار فصل را در البرز تجربه کنند. به این دلیل که میتوان در طول روز با لباس اسکی در ارتفاعات دیزین حضور داشت و با لباسی تابستانی در رودخانه کرج شنا کرد و به دیدن کویر رفت.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار البرز گفت: اگر روستاییان وارد میدان شوند و با تجهیز خانههای خود، اماکن بومگردی را دایر و صنایعدستی و مواد غذایی سنتی خود را به این جمعیت مشتاق ارائه کنند، علاوهبر ایجاد اشتغال، شاهد رونق اقتصادی در روستاها و بهتبع آن استان البرز خواهیم بود. انتظار میرود با رویکردی جدید مبتنی بر محرومیتزدایی از مناطق کمتر برخوردار البرز، همچنین اعطای تسهیلات ویژه اشتغالزایی روستایی، روستاهای زیبای البرز بیشازپیش به گردشگران معرفی شوند.
البرز جزو رتبههای برتر در پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی
مدیر امور اشتغال و کارآفرینی اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی البرز هم با بیان اینکه این استان در پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی همواره در رتبههای اول تا پنجم کشور بوده، گفت: از سال ۹۶ تاکنون به ۶۴۱ طرح تولیدی با تعهد اشتغال سههزار نفر تسهیلات پرداخت شده است.
ابراهیم شادمهر افزود: بانکهای عامل استان تاکنون ۲۷۸ میلیارد و ۳۱۰ میلیون ریال تسهیلات اشتغال فراگیر و یکهزار و ۸۷۵ میلیارد و ۳۳۰ میلیون ریال تسهیلات اشتغال روستایی به متقاضیان معرفیشده، پرداخت کردهاند.
وی اضافه کرد: تاکنون سههزار و ۳۸۵ نفر در سامانه کارا ثبتنام کردهاند که از این تعداد دوهزار و ۷۶۸ نفر متقاضی تسهیلات اشتغال روستایی و ۶۱۷ نفر متقاضی تسهیلات اشتغال فراگیر هستند. ثبتنام در سامانه کارا همچنان ادامه دارد، اما بهدلیل پایانیافتن اعتبارات سال گذشته و تخصیصندادن اعتبارات جدید، امکان معرفی طرح جدید به بانکها و اعطای تسهیلات وجود ندارد که این موضوع در حیطه اختیارات استانها نیست و ابلاغ اعتبارات در سطح ملی صورت میگیرد.
گزارش از زهرا اشرفزاده