وی با بیان این‌که دلالان ضایعاتی همچون شن و خاک را با گندم مخلوط کرده و به دولت تحویل می‌دهند، خاطرنشان کرد: طبق بررسی‌های ما سالانه ۷۰۰ هزار تن ضایعات با گندم مخلوط شده و به دولت فروخته می‌شود، به‌عبارت دیگر سالانه حدود یک‌هزار میلیارد تومان از بودجه بیت‌المال خارج شده و به جیب‌های افراد خاص می‌رود.
رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران افزود: متأسفانه یک سیستم مافیایی و فساد گسترده در سیستم خرید تضمینی گندم شکل گرفته که بار‌ها درباره آن به وزیر جهاد کشاورزی هشدار دادیم، اما جوابی که شنیدیم این بود که «اشکالی ندارد، به جیب کشاورز می‌رود»، درحالی‌که مطمئنیم این اقدامات کار کشاورز نیست، بلکه کار دلالانی است که گندم را از کشاورز خریده و به دولت می‌فروشند و دست برخی دیگر نیز در کار است.
وی اظهار کرد: طبق قانون در فرآیند خرید تضمینی گندم برای جلوگیری از تحویل ضایعات و شن و خاک همراه گندم، باید از توری استاندارد استفاده کنند، اما مسئولان مربوطه برای آن‌که تخلف خود را بپوشانند، به‌جای استفاده از توری استاندارد از توری غیراستاندارد استفاده می‌کنند. این توری توان جداسازی ضایعات را براساس جدول پاکی گندم ندارد. این امر باعث شده که نه تنها ضایعات گندم به‌همراه گندم به چرخه خرید تضمینی وارد شود، بلکه این امکان را نیز فراهم می‌کند که برخی واسطه‌ها به‌طمع سوءاستفاده از این شرایط، سنگ و خاک اضافی نیز به محموله‌های خرید تضمینی اضافه کنند تا بتوانند پول بیش‌تری به‌دست آورند.
مرتضوی خاطرنشان کرد: در سه‌سال اخیر هم وزیر بهداشت و هم رئیس سازمان ملی استاندارد در این مورد و تأثیر منفی آن بر سلامتی مردم هشدار داده‌اند، اما متأسفانه وزیر جهاد کشاورزی به آن‌ها توجهی نکرد. گندم ورودی به کارخانه‌های آرد به‌طور متوسط ۱۰ درصد آشغال و ضایعات دارد. در یک نمونه رئیس یکی از دستگاه‌های نظارتی از یک کارخانه آرد بازدید کرد و شخصاً دید که گندم موجود با ۹ درصد آشغال و ضایعات مخلوط است.
باید قاطعانه با متخلفان برخورد کنیم
یک عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس هم در این‌باره گفت: اگر حرف رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران درباره فساد در سیستم خرید تضمینی گندم صحت داشته باشد، از شخص وزیر جهاد کشاورزی تا پایین‌ترین سطوح مدیریتی این وزارتخانه مسئولند.
سیدراضی نوری در واکنش به سخنان رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران که گفته سالانه ۷۰۰ هزار تن ضایعات همچون شن و خاک و ضایعات گندم به ارزش یک‌هزار میلیارد تومان به‌عنوان گندم وارد پروسه خرید و فروش و تحویل گندم می‌شود، اظهارداشت: این شیطنت‌ها سابقه‌ای طولانی دارد. مگر می‌شود که میلیاردها تومان پول حرام به جیب کشاورز برود؟ این پول‌ها عاید افراد خاصی می‌شود. گویی وزارت جهاد کشاورزی با موضوع گندم شوخی می‌کند. آن‌ها موظفند با خطاکاران برخورد کنند تا درس عبرتی برای دیگران شود.
نوری به لزوم رسانه‌ای شدن چنین مطالبی تأکید کرد و گفت: چنانچه این گواهی‌ها و گفته رئیس کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران حقیقت داشته باشد، باید آن‌ها را به کمیسیون کشاورزی مجلس بفرستد. وظیفه داریم که وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، صمت و دستگاه‌های نظارتی را دعوت کنیم و از آن‌ها توضیح بخواهیم. آن‌ها باید پاسخگوی امنیت غذایی مردم باشند.
وی ادامه داد: در بورس کالا این موضوع مهم مطرح شد که قیمت تضمینی جای خرید تضمینی گندم را بگیرد. وزارت جهاد کشاورزی باید گندم‌ها را از نزدیک در معرض دید مصرف‌کنندگان بگذارد و براساس یک بازار رقابتی قیمت خرید تضمینی مشخص شود.
نماینده مردم شوش در مجلس ضمن انتقاد از قیمت پایین خرید تضمینی گندم گفت: وقتی چشم و گوش بسته قیمتی بی‌حساب و کتاب را برای خرید تضمینی در نظر می‌گیرند، چنین اتفاقاتی می‌افتد. نمی‌خواهیم کل مجموعه‌های کشاورزی را زیرسؤال ببریم، ولی بعضی از افراد خدا را نمی‌شناسند. به‌همین علت باید به‌طور قانونی به این موضوعات ورود و قاطعانه با آن‌ها برخورد کنیم.
نوری ادامه داد: فضیحتی که در گنبد کاووس (ترکیب فضولات حیوانی با گندم) به‌وجود آمده، نیز غیرقابل بخشش است و نشان می‌دهد که افرادی امنیت غذایی و به‌طور کلی سلامت جامعه را به خطر می‌اندازند. چنین اتفاقاتی حاکی از عدم نظارت است. اگر وزارت جهاد کشاورزی، تعاونی‌های روستایی و تحویل گیرندگان گندم را ملزم کند که نظارت بیش‌تری اعمال کنند، چنین اتفاقاتی نمی‌افتد.
این عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس با بیان این‌که دستگاه قضایی باید به این موضوع ورود و به‌شدت با خاطیان برخورد کند، گفت: البته اخیراً برخی دادستان‌ها به موضوع ورود کرده‌اند که باید با جدیت بیش‌تری به کار خود ادامه دهند. چنین موضوعاتی آبروی نظام را زیرسؤال می‌برد. کوتاهی در چنین مسائلی خود جرم به‌حساب می‌آید. عاملان این اتفاق و سهل‌انگاران باید بازخواست شوند. نظارت‌ها را باید بیش‌تر کرد و کیفیت غذایی مردم را بالا برد.
نظارت در زمینه کیفیت گندم‌های تحویلی به سیلوها ارتقاء یابد
دیگر عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نیز با بیان این‌که دولت در قبال تحویل‌گرفتن گندم هزینه پرداخت می‌کند، نه خرید شن و ماسه گفت: باید نظارت‌های جدی‌تری در زمینه کیفیت گندم‌های تحویلی به سیلوها وجود داشته باشد.
شمس‌الله شریعت‌نژاد افزود: نمی‌توان با قاطعیت درخصوص اختلاط عمدی خاک و سنگ با گندم اظهارنظر کرد و تنها پرونده‌‌ای که در این زمینه رسانه‌ای شد، در استان گلستان بود.
نماینده مردم رامسر در مجلس شورای اسلامی با اشاره به این‌که در استان گلستان به صورت عامدانه در زمینه تحویل گندم مخلوط شده با خاک و سنگ سوءاستفاده‌هایی صورت گرفته است، ادامه داد: تحویل دادن گندم آلوده سلامت جامعه را به مخاطره می‌اندازد و از سوی دیگر سرمایه کشور را به هدر می‌دهد.
این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که موضوع اختلاط خاک با گندم و تحویل آن به سیلو در سراسر کشور به بررسی و تحقیق نیاز دارد، تصریح کرد: بخشی از مخلوط شدن سنگ و خاک با گندم به‌صورت سهوی است و نمی‌توان آن را عامدانه در نظر گرفت؛ اما باید دستگاه‌های نظارتی و قضایی با متخلفان برخورد قاطع داشته باشند.
شریعت‌نژاد خاطرنشان کرد: اختلاط شن و ماسه با گندم به‌صورت عمدی به‌عنوان یک علامت سؤال ما را وادار به تحقیق و بررسی بیش‌تر می‌کند.
توری خرید گندم استاندارد نیست
مدیرکل دفتر نظارت بر اجرای استاندارد صنایع غیرفلزی سازمان ملی استاندارد ایران نیز با بیان این‌که توری گندم مورد استفاده در فرآیند خرید تضمینی با استاندارد ملی ایران انطباق ندارد، از ورود کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی برای بررسی کیفیت گندم خبر داد.
غلامرضا امینی گفت: گندم مشمول مقررات استاندارد اجباری نیست و سازمان ملی استاندارد هیچ کنترل و نظارتی بر موضوع گندم ندارد و در این رابطه مسئولیتی بر عهده این سازمان نیست، بلکه متولی اصلی محصولات کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی است و بررسی‌ها و کنترل‌ها بر گندم در مؤسسات تحقیقاتی و آزمایشگاه‌های وزارت جهاد کشاورزی انجام می‌شود.
وی افزود: با توجه به این‌که سازمان ملی استاندارد در حوزه واحدهای‌های تولیدی فعالیت دارد و گندم ماده اولیه واحدهای آردسازی است، این واحدها را موظف کردیم که از گندم منطبق با استاندارد در فرآیند تولید استفاده کنند، چراکه اگر گندم دارای استانداردهای کیفی پایین‌تری باشد، هزینه زیادی را به کارخانه‌های آرد تحمیل خواهد کرد.
مدیرکل دفتر نظارت بر اجرای استاندارد صنایع غیرفلزی سازمان ملی استاندارد ایران اظهارکرد: کانون انجمن‌های صنایع غذایی ایران پیش‌تر موضوع مطرح شده مبنی‌بر وجود ضایعاتی همچون شن و خاک در گندم خریداری شده از سوی دولت را به ما اعلام کرده بود و سازمان ملی استاندارد دستورالعملی را که توسط متولی اصلی خرید گندم تهیه شده بود، بررسی کرد که طبق نتیجه آن الک (توری) گندم با استاندارد ملی ایران انطباق نداشت و درپی این نتایج در جلساتی از متولیان این بخش خواستیم که این موضوع را اصلاح کنند تا با استاندارد ملی ایران انطباق پیدا کند.
وی افزود: وقتی درجه الک با استاندارد ملی ایران انطباق نداشته باشد، می‌تواند کیفیت گندم تحویلی به کارخانه‌های آردسازی و کیفیت آرد تولید شده آن‌ها را پایین بیاورد.
امینی با بیان این‌که اجرای استاندارد نیاز به اقدامات و زیرساخت‌هایی دارد، از ورود کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی برای بررسی کیفیت گندم خبر داد و تصریح کرد: در جلساتی که امسال با حضور مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، متولیان خرید گندم و اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی برگزار شده بود، مسئولان مربوطه وعده دادند شرایط لازم برای اجرای این استاندارد را فراهم کنند.
ادعای وجود ناخالصی نامتعارف در محموله‌های گندم کذب است
این گفته‌ها در حالی مطرح می‌شود که مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی درخصوص خبر منتشر شده مبنی‌بر این‌که ۷۰۰ هزار تن ناخالصی در گندم ارائه شده وجود داشته‌است، اظهارداشت: گفتن چنین ارقامی یا ناشی از ناآگاهی است یا این‌که برخی به‌دلیل درگیری منافعشان با این موضوع این موارد را مطرح می‌کنند.
یزدان سیف خاطرنشان کرد: تاکنون قریب به هشت‌میلیون تن گندم خریداری شده که این محصول در قالب یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نمونه تحویل شرکت بازرگانی دولتی، بخش خصوصی و کارخانجات آرد شده‌است و از تمامی این محموله‌ها نمونه‌برداری شده و در آزمایشگاه‌های دارای صلاحیت میزان افت آن‌ها بررسی شده و به ثبت رسیده است.
فساد در خرید گندم بهانه جدید وارداتچی‌ها
همچنین نایب‌رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران ایران در واکنش به این موارد مطرح شده، گفت: پس از بهانه‌های متعدد برای تخریب خوداتکایی در گندم ازجمله پایین بودن پروتئین و گلوتن در سال‌های گذشته، اکنون اختلاط در خرید گندم با نام دهن پرکن فساد را عنوان کرده‌اند تا به هدف خود که فراهم شدن زمینه واردات است، برسند.
علی‌قلی ایمانی با تأکید بر این‌که زیرسؤال بردن کیفیت گندم بازی تازه‌ای برای تخریب تولید داخل نیست، اظهارکرد: از ابتدای محقق‌شدن خوداتکایی در گندم، وارداتچی‌های که پیش از این منافع زیادی از واردات گندم کسب می‌کردند، با بهانه‌های مختلف به این محصول حمله کردند.
وی ادامه داد: ابتدا کیفیت گندم ازجمله پایین بودن پروتئین و گلوتن را عنوان کردند و پس از آن‌که به نتیجه نرسیدند، فساد در خرید گندم را مطرح می‌کنند.
ایمانی با یادآوری این‌که گندم برای ایران محصول استراتژیک است، افزود: از دست رفتن خوداتکایی گندم با توجه به نقش آن در امنیت غذایی کشور ما هدف دشمنان نیز است و این افراد با طرح موضوعات این‌چنینی به عمد یا ناآگاهانه با آنان همراهی می‌کنند.
وی با تأکید بر این‌که گندم‌کاران از پاک‌ترین تولیدکنندگان کشورند، گفت: هر چند براساس جدول استاندارد تعیین‌شده برای خرید تضمینی گندم از کشاورزان وجود علف هرز جزو افت مفید محسوب می‌شود، اما کشاورزان از بهترین علف‌کش‌های دنیا استفاده می‌کنند تا گندم تحویلی به مراکز خرید عاری از هرگونه علف هرز باشد.
ایمانی اضافه کرد: بذرهای مورد استفاده توسط کشاورزان برای کشت گندم نیز از بهترین‌ها هستند که از نظر کیفی و سلامت در سطح بسیار بالایی قرار دارند.
وی استاندارد مراکز خرید تضمینی را سختگیرانه توصیف کرد و گفت: وزارت جهاد کشاورزی نیز استاندارد سختگیرانه‌ای معروف به استاندارد ملی 104 را برای دریافت گندم از کشاورزان تعیین کرده‌است تا گندم دریافتی از بهترین شرایط برخوردار کمی و کیفی باشد.
به گفته ایمانی، گندم به سه درجه تقسیم می‌شود که همگی مصرف انسانی دارند. از مجموع گندم تولیدی کشور 93 درصد آن درجه یک و درجه 2 و تنها هفت‌درصد آن درجه 3 است. براساس استاندارد، افت مفید گندم چهار درصد تعیین شده؛ درحالی‌که حداکثر افت مفید در گندم کشور 4/1 درصد گزارش شده‌است.
نایب‌رئیس بنیاد ملی توانمندسازی گندم‌کاران ایران با اشاره به ادعای مطرح شده درباره اختلاط سالانه ۷۰۰ هزار تن ضایعات همچون شن، خاک و ضایعات در گندم اظهار کرد: رقم مطرح شده به‌معنی اضافه کردن هفت‌درصد انواع ضایعات به گندم است؛ به‌عبارت دیگر اگر میزان خرید تضمینی گندم کشور را 10 میلیون تن در نظر بگیریم، 700 هزار تن آن شن و خاک است که این اتفاق غیر قابل‌پذیرش است.
به اعتقاد ایمانی، اگر اختلاطی نیز صورت گرفته باشد، توسط دلالان و کارخانه‌های آرد بوده که مسئولیت آن مستقیم به کانون انجمن‌های صنایع غذایی که مدعی فساد در خرید گندم است، برمی‌گردد.
به گزارش «روستانیوز»، درحالی‌که کم‌تر از یک‌هفته به پایان مهلت قانونی دولت برای اعلام نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی زمان باقی است، مسئولان بخش خصوصی از وجود فساد گسترده در سیستم خرید تضمینی گندم خبر دادند و ادعا کردند سالانه ۷۰۰ هزار تن ضایعات به ارزش یک‌هزار میلیارد تومان به‌عنوان گندم وارد پروسه خرید و فروش و تحویل گندم می‌شود. این درحالی‌است که برخی دیگر از مسئولان ذی‌ربط این ادعا را کذب و بهانه تازه عده‌ای برای زمینه‌سازی واردات گندم به کشور می‌دانند. در همین راستا آنچه که باید بیش‌تر مدنظر قرار گیرد، رعایت استانداردها در تحویل گرفتن گندم و نیز نظارت سختگیرانه در این حوزه است تا راه سوءاستفاده بر هر کس بسته شود.
گزارش از فاطمه ابراهیمی توچای