ولی‌الله مظفریان در گفت‌وگو با «روسنا» گفت: معتقدم میزان آب در اختیار، طی مدتی کوتاه تغییر عمده‌ای نکرده و تنها با توجه به مقدار آب براساس سابقه تاریخی از سالی به سال دیگر کم و زیاد شده است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: افزایش جمعیت، شهرنشینی، تغییر سنت‌ها و مصرف‌زدگی سبب شده تا میزان نیاز به آب چندبرابر شود و در نتیجه با چندین برابر شدن جمعیت کشور در مقایسه با سال‌های نه‌چندان دور (شاید حدود 50 تا 60 سال گذشته) به‌صورت فاجعه‌بار مصرف آب افزایش داشته است.
وی تصریح کرد: میزان بارندگی کفاف نیازهای فعلی را نمی‌دهد و سبب می‌شود که همواره از کمبود آب صحبت شود و آن را ناشی از تغییرات اقلیم بنامیم؛ درحالی‌که نوع مصرف مدیریت نشده در صنایع آب‌بر، تولید محصولات کشاورزی در نقاط نامناسب، تولیدهای مکرر و اغلب شبه‌گلخانه‌ای و بعضاً محصولات غیرضرور و همچنین سرانه مصرف چندبرابری این مضیقه را به‌وجود آورده و باید تمهیداتی اندیشید تا این‌که حداکثر حفاظت منطقی براساس معیارهای علمی اعمال شود و با حفظ آب در سرچشمه‌ها و حوضه‌های آبخیز مانع روان شدن سریع و از دسترس خارج شدن آن شویم تا این مقدار بارندگی بتواند نیازهای جمعیتی و صنایع امروزی را برآورده کند.
سازمان‌ها در مهار معضل کم‌آبی نقش مهمی دارند
این استاد دانشگاه در ادامه اظهار کرد: در این میان به‌نظر می‌رسد علاوه‌بر مردم، سازمان‌ها و وزارتخانه‌هایی وجود دارند که در نگاه اول رفع معضل کم‌آبی و مدیریت درست آب به‌عهده آن‌ها است. وزارت جهاد کشاورزی باید به‌دنبال تغییر روش کشت محصولات از آبیاری غرق‌آبی به‌سوی آبیاری قطره‌ای و بارانی در زمان مناسب و انتخاب محصولات کشاورزی مطابق پتانسیل‌های نهفته و دوران رشد بلند یا کوتاه در هر یک از نقاط کشور باشد و از کشت محصولات آب‌بر در نقاطی که میزان تبخیر روزانه یا سالانه آن بسیار زیاد است، خودداری و بدین روش از هدررفت آب جلوگیری کند. وزارت صنعت، معدن و تجارت هم باید از ایجاد صنایع آب‌بر در حوزه‌های مستعد کشاورزی و قطب‌های جمعیتی بکاهد و به‌دنبال استفاده از آب‌های غیرمتعارف برای صنایع باشد.
وی خاطرنشان کرد: در کنار وزارت جهاد کشاورزی، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری مسئولیت بزرگ مدیریت حوضه‌های آبخیز، جنگل‌ها و مراتع را برعهده دارد و باید با کنترل تعداد دام مطابق با ظرفیت مراتع و جنگل‌ها از هرگونه بهره‌برداری خارج از عرف و علمی مرتعداری و جنگل‌داری جلوگیری کند و با ترویج دانش و آشنا کردن مصرف‌کنندگان خودسر و طماع به ارزش‌های افزوده آب و خاک و دریافت مالیات‌های منطقی در ازای استفاده از انفال و جلوگیری از رمه‌داری و کوچ‌نشینی که سال‌هاست در کشورهای بزرگ جهان منسوخ شده، مانع هدر رفت آب و خاک شود تا با فرونشستن تدریجی آب، آب مورد نیاز نیز به‌تدریج و بدون نیاز به ایجاد سدهای هزینه‌بر که عمر اقتصادی آن‌ها عملاً بسیار کم‌تر از آن چیزی است که در طرح اولیه پیش‌بینی شده، جلوگیری شود.
مظفریان با اشاره به آن‌که سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز نقش عمده‌ای در حوزه آب دارد، افزود: این سازمان می‌تواند با ایجاد مناطق حفاظت‌شده، جلوگیری از استفاده بی‌رویه از مراتع به‌منظور کمک به حفظ ذخایر توارثی و استخراج معادن حداقل در بخش کوچکی از مملکت به حفظ آب و خاک کمک کند و مانع طغیان‌های سریع و بروز سیلاب شود.
وی به نقش سایر سازمان‌ها نیز اشاره و اضافه کرد: نقش وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها در مصرف و هدررفت آب دیده نشده است؛ درحالی‌که در شهرهای بزرگ بخش زیادی از آب در اختیار، صرف آبیاری فضای سبز عمومی و خصوصی اغلب نامناسب با شرایط جغرافیایی و بدون رعایت قوانین معماری فضای سبز در شهرها شده و در عین حال حرکت گسترده وسائط نقلیه گرمازا در سطح شهرها تبخیر سریع آب استفاده شده در آبیاری فضای سبز را سبب می‌شود. باید گفت اگر وسائط حمل‌ونقل عمومی مطمئن در اختیار شهرنشینان وجود داشت، مردم استفاده از وسیله نقلیه شخصی را کنار می‌گذاشتند و حداقل از گرم شدن سطح شهرها و در نتیجه تشدید تبخیر آب جلوگیری می‌شد.
به گزارش «روسنا»، موضوع آب مسأله‌ای است که همه ارگان‌ها و سازمان‌ها را در کشور با خود درگیر کرده است؛ زیرا بحران به‌وجود آمده در این زمینه موضوعی فرابخشی است و همه باید در کنار یکدیگر به آن بپردازند؛ اما نکته مهم در این‌خصوص بی‌توجهی به این مسأله مهم در سازمان‌ها و ارگان‌هایی است که وظیفه مدیریت حوزه آب را بر عهده دارند.
گزارش از عباس اردشیری
پایان گزارش/