در این بین، وزارت جهاد کشاورزی که باید در برابر گرانی قیمت پاسخگو باشد، بارها کاهش تولید مرغ را عامل گرانی این کالا دانسته است؛ این درحالی است که وزارت جهاد کشاورزی بر اساس مستندات و تعداد جوجهریزیهای انجامشده، تأکید دارد که تولید مرغ نسبت به سال گذشته هیچ کاهشی نداشته است. همچنین مشکلاتی که دامداران و مرغداران طی ماههای اخیر برای تأمین نهاده داشتهاند نیز موجب شده هربار قرعه نوسان قیمت در بازار بهنام یکی از محصولات پروتئینی از جمله مرغ، تخممرغ و گوشت قرمز بیفتد و بهتبع آن هر بار تنش به سبد غذایی و سفره خانوار وارد شود.
در ادامه «روستانیوز» با علی صابری، کارشناس صنعت مرغ، درباره وضعیت فعلی بازار نهادههای طیور، قیمت دولتی و بازار آزاد نهادهها، وضعیت سامانه بازارگاه و میزان برآوردهکردن نیازهای تولیدکنندگان، ضعفهای نظام توزیع نهادههای طیور، وضعیت تولید جوجه یکروزه، میزان رضایت تولیدکنندگان از قیمت مرغ دولتی و قیمتگذاریهای دستوری از سوی دولت به گفتوگو پرداخته است که در ادامه مشروح آن را میخوانید.
وضعیت فعلی نهادههای طیور را چگونه ارزیابی میکنید؟
همچنان در زمینه تأمین نهادههای طیور با کمبود مواجه هستیم. در گذشته در سامانه بازارگاه سهمیه نهاده مرغداران را ماهانه میدادند، ولی در حال حاضر طول دوره واگذاری نهاده را محدود کردهاند. این محدودیت حاکی از کمبود نهاده در اختیار وزارت جهاد کشاورزی است که بتواند آن را توزیع کند. این شرایط نشاندهنده وجود مخاطرات در آینده در زمینه تأمین نهادههای طیور هم است که در تصمیمگیری مرغدار تأثیر میگذارد. باید بهدنبال این باشیم که آینده آرام و مطئمنی را برای تولیدکننده فراهم کنیم تا به اعتبار این آرامش، مرغدار بتواند تصمیمگیری کند. در حال حاضر در کشور بیاعتمادی در زمینه تولید مرغ وجود دارد. با این شرایط نمیتوان یک وضعیت پایدار برای تولید در کشور ایجاد کرد؛ بههمین دلیل مسئولان باید همیشه نگران آینده باشند. تولیدکننده در صورتی میتواند آرامش داشته باشد که از تأمین نهاده و قیمت منصفانه جوجه برای آینده مطمئن باشد. مرغداران در حال حاضر در حال جوجهریزی و تولید هستند، ولی هیچ امیدی به آینده بازار ندارند و با ریسک تولید میکنند.
در شرایط فعلی قیمت دولتی و بازار آزاد ذرت و کنجاله سویا چقدر است؟ مرغداران چند درصد نهاده مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه میکنند؟
قیمت مصوب نهادهها هنوز تغییری نکرده و قیمت مصوب کنجاله سویا در مبادی ورودی حدود سههزار و 400 و ذرت یکهزار و 900تومان است، ولی با توجه به تأخیر در تأمین دان مورد نیاز، مرغدار مجبور به تأمین نهاده از محل بازار آزاد است و اینگونه قطعاً هزینه تمامشده تولید بالا میرود و دیگر با قیمتهای مصوب دولتی همخوانی نخواهد داشت. اگر دنبال سروساماندادن به شرایط هستیم، باید برنامهریزی جامع و کاملی از تأمین ارز تا ورود نهاده به کشور داشته باشیم تا نهاده سر موقع بهدست تولیدکننده برسد. بهطور متوسط تولید ماهانه گوشت مرغ 185 تا 200هزار تن و نیاز به نهاده هم مشخص است. در سه تا چهارسال گذشته وضعیت بازار مناسب نبوده و همیشه منتظر یک اتفاق بودهایم. در واقع برای ایجاد آرامش در بازار، باید تکلیف حلقههای زنجیره تولید گوشت مرغ مشخص شود.
در شرایط فعلی نظام توزیع نهادههای دام و طیور در کشور چه ضعفهایی دارد؟ ایراد کار کجاست که نهادههای وارداتی با دلار 4هزار و 200تومانی تا چند برابر قیمت در بازار فروخته میشود؟
وقتی در عرضه نهاده وقفه ایجاد شود و نهاده بهدست تولیدکننده نرسد، مرغدار باید نهاده را به هر قیمتی که شده، از بازار آزاد خریداری کند. مشکل دیگر صدور بخشنامههای خلقالساعه است که موجب اخلال در روند تولید میشود.
وضعیت و قیمت فعلی جوجه یکروزه را تشریح کنید.
قیمت جوجه در حال حاضر بهدلیل برنامهریزیهای نادرست بالاست؛ تا جایی که دولت پس از 40سال ناچار به واردات گوشت مرغ و تخممرغ نطفهدار شده است. این واردات به مرور انجام میشود تا کسری بازار برطرف و گوشت مرغ مورد نیاز تأمین شود. قیمت مصوب جوجه یکروزه چهارهزار و 200تومان است، ولی بیش از ششماه است که با قیمت در بازار آزاد تفاوت محسوسی دارد. در واقع این قیمت مصوب جوجه یکروزه، ششماه است که هیچ تغییری نکرده، درحالیکه طی این ششماه، قیمت عوامل تولید تغییرات زیادی داشته.
قیمت فعلی 24هزار و 900تومان برای هر کیلومرغ هزینههای تولید را پوشش میدهد؟
تولیدکنندگان قبل از شروع سال1400 پیگیر اصلاح قیمت گوشت مرغ بودند، ولی نتوانستند موفق شوند. قیمت مصرفکننده در حال حاضر باید به 34 تا 35هزار تومان برسد، ولی دولت همچنان با دستکردن در جیب مرغدار، بر کنترل قیمت مرغ و تخممرغ اصرار دارد و قیمت مصوب افزایش نیافته است.
مسئولان میگویند تا پایان شهریورماه ارز 4هزار و 200تومانی واردات نهاده تخصیص یافته است. بعد از این زمان بهترین سناریو برای نرخ ارز چیست؟
در 38سال گذشته آنچه به بخش مرغ تزریق شده، ارز ترجیحی بوده نه آزاد و مردم نیز گوشت مرغ و تخممرغ را با قیمتهای مناسب خریداری و مصرف کردهاند. چطور است که تخصیص این ارز در 38سال گذشته مشکلی ایجاد نکرده، ولی در این سهسال اخیر تخصیص این ارز مشکلزا بوده است؟ در حقیقت مشکل اصلی، بگیر و ببندهای دولت به بهانه تنظیم بازار است که مرغدار برای رهایی از آن به تغییر نرخ ارز پناه آورده. در این چهاردهه نیز مردم مرغ یارانهای مصرف کردهاند و دولت اگر میخواهد به مردم فشار وارد نشود، مثل 40سال گذشته باید به صنعت طیور نگاه و توجه کند. عدهای فکر میکنند راه گذر از شرایط نامطلوب فعلی، آزادکردن قیمت ارز است که پیشنهاد آزادشدن ارز را میدهند؛ این درحالی است که حذف ارز ترجیحی موجب افزایش قیمت محصول شده و دست خیلی از مردم از خرید و مصرف گوشت مرغ کوتاه میشود. در صورت ادامه این روند باید با واردکردن دومیلیون تن ذرت و یکمیلیون تن کنجاله سویای مازاد، سیاست کنترل و نظارت را که باعث ورود دولت به بحث جزئیات شده، حذف کنیم و به شرایط پنجسال قبل برگردیم. این مازاد نهاده باید در انبار واحدهای تولیدی ذخیره تا موجب قوت قلب تولیدکنندگان برای تولیدی پایدار شود.
پیشبینی شما از قیمتها در چند ماه آینده و تأمین گوشت مرغ چیست؟
پیشبینی قیمتها به نحوه مدیریت و اجرای پیشنهادات گفتهشده بستگی دارد. اگر مشکلاتی که ذکر شد، اصلاح شود، تولید پایدار میشود و قیمتها ثبات پیدا میکند. درخصوص قیمتها، در کلیه عوامل تولید تغییراتی ایجاد شده که ایجاب میکند قیمتها بهطور هفتگی اعلام شود؛ اگرچه این موضوع شدنی نیست، اما دولت باید دست از قیمتگذاری محصولات بردارد و اجازه دهد عرضه و تقاضا، بازار را متعادل کند. بازار با دستور اداره نمیشود، ولی مسئولان فکر میکنند تصمیمات آنها موثر است، درصورتیکه اینچنین نیست.
اقدامات وزیر فعلی جهاد کشاورزی برای تنظیم بازار مرغ را چطور ارزیابی میکنید؟
وزیر جهاد کشاورزی تاکنون خوب صحبت کردهاند و امیدوارم بتوانند سخنان و نظرات خود را عملی کنند.
گزارش از زهرا صادقی