بهگزارش «روسنا» بهنقل از ایرنا، جنگلها ریههای تنفسی زمین هستند. اخلال در جزئیترین بخش آن خسارتهای جبرانناپذیر زیستمحیطی را در پی دارد. حفاظت از منابع طبیعی در بسیاری از نقاط جهان از اولویتهای زیستمحیطی در برنامههای آمایش سرزمینی بهشمار میرود؛ مسألهای که در برنامههای توسعهای و زیستمحیطی ایران طی دهههای گذشته کمتر به آن توجه شده است. کارشناسان زیستمحیطی، حفظ منابع و ذخایر آبی و سدی طبیعی مقابل سیلها را جزو اصلیترین کارکردهای جنگلها برمیشمرند و این در حالی است که جنگلزدایی در ایران بیهیچ توجهی به مزایای آن به بحرانی زیستمحیطی تبدیل شده است. روانشدن سیل و سیلابها از مهمترین پیامدهای تخریب جنگلهاست که در سیل سهمگین اخیر بهروشنی شاهد آن بودیم. بیش از 14 استان ایران در دو هفته گذشته و از روزهای آغازین سال 1398 گرفتار سیلی ویرانگر شدند. استانهای گلستان در شمال و لرستان در غرب ایران بهعنوان استانهایی که بخشهای وسیعی از جنگلهای کشور را درون خود جای دادهاند، سیلهای سهمگینی را پشت سر گذاشتند و بسیاری از ساکنان این مناطق خسارتهای مالی جبرانناپذیری را متحمل شدند. در ریشهیابی دلایل سیل اخیر در ایران، کارشناسان محیطزیست علل گوناگونی را مطرح کردهاند؛ مثل تجاوز به حریم جنگلها و بیتوجهی به موضوع آمایش سرزمین.
سیلاب، نتیجه تجاوز به حریم جنگلها
هومان لیاقتی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و رئیس پردیس شهید عباسپور دانشگاه شهید بهشتی در بررسی عمدهترین دلایل سیل اخیر ایران با بیان اینکه نبود برنامهریزیهای دقیق زیستمحیطی عامل بروز سیلابهای اخیر است، گفت: سیل جزو بلایای طبیعی و قدرت انسان برای مهار آن محدود است، اما میتوان با برنامهریزیهای علمی و درست زیستمحیطی از بروز آن جلوگیری کرد. وی با تأکید بر اینکه مسائل زیستمحیطی، مسائل یکروزه و دوروزه نیستند، اظهار داشت: بیتوجهی به بافت جنگلها در استان گلستان در چند دهه گذشته، نتیجهای مانند سیل در این استان را بهدنبال داشته است. این مسأله نیز مربوط به یک یا دو دوره مدیریتی نیست، بلکه بیتوجهی به مسائل زیستمحیطی در طول سالها چنین نتیجهای را رقم زده است.
خدشه در مدیریت جنگلهای ایران
این استاد دانشگاه تصریح کرد: مدیریت جنگلهای ایران در طول چهار دهه گذشته مخدوش شد و امروز شاهد نتیجه این نوع مدیریت هستیم. لیاقتی بر لزوم آمایش سرزمین در ایران تأکید کرد و گفت: در بحثهای زیستمحیطی به آمایش سرزمینی و برنامهریزیهای دقیق نیازمندیم. نتیجه نبودِ چنین برنامههایی، ساختوسازدر حریم و بستر رودخانهها است. وی با تأکید بر اینکه جنگلها بهمثابه سد طبیعی و ذخیرهگاه آب هستند، اظهار داشت: تخریب زیاد و خسارتهای فراوان در برخی شهرها نتیجه صدور مجوز ساختوساز در حریم رودخانههاست و اگر این مجوزها را نداده بودیم، بهطور حتم از خسارتها کاسته میشد. عضو هیئت علمی شهید بهشتی ادامه داد: دستکاریها در طبیعت اکوسیستمهای طبیعی رودخانهها را برهم ریخته و باعث تشدید سیلابها شد. لیاقتی همچنین تغییر الگوی کشت در برخی مناطق را از دیگر عوامل تشدید سیل و سیلابهای اخیر دانست و عنوان کرد: در برنامههای توسعهای و زیستمحیطی باید الگوی کشت در مناطق کشور اصلاح و از منابع آبی بهینه استفاده کرد.
قضاوت زودهنگام درباره سدسازی، ممنوع!
این استاد محیطزیست دانشگاه شهید بهشتی در ادامه از کارشناسان خواست تا قضاوت زودهنگام درباره سدسازی را متوقف سازند. وی گفت: مخالفان و موافقان سدسازی در شرایط کنونی نسبت به موضوع سدها نتیجهگیری نکنند، چراکه بینتیجه بوده و بررسی ضرر و فایده سدسازی و نقش آن در سیل گلستان و ایران باید به آینده موکول شود. سیل سهمگین اخیر اگرچه خسارتهای مالی و عمرانی فراوانی به مردم و دولت تحمیل کرد، اما دستکم اهمیت مسائل زیستمحیطی بهویژه جنگلها را چه برای مسئولان و چه برای ساکنان نواحی سیلزده آشکار ساخت و نشان داد که انسان در برابر قدرت قهر طبیعت و زمین ناتوان بوده و هرگونه بدرفتاری و بیتوجهی با محیطزیست پیامدهای ناگواری مانند آنچه در این دو هفته شاهد بودیم، خواهد داشت. کارشناسان زیستمحیطی کاهش آسیب و خسارتهای ناشی از بلایای طبیعی را در گرو احترام به قوانین طبیعت و محیطزیست دانسته و برنامهریزیهای دقیق زیستمحیطی و دستیابی به توسعه پایدار براساس آمایش سرزمین را از ضرورتهای آن برمیشمارند.
۷۰ درصد چوب کشور وارداتی است
رئیس اتحادیه فروشندگان چوب و تخته با بیان اینکه بازار چوب در رکود است، از واردات ۷۰ درصدی چوب به کشور خبر داد. بهگزارش «سبزینه» بهنقل از تیتر برتر، اسماعیل الهیان با بیان اینکه بازار چوب در رکود است گفت: هماکنون بازار چوب در شرایط مناسبی قرار ندارد، چراکه توان خرید مردم پایین آمده است. الهیان با اشاره به واردات ۷۰ درصدی چوب اظهار کرد: درحال حاضر تنها امدیاف و ناپلئون در داخل تولید میشود. رئیس اتحادیه فروشندگان چوب و تخته با بیان اینکه صادرات امدیاف ممنوع شده است افزود: اگر شرایط بازار داخلی بهتر شود و بتواند جوابگوی نیاز داخل باشد بهطور قطع صادرات از سر گرفته میشود. الهیان در ادامه گفت: در سالهای گذشته برخی افراد سودجو با قطع بیرویه درختان، جنگلهای کشور را در وضعیت بحرانی قرار دادند و به همین سبب ما در بخش تراشههای چوبی و تولید محصولاتی که به چوب نیاز دارند با مشکل مواجه شدهایم؛ البته با پیگیری اقدامات سازمانهای ذیربط وضعیت جنگلهای کشور در شرایط مطلوبی قرار گرفته است. وی با بیان اینکه بازار چوب از سنتی به صنعتی تغییر رویکرد داده است، تصریح کرد: خوشبختانه هماکنون بههمت تولیدکنندگان ایرانی محصولات مرغوب و باکیفیت در کشور تولید میشود که قابلیت صادرات را دارد.