مناسبات سه گانه شهر، روستا و ایلات، ترتیبات حقوقی و قراردادی و مناسبات عرفی عمیقی را بوجود آورده و به دلیل تعادل نهادی بوجود آمده، تاریخ مشترکی را خلق نموده اند. در این فلات پهناور، شیوه تولیدی رمه گردانی مبتنی بر منزلت گله و مرتع که موجد پیدایش نظامات ایلی بود، به دلیل تبعیت از اقلیم ، توزیع بارندگی نامتقارن و نامتناسب شکل گرفته است و در کنار آن به دلیل کمبود آب و وجود چشمه سارهای کوچک در دره ها و مناطق کوهستانی ، بسیاری از سکونتگاه های روستایی با جمعیت اندک، پیرامون چشمه های کوهستانی پراکنده شده اند که وجودبیش از پنجاه هزار آبادی پراکنده وکوچک نشانی از هژمونی زمین و آب در این سکونتگاه هاست. این روستاهای کوچک و پراکنده در اراضی کوچکی به کشت محصولات آبی و عمدتا دیم می پرداختند. شیوه رمه گردانی در نظام ایلی( تولید شبانکارگی)، و حضور روستا های خودبسنده کوچک درکنار منابع آبی خرد دراین سرزمین قرن ها دوام آورده و اگرچه در طول دوران، توازن های موجود دچار تغییرات ساختاری می گشت، ولی گسستگی در صورتبندی این ترکیب هم زیست رخ نمی داد. به جرات می توان گفت که ساختار اکولوژیک سکونتگاه های روستایی در ایران و وجه تمایز ریخت شناسانه آن نیز متاثر از این فرآیندهای عشایری متنوع و پیچیده است. امروزه این مناسبات اگرچه به شکل نمادهای باستانی و تاریخی آن جلوه می نمایاند، اما بازتابی از هویت و فرهنگ انسان ایرانی است. این هویت در درازنای تاریخ همچنان زنده است، نفس می کشد و اگر گوش تاریخی حساسی داشته باشیم صدای تعارضی به وسعت و عظمت روزگار را در تکاپوی زیستن جامعه یکجانشین روستایی و جامعه متحرک عشیره ای خواهیم شنید. به پاسداشت این هویتهای ملی، روز روستا و عشایر را گرامی بداریم و امیدوار باشیم که در دشواری ها و بغرنجی های روزگار بتوانیم همچنان مستحکم و پابرجای به آینده درخشان ایران و میراث ایرانیان و با اتکای به فرهنگ اصیل اسلامی ایرانی به حیاتی بهروز با یاری خداوند سبحان بیاندیشیم.
حسین شیرزاد
معاون وزیر جهادکشاورزی و مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران