شاید در برخی محصولات مثل زعفران و پسته برندهای محدودی داشته باشیم، اما در رابطه با عمده محصولات کشاورزی، متأسفانه برند خاصی که از هر جهت شرایط لازم را داشته باشد تا بتوانیم آن را در بازارهای جهانی و داخلی عرضه کنیم، وجود ندارد. همچنین ضعفی که در صادرات داریم، باعث شده است نتوانیم در کل دنیا با کشورهای دیگر ازجمله ترکیه رقابت کنیم.
محمدشفیع ملک‌زاده در گفت‌وگو با «روستانیوز» ادامه داد: در کشوری مانند ترکیه در زمینه برندینگ و بسته‌بندی‌های مرتب و جذاب و مسائلی از این دست، سرمایه‌گذاری‌های خوبی صورت‌گرفته و می‌توان گفت امروزه فقط به خاطر برندی که دارند، به راحتی اکثر بازارهای منطقه را در اختیار گرفته‌اند. بخشی از محصولات ما به صورت خام به فروش می‌رسد و سپس در کشورهای خارجی بسته‌بندی و برندسازی می‌شود و این کشورها به اسم خود محصول را در بازار عرضه می‌کنند.
وی افزود: زعفران کشور ما را اکثر کشورهای دیگر تبدیل به برند می‌کنند و با چندین برابر قیمت به فروش می‌رسانند. داشتن برند با توجه به نیازی که امروز وجود دارد، امری ضروری است و باید محقق شود. اگر نتوانیم بسته‌بندی مناسبی داشته باشیم، باید مانند روال قبل و به صورت سنتی محصولات را خام‌فروشی یا در بسته‌بندی‌های با کیفیت خیلی پایین ارائه کنیم. بسته‌بندی ضعیف هم باعث می‌شود بعد از چند مرحله فروش، دیگر از محصولات ما استقبال نشود. در این خصوص لازم است برندسازی در کلیه محصولات اتفاق بیفتد که موفقیت در این کار به همکاری سایر ارگان‌ها نیز بستگی دارد. مشکل اساسی این است که به دلیل بوروکراسی طولانی‌ای که برای صدور مجوزها در نظر گرفته شده، سرمایه‌گذاری که اقدام به صادرات می‌کند، باید برای دریافت استعلامات بسیار سنگینی که ضروری هم نیست، هزینه‌های گزافی بپردازد تا بتواند بعد از مدت زمان زیادی واحدی صنعتی را برای بسته‌بندی و برندسازی راه‌اندازی کند.
سرمایه‌گذاران با دیدن بوروکراسی اداری از تولید منصرف می‌شوند
ملک‌زاده خاطرنشان کرد: به جای این‌که برای رفع موانع تلاش کنیم، در مراحل مختلف با ایجاد مانع جلوی سرمایه‌گذاران، وضع بوروکراسی‌های طولانی برای صدور مجوزها و ایجاد هزینه زیاد برای سرمایه‌گذار باعث شده‌ایم در اکثر مواقع آنان از ادامه کار منصرف شوند و این امر باعث شده در امر برندسازی موفق نباشیم. راهکار دیگر این است که در ابتدا با استفاده از ظرفیت تشکل‌های کشاورزی که وظیفه اصلی آن‌ها انجام این قبیل کارهاست، روی هلدینگ‌ها سرمایه‌گذاری و برای تولید اقدام شود.
وی ادامه داد: در بحث برندسازی دولت باید بوروکراسی اداری را کاهش دهد یا این‌که سرمایه‌گذاران حقیقی موجود در بخش خصوصی را حمایت کنیم یا اگر حمایت نمی‌کنیم حداقل مانعی جلوی راه آن‌ها قرار ندهیم. در صورت انجام این اقدامات می‌توان امیدوار بود که در آینده در صنایع تبدیلی، فرآوری، بسته‌بندی و ایجاد برند کمک بزرگی به بخش کشاورزی شود.
ضرورت توجه به تشکل‌ها برای برندسازی و توسعه صادرات
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی اظهار کرد: مسائل سیاسی مشکلات بزرگی را برای ما ایجاد و ما را در صادرات محصولات با مانع مواجه کرده است. در این شرایط باید تسهیلگری شود تا به راحتی بتوانیم صادرات محصولات را رقم بزنیم. اگر راه صادرات باز شود، با توجه به خواسته کشورهای همسایه و کشورهای هدف می‌توان در کشور برندسازی کرد و این مشکلات را به حداقل رساند. مهم‌تر از همه این‌که به تشکل‌های بخش کشاورزی که بهایی به آن‌ها داده نمی‌شود و ظرفیت‌های بسیار بزرگی محسوب می‌شوند، باید بیش‌تر توجه کنیم.
ملک‌زاده اضافه کرد: اگر به ظرفیت این تشکل‌ها باور داشته باشیم و از آن بهره ببریم، می‌توانیم کل امور مربوط به تولید -از مزرعه تا سفره- را مدیریت کنیم. تشکلی مثل نظام صنفی کشاورزی ظرفیت‌های قانونی بالایی دارد و می‌تواند در بحث ساماندهی مشاغل و همچنین رسیدگی به تخلفات صنفی وارد عمل شود؛ درصورتی‌که هیچ تشکل دیگری این ظرفیت را ندارد. اگر از این ظرفیت استفاده کنیم، به‌طور یقین آن‌ها می‌توانند در بحث نظارت بر عملکرد تولید و رصد کردن یک محصول از تولید تا عرضه و بسته‌بندی اقدامات موثری داشته باشند و درنتیجه برند خاصی برای آن‌ها ایجاد کرد.
به گفته این مقام مسئول، با شناخت بازارهای هدف می‌توانیم محصولاتمان را به بازارهای جهانی عرضه کنیم. در کل دنیا وضعیت این‌گونه شده که ۹۰درصد خریدها براساس شناسایی یک محصول با کدهای خاصی است؛ یعنی یک برندی مشخص شده و براساس شناخت کامل خرید انجام می‌شود. اگر بتوانیم برند خاصی را برای محصولاتمان ایجاد کنیم، ارزش افزوده و قیمت محصولات بالا می‌رود. متأسفانه محصولی مثل زعفران را فله‌ای می‌فروشیم یا حتی از مرز افغانستان قاچاق می‌شود و در کشورهای دیگر فرآوری شده و با برند خاصی به فروش می‌رسد. زعفرانی که از کشاورز کیلویی شش تا هشت میلیون تومان خریداری شده، بالای ۱۰۰میلیون تومان به بازار عرضه می‌شود.
ملک‌زاده ادامه داد: اگر این کار را در کشور خودمان انجام دهیم، ۱۰۰درصد ارزش افزوده بالا رفته و ارزآوری بسیار بالایی برای کشور و کشاورزان خواهیم داشت. در نهایت این امیدواری را به تولیدکننده می‌دهد که بهتر است با برنامه‌ها و سیاست‌های دولت و جهاد کشاورزی همراه باشد. در این خصوص برنامه‌هایی که برای اجرای الگوی کشت و تنظیم بازار مدنظر است، به کشاورز کمک می‌کند با بخش دولتی همراه باشد. بزرگ‌ترین دغدغه تولیدکننده، عرضه و فروش محصول است. اگر هر کشاورز و تولیدکننده‌ای مطمئن باشد محصولش بدون دردسر به بازار عرضه می‌شود و درآمد مناسبی که مخارج زندگی او را تأمین کند، خواهد داشت، با برنامه‌ها و سیاست‌های دولت همراهی و همکاری می‌کند.
رئیس نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی افزود: همچنین باید محصولاتی را که مورد نیازمان است، تولید کنیم؛ به‌عنوان مثال ۹۰درصد دانه‌های روغنی و ۸۰درصد خوراک دام وارداتی است. اگر واقعاً تولید روی برنامه شکل بگیرد و کشاورز را تشویق کنند که به سمت اصلاح الگوی کشت حرکت کند و از تولید صیفی‌جاتی مثل گوجه‌فرنگی و هندوانه فاصله بگیرد، دیگر کشاورز با اشباع شدن بازار برای فروش به مشکل برنمی‌خورد.
ملک‌زاده با بیان این‌که محصولاتی مثل زعفران، پسته و زیتون نیازمند برندسازی هستند، خاطرنشان کرد: از نظر کیفی بهترین پسته را در جهان تولید می‌کنیم و با وجود اقدامات آمریکا برای تولید پسته نمونه، هنوز هیچ کشوری نتوانسته است به پای ما برسد. با توجه به این مسائل نیاز به برندسازی داریم