حق شناس

یک کارشناس مسائل اقتصادی درباره اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها گفت: فلسفه مهم این طرح این بود که هوای کلان‌شهرها با کاهش مصرف حامل‌های انرژی بهبود پیدا کند. حال سؤال این است که چرا به‌رغم افزایش قیمت حامل‌های انرژی، مصرف آن‌ها کاهش پیدا نکرد؟ علاوه‌بر این، با توجه به این‌که افزایش قیمت حامل‌های انرژی باعث کاهش مصرف می‌شود، می‌توان این حامل‌ها را صادر کرد. به‌طور کلی هدف ما از اجرای این طرح، افزایش صادرات حامل‌های انرژی، بهبود هوای کلان‌شهرها و فشار وارد کردن به خودروسازان برای بالا بردن کیفیت محصولاتشان بود. با این‌حال در کنار آن مطرح شد که چون افزایش قیمت حامل‌های انرژی باعث می‌شود دهک‌های کم‌درآمد جامعه تحت فشار اقتصادی قرار بگیرند، به آن‌ها هم مبلغی پرداخت شود. 

هادی حق‌شناس در گفت‌وگو با « روستانیوز » اظهار کرد: همه نگاه‌ها در این طرح این بود که مصرف بنزین و حامل‌های انرژی در ایران بیش‌تر از کشورهای دیگر جهان است. اگر این روند مصرف ادامه پیدا می‌کرد، این‌ مسأله که تمام نفت تولیدی تبدیل به حامل‌های انرژی شود، دور از ذهن نبود. این نگرانی از وقوع فاجعه باعث شد در سال۸۹ بحث افزایش قیمت حامل‌های انرژی مطرح شود. به همین دلیل هم در قانون پیش‌بینی شد که از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی، حداکثر ۵۰درصد آن بین مردم توزیع شود، ۳۰درصد به تولید اختصاص پیدا کند و ۲۰درصد هم به دولت برسد، اما عملاً این اتفاق نیفتاد.

از ابتدا قانون هدفمندی درست اجرا نشد
وی تصریح کرد: سؤال این است که چرا چنین اتفاقی نیفتاد؟ اگر مسأله را به خوبی تبیین کنیم، دلیل عدم اجرا هم به‌خوبی بیان خواهد شد. به نظر می‌رسد علت عدم موفقیت این است که در همان سال آغاز طرح یعنی آذرماه سال۸۹ قانون به‌درستی اجرا نشد و در آن مقطع به‌جای این‌که ۵۰درصد افزایش قیمت حامل‌های انرژی بین مردم توزیع شود، عملاً این کار صورت نگرفت، بلکه از سایر منابع نیز برداشتند و روی کل منابع حاصل از افزایش قیمت حامل‌های انرژی گذاشتند و بین مردم توزیع کردند.
این کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: بر این اساس در همان وهله اول، قانون دچار مشکل شد. وقتی قانون از ابتدا درست یا کامل اجرا نشود، نباید انتظار داشته باشیم که حداقل‌های آن اجرا شود. این قانون اصلاً تحقق پیدا نکرد، اما تمام تقصیر بر عهده قانون هدفمندی یارانه‌ها نیست. نمی‌توانیم قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهیم و به سیاست‌های پولی، مالی و بودجه‌ای توجه نکنیم. وقتی در هر اقتصادی تورم و رشد نقدینگی دو رقمی تجربه می‌شود، قطعاً قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند. 
وی ادامه داد: دلیل افزایش قیمت حامل‌های انرژی هم‌اکنون همان ‌دلیل افزایش قیمت‌ها در آذر‌ماه سال۸۹ نیست. اهداف طرح هدفمندی یارانه‌ها هم به‌دلیل این‌که قانون از ابتدا ناقص اجرا شد و هم به‌واسطه این‌که سایر سیاست‌های پولی، مالی و بودجه‌ای متناسب با آن شکل نگرفت و خودروسازان متناسب با پیشرفت‌های جهانی رشد نکردند و این‌که مصرف بنزین سیر نزولی داشته است، پیشرفتی نداشت. ممکن است گفته شود به‌دلیل تحریم و مسائل سیاسی بوده، ولی نتیجه‌ای که به آن رسیدیم، این بود که در میان‌مدت این طرح به موفقیت نرسید؛ اگرچه در کوتاه‌مدت یعنی ابتدای کار با کاهش مصرف حامل‌های انرژی به موفقیت دست یافتیم. 
حق‌شناس افزود: با اجرای این طرح در کوتاه‌مدت با کاهش آلودگی و کاهش مصرف بنزین مواجه شدیم، ولی بعد از مدتی که بازار به قیمت‌ها عادت کرد، دوباره مصرف انرژی ادامه یافت. در طرح هدفمندی یارانه‌ها قرار نبود مبلغ یارانه مردم ثابت باشد، بلکه بنا بود اگر این طرح به اهدافش رسید، یارانه هم افزایش پیدا کند؛ اما این طرح به درستی اجرایی نشد. وقتی قیمت حامل‌های انرژی را بدون سایر اصلاحات ساختاری اقتصادی در نظر بگیریم، نتیجه همین می‌شود که یک‌سال قیمت‌ها افزایش می‌یابد، دوـ سه سال استراحت و دوباره همین روند ادامه پیدا می‌کند. این سبک ما را به آن هدف قانون‌گذاری نخواهد رساند و باید اقتصاد را به شکل بسته دید. نمی‌‌توان یک قسمت را اصلاح کرد و به اصل ماجرا نپرداخت. نمی‌توان انتظار اصلاح در سایر بخش‌ها را داشته باشیم، درحالی‌که نرخ ارز و بهره واقعی و رشد نقدیندگی تحت کنترل یا تورم تک‌رقمی نباشد.

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
8 + 6 =